اقلیم چیست؟

اقلیم چیست؟

اقلیمبه شرایطآب و هوایی یک منطقه جغرافیایی نظیردما،رطوبت،فشار اتمسفر،باد،بارش و سایر مشخصه‌هایهواشناسی در مدت زمانی نسبتاً طولانی نسبت داده می‌شود.

یکی ازاساسی ترین عوامل درساختارسیاره زمین اقلیم است که بدون شک طبیعت،انسان وکلیه مظاهرحیات درسطح گسترده ای متاثرازشرایط اقلیمی می باشند،براین اساس اقلیم هرسرزمین عامل بسیارمهم درتقسیم جغرافیای زیستی به شمارمی رودوبه همین دلیل انسان اولیه به حکم ضرورت درپی دستیابی به آب وغذاهرجا اقلیم مناسبی یافته،اقامت گزیده واجتماعات اولیه خودر پایه ربزی نموده است.

ریشه کلمه آب وهواکه درزبان عربی اقلیم گفته می شودکلمه یونانی کلیما((Climaاست که تقریبا"درتمام زبانها ازهمین ریشه اقتباس شده است.دوقرن بعدازمیلادمسیح،بطلمیوس ازروی مدت طولانی ترین روزسال هرناحیه کره زمین آب وهوارا طبقه بندی کردونام اقلیم رابه نواحی مجاورهم اطلاق کردکه توسط مدارات ازیکدیگرجداشده اند،پهنای هراقلیم به قسمی بودکه اختلاف مدت طولانی ترین روزسال دومدارفوقانی وتحتانی آن نیم ساعت می شد. براین اساس دردنیای شناخته شده قدیم هفت اقلیم تشخیص داده شدکه به اسامی شهرهای مهم آن زمان اقلیم مروه،اسکندریه،روم،رودس و...نامیده می شدند.

طول مدت روزبه زاویه میل خورشید (Inclination)بستگی داردولغت شناسان کلمه Climateراازاین لغت مشتق می دانند.تقسیمات اقلیمی مزبوربه همان صورت همراه باحکمت قدیم یونان دردنیای قدیم بسط یافت وبه نظر میرسدکه اصطلاح (هفت شهر)و(هفت اقلیم)که درادیبات وحکمت ایران قدیم آمده است ازطبقه بندی بطلمیوس اقتباس شده است.

درلغت نامه دهخدااقلیم به عنوان معنی خمیدگی وانحناوانحراف واصطلاحا"به معنی تمایل وانحراف ناحیه ای اززمین نسبت به آفتاب توضیح داده شده است ،درفرهنگ عمیدنیزاقلیم کلمه ایست یونانی ومملکت ،کشور،ناحیه وقطعه ای است ازعالم که ازلحاظ آب وهواوسایراوضاع واحوال طبیعی ازمنطقه وقطعه دیگرجداشده باشد،پیشینیان کلیه خشکی های عالم رابه هفت قسمت تقسیم کرده وهرقسمت رااقلیم نامیده اند.

درحقیقت اقلیم حالت متوسط کمیت های مشخص کننده وضع هواصرف نظرازلحظه وقوع آنهاست وبه عبارت دیگراقلیم تابع مکان است ولی به زمان بستگی ندارد. برطبق فرهنگ هواشناسی بین المللی هرگاه ازاقلیم یک ناحیه سخن گفته می شودمنظورمجموعه شرایط جوی درمنطقه است که تغییرشرایطجوی مشخصه هرناحیه همراه با تغییرات زمانی اقلیم آن ناحیه راتشکیل می دهد.

اقلیم شناسی (Climatology) چیست؟

اقلیم شناسی علمی است که آب و هوا و خصوصیات دیگر جو را مورد مطالعه قرارمی دهد و هدف اقلیم شناسی کشف و تبیین رفتار طبیعی اتمسفر و بهره برداری آن درجهت منافع انسان وشناسایی استعدادها و توانهای اقلیم های مختلف برای زندگی انسان است.

اقلیمفاکتور بسیار مهمی از محیط زیست طبیعی بشر می باشد. در واقع می توان گفتاقلیم شناسی علمی است در جهت بیان و شرح طبیعت اقلیم و بیان این موضوع کهچگونه طبیعت هر منطقه ای با منطقه دیگر متفاوت است و این تفاوت ها می تواندچه تاثیری بر روی جنبه های مختلف زندگی انسان داشته باشد

اقلیم شناسی (Climatology) عبارت است از مطالعه علمی اقلیم، یعنی توصیف و نمایش اقالیم، تجزیه و تحلیل عوامل، تفاوت بین اقالیم و کاربرد اطلاعات اقلیمی در حل مسائل جامعه و به عبارت دیگر هدف اقلیم شناسی عبارت است از کشف و تبیین رفتار طبیعی اتمسفر و بهره برداری از آن در جهت منافع انسان. علم اقلیم شناسی از زمانهای بسیار دور برای انسان شناخته شده بوده و مردم آن را وضعیت درازمدت حالات اتمسفر می‌دانستند و آن را با بیان روزهای بارانی، هوای خشک و پر از گرد و غبار، بادهای شمالی یا جنوبی و غیره توصیف می‌کردند.

تقریبا تمام فعالیتهای بشری برای تداوم چرخه زندگی بطور مستقیم یا غیر مستقیم تحت تاثیر هوا و اقلیم است. غذایی که می خورید، آبی که می نوشید و یا در امور گوناگون مورد استفاده قرار می دهید، لباسی که برای مقابله با نوع خاصی از شرایط جوی بر تن می کنید، خانه و مسکنی که در آن سکونت دارید، کارهایی که روزانه در تلاش معاش انجام می‌دهید، و یا حتی تمام نیرویی که به مدد آنها ادامه حیات می‌دهید و بطور کلی تندرستی و عدم آن، همه و همه تحت سلطه و اقتدار آب و هوای قلمرو زیست شماست.

روش اصلی مطالعه در اقلیم شناسی، جمع نگری یا کلی نگری است یعنی برای مطالعه هر بخش از کره زمین محقق اقلیم شناس تمام ویژگی‌های آن مکان را در ارتباط با یکدیگر و به صورت مجموعه مرتبط بررسی می‌کند. در مطالعه اقلیمی داده‌های لازم در خصوص عناصر اقلیمی مانند دما، بارش و سایر عوامل اقلیمی جمع آوری شده و پردازش گردیده و در جهت شناسایی استعدادها و توانهای اقلیم‌های روی زمین و عملکرد این اقالیم در چرخه حیات برای زندگی انسان بکار می‌رود.

اقلیم شناسی در محدوده مطالعه به قسمت‌های زیر تقسیم می‌گردد:

- بزرگ اقلیم شناسی (macro climatology) : به بررسی اقلیم در سطح کره زمین می‌پردازد.

- متوسط اقلیم شناسی (mezo climatology) : به بررسی اقلیم در سطح یک محدوده در حد ناحیه یا یک شهر می‌پردازد.

- ریز اقلیم شناسی (micro climatology) : به بررسی اقلیم در سطح یک مزرعه یا یک ساختمان می‌پردازد.

البته مطالعات اقلیمی در هر یک از بخش‌های بالا دارای خصوصیات و ویژگی‌های منحصر به فرد خود می‌باشد و دارای کاربرد‌های متفاوت می‌باشد. برخی از کاربردهای اقلیم شناسی را نیز بطور خلاصه به شرح زیر می‌توان عنوان کرد:

- صنایع : تعیین موقعیت مکانی صنایع در منطقه، تعیین نوع صنایع سازگار با شرایط اقلیمی، تعیین تاثیر شرایط اقلیمی در محیط کار و ...

- برنامه ریزی توریست : قطعا یکی از جنبه‌های اساسی در این بخش شرایط آب و هوایی می‌باشد که نقش اصلی در تدوین برنامه‌های این بخش دارد.

- برنامه ریزی امور رفاهی : شناخت اقلیم یک منطقه، استعدادهای تفریحی و استراحتگاهی آن را شکوفا می‌کند و در اموری چون برنامه ریزی مسابقات و سرگرمی‌های ورزشی نقش اساسی دارد.

- حمل و نقل : این بخش در تمام قسمت‌های خود تاثیر پذیری بسیاری از اقلیم دارد.

- تولید انرژی : شناخت پتانسیل‌های انرژی‌ها مانند انرژی باد و خورشید و...، بکارگیری در طراحی سدهای آبی و...

- امور نظامی : شناخت اقلیم منطقه از جمله کلیدهای اصلی موفقیت برنامه‌های نظامی می‌باشد.

- آمایش سرزمین : در تمام برنامه ریزی‌ها و جهت گیری‌های توسعه در یک ناحیه، اقلیم بعنوان یک مهره کلیدی نقش دارد.

- معماری و شهرسازی : ایجاد فضا‌های شهری و سمت و سوی خیابانها و ساختمانها و سایر اماکن مطالعات اقلیمی را می‌طلبد.

- توسعه روستایی : جهت توسعه روستایی، شناخت محیط طبیعی بعنوان اولین قدم می‌باشد و در این راستا اقلیم بعنوان مهمترین بخش در هدف گذاری توسعه نقش دارد.

- کشاورزی : گیاهان و حیوانات شدیدا متاثر از آب و هوا می‌باشند و شرایط اقلیمی به عنوان یکی از مهمترین گزینه‌های توسعه کشاورزی و دامداری مطرح می‌باشد.

تاریخچه اقلیم شناسی

اقلیم شناسی را می‌توان در عین حال علمی قدیمی و جدید دانست. قدمت این علم تا به اندازه کنجکاوی بشر در مورد محیط زیستش می‌رسد. از سوی دیگر ، تازگی این علم با پیدایش هواپیما ، رادیو و رادار همزمان می‌گردد. بشر اولیه تا حد زیادی تحت تاثیر پدیده‌های هوا و اقلیم قرارداشت. مذاهب خرافاتی که بر پایه شرک و بت پرستی قرار داشتند، به تفسیر رازهای جوی نظیر بارش ، باد یا رعد و برق پرداختند.

از زمان باستان تاکنون ، به موازات توسعه علوم ، شناخت هر چه بیشتر هوا و اقلیم هم به جلو می‌رود. فیلسوفان یونانی علاقه زیادی به هواشناسی و اقلیم نشان می‌دادند. در واقع این دو لغت هر دو ریشه یونانی دارند. تقسیم بندی جهان به پنج منطقه اقلیمی ، یعنی مناطق سرد و منجمد شمال و جنوب ، مناطق معتدل شمال و جنوب و منطقه گرم (مناطق اقلیمی جهان) ، به پارومنیدس (‌Parmenides) یونانی نسبت داده می‌شود که ، در پنج قرن پیش از میلاد مسیح می‌زیسته است.

زمانی که مشاهده و حدس و گمان و خرافات در توسعه و پیشرفت هواشناسی و اقلیم شناسی نقش بازی می‌نمودند، تا به آغاز قرن هفدهم طول کشید. در این هنگام اختراع ادوات هواشناسی و ثبت دیدبانی‌ها به یاری این علوم آمده و توضیحات دقیق‌تر اقلیمی را در دسترس قرار داده و آنالیز علمی پدیده‌های هوا را ممکن ساختند.

طبقه‌بندی اقلیمی

تغییرات اقلیمی فراوانی که از محلی به محل دیگر روی می‌‌دهند، همانطور که بوسیله ترکیبهای مختلف مراحل جوی تعیین می‌گردند، سببتولید انواع متعدد اقلیمهای مربوطه هم می‌شوند. منطقه‌ای از سطح زمین که اثرات ترکیب شده فاکتورهای اقلیمی بر آن ، موجب برقراری شرایط اقلیمی نسبتا همگنی می‌گردند، یعنی یک نوع اقلیم ، اصطلاحا منطقه اقلیمی نامیده می‌شود. برای آنکه بتوان توضیحات مربوطه را تسهیل نموده و مناطق اقلیمی را بر روی نقشه آورد، لازم است که انواع اقلیم را تشخیص داده و طبقه‌‌بندی کرد.

شناخت عوامل اقلیمی

درهواشناسی معمولاً شرایط حال حاضرآب و هوا مورد بررسی قرار می‌گیرد در حالی که دراقلیم‌شناسی مشخصه‌های درازمدتآب و هوا مورد توجه‌است.

اقلیم تا آنجا که با آسایش انسان رابطه بر قرار می کند نتیجه عواملی همچون تابش آفتاب -دمای هوا - رطوبت هوا - وزش باد و میزان بارندگی است.

الف ) تابش آفتاب

تابش اشعه خورشید به سطح زمین باعث ایجاد گرمای طبیعی می شود

ب ) دمای هوا

میزان گرما و سرمای شطح زمین عامل اصلی تعیین کننده درجه حرارت هوای بالای آن است .هوا عبور دهنده کلیه طیف های نور خورشید بوده و در اثر دریافت اشعه خورشیددمای آن به طور مستقیم افزوده نمی گردد اما لایه های هوا به وسیله تماس باسطح زمین که در اثر دریافت اشعه خورشید گرم شده اند ; گرم می شوند و سپسلایه های گرم شده هوا , گرمای خود را به وسیله جابجایی به لایه های دیگرمنتقل میکنند . جریان هوا و باد نیز باعث تماس بیشتر توده های عظیم هوا باسطح زمین شده و بدین طریق باعث گرمی هوا می شود.

و عکس این مطلب در زمستان و شب رخ می دهد . بدین ترتیب که هوا در اثر تماسبا سطح زمین گرمای خود را از دست می دهد و سرد می شود . در نتیجه میزانتغییرات روزانه و سالانه درجه حرارت هوا به تغییرات درجه حرارت سطح موردتماس آن بستگی دارد.

با توجه به این که سطح دریا ها خیلی آهسته تر از سطح زمین تحت تآثیر آفتابگرم می شوند لذا میانگین درجه حرارت هوای بالای خشکی ها در تابستان بالا ترو در زمستان پایین تر از میانگین درجه حرارت هوای بالای دریاهاست

ارتفاع از سطح دریا نیز تعیین کننده درجه حرارت هوا می باشد و در یک عرضجغرافیایی مشخص , مناطقی که در ارتفاع بیشتری قرار دارند سرد تر از مناطقپایین تر هستند

ج ) رطوبت هوا

منظور از رطوبت هوا مقدار آبی است که به شکل بخار در هوا وجود دارد, که اینبخار از طریق تبخیر آب سطح اقیانوس هاو دریا ها و همچنین سطوح مرطوبی چونگیاهان وارد هوا می شود. هر چه هوا گرم تر باشد بخار آب بیشتری را در خودنگه می دارند . به عنوان مثال ظرفیت پذیرش بخار آب در هوایی که دمای آن 18درجه سیلسیوس است سه برابر هوایی است که دمای آن 2 درجه سیلسیوس می باشد . همچنین با کم شدن ارتفاع تراکم بخار آب در هوا زیاد می شود .

هوای بدون بخار آب را هوای خشک می‌گویند. این نوع هوا در جو وجود ندارد،حتی در جو روی بیابانها و عرضهای بالا. هوای خشک به علاوه رطوبت را هوایمرطوب می‌گویند. تبخیر که عامل مرطوب ساختن هوای خشک است، از سطح اقیانوسهاو آبهای سطحی و تعرق، منبع رطوبت هوا، ایجاد ابرها و بارندگی است. حداکثربخار آب موجود در جو 4 - 3 درصد است.

بخار آب موجود در جو در متعادل نگه داشتن درجه حرارت جو کره زمین نقشعمده‌ای دارد. زیرا بخار آب امواج تشعشعی با طول موج بلند را جذب می‌نماید. پس اگر در جو مقدار بخار آب کم باشد، اختلاف درجه حرارت بسیار زیادمی‌شود. پس بحث در مورد متغیرهای هوای مرطوب از جمله رطوبت نسبی حائز اهمیتاست.

د) باد

چگونگی ایجاد ناحیه‌ای پرفشار توسط باد

باد، به حرکت جریانهوا گفته می‌شود، یا بطور کلی تر به حرکت جریان گاز دراتمسفر گفته می‌شود.

بادها عموماً براساس درجه قدرتشان، سرعت، نوع نیرویی که موجب بوجود آوردنشان است و محلجغرافیایی که رخ می‌دهند و یا اثر می‌گذارند، دسته بندی می‌شوند.

انرژی بادی

منظور ازتوان بادیتبدیل انرژی باد به نوعی مفید از انرژی مانندانرژی الکتریکی است که این کار به وسیله توربین‌های بادی صورت می‌گیرد. درآسیاب‌های بادی از انرژی باد مستقیماً برای خرد کردن دانه‌ها و یا پمپکردن آب استفاده می‌شود. در انتهای سال۲۰۰۶ میزان ظرفیت تولیدی برق بادی در سراسر جهان برابر ۷۳٫۹ گیگاوات بود. گرچهاین میزان چیزی در حدود یک درصد از کل انرژی الکتریکی تولیدی در جهان محسوبمی‌شد اما در طول بازه زمانی بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۶ تقریباً چهار برابرشده‌است. در این میان کشورهایدانمارک با ۲۰ درصد،اسپانیا با ۹ درصد وآلمان با ۷ درصد از نظر درصد تولید برق بادی از کل تولید انرژی الکتریکی در جایگاه‌های نخست قرار دارند.

باران

بارانآبی است که پس از سرد شدن بخارهای جوی به وجود آمده و بر زمین می‌ریزد. در زبانپهلوی بدانواران (waran) می‌گفتند.

وقتی هوای گرم به بالای آسمان صعود می‌کند، بخار آب را هم همراه خودش بهبالا به داخل آسمان می‌برد. در بالای آسمان، بخار آب سرد می‌شود وقطره‌های آب دور ذرات ریز گرد و غبار موجود در هوا تشکیل می‌شود. مقداری ازبخار آب هم به شکل کریستال‌های ریز یخ منجمد می‌شود که قطرات آب سرد شدهرا جذب می‌کند. قطرات به شکل کریستال‌های یخ، منجمد می‌شود و کریستال‌هایبزرگ تری را تشکیل می‌دهد که ما آنها را برف ریزه می‌نامیم. موقعی که برفریزه‌ها سنگین می‌شوند، پایین می‌افتند. برف ریزه‌ها در مسیرشان رو بهپایین با هوای گرم تر برخورد می‌کنند و ذوب می‌شوند و به صورت قطرات باراندر می‌آیند.

عوامل تغییر اقلیمی

تغییرات اقلیمی به نوسانات درون محیط زمین، فرآیندهای طبیعی موجود در اطراف آن، و تاثیر فعالیت بشر بر آن برمی گردد. عوامل خارجی که می‌تواند اقلیم را شکل دهد اغلب نیرهای اقلیمی نامیده می‌شوند شامل فرآیندهایی همچون نوسانات در تابش خورشیدی، گردش (وضعی) زمین، و مقادیر (تمرکز) گاز گلخانه‌ای می‌باشند.

نوسانات درون اقلیم زمین

آب و هوا در آن و به خودی خود، یک سیستم پویای غیرخطی نامنظم| بی نظم است، اما در بسیاری از موارد، مشاهده می‌شود که اقلیم (یعنی وضعیت میانگین آب و هوا) به درستی ثابت و قابل پیش بینی است. این مسئله شامل دمای متوسط، میزان بارش، روزهای آفتابی، و بسیاری متغیرهای دیگری می‌شود که در هر مکانی می‌توان آن را سنجش نمود. اما، تغییراتی نیز درون محیط زمین وجود دارند که می‌تواند بر اقلیم آن تاثیر بگذارد.

یخبندان

درصد افزایش توده‌های یخی در کوه‌های آلپ طی ۸۰ سال اخیرتوده‌های یخی به عنوان یکی از حساس ترین شاخصهای تغییر اقلیمی شناخته می‌شوند، که عمدتاً طی دوره سرد شدن اقلیم افزایش می‌یابند (مانند دوره کوتاه یخبندان) و در طول گرم شدن آب و هوا در مقیاسهای متوسط زمانی شروع به پسرفت می‌کنند. افزایش و فروپاشی توده‌های یخی، هردو به نوسان پذیری طبیعی و عمدتاً نیروهای تشدید کننده خارجی کمک می‌کند. اما، طی قرن گذشته، توده‌های یخی نتوانسته‌اند به حدکافی لایه‌های یخی را مجدداً تولید کنند تا جبرانی برای یخ‌های از دست رفته طی ماه‌های تابستانی باشد. (نگاه به پسرفت توده‌های یخی از سال۱۸۵۰ به بعد | پسرفت توده یخی)

مهمترین فرآیندهای اقلیمی چند ملیون سال اخیر چرخه‌های یخبندان و درون یخبندان در دوره یخبندان کنونی می‌باشد. اما واکنشهای داخلی شکل گرفته در چرخه‌های میلانکوویچ| نوسانات گردشی، شامل صفحات یخی قاره‌ای و m۱۳۰ تغییر سطح دریا است که قطعاً نقش کلیدی را درباره تصمیم گیری پیرامون این مسئله ایفا می‌کند که چه واکنش اقلیمی در بیشتر مناطق مشاهده خواخد شد. تغییرات دیگر، از جمله وقایع هاینریش، حوادث دانسگار اوشگر و یانگر درایاس نشانگر توان بالقوه نوسانات یخبندان است که حتی در غیاب تغییرات گردشی خاص بر اقلیم تاثیر می‌گذارد.

نوسان پذیری اقیانوس

نمایی از گردش جدید ترموهالاینتقریبا" در مقیاس چند دهه، تغییرات اقلیمی نیز می‌تواند از تغییرات درون سیستمهای اقیانوسی/ جوی حاصل شود. بسیاری از شرایط اقلیمی، مشهود تر از همه ENSO| نوسان جنوبی ال نینو، بلکه شامل نوسان دهه‌ای پاسیفیک ، نوسانان اقیانوس اطلس شمالی، و نوسان اقیانوس منجمد جنوبی بوده که به عنوان شرایطی خاص درون سیستم اقلیمی شناخته شده‌اند، که دست کم در اثر وجود آنها تا حدودی با روشهای گوناگون گرما توانسته در اقیانوسها ذخیره شده و بین منابع مختلفی جابجا شود. در مقیاسهای زمانی طولانی تر، فرآیندهای اقیانوسی همچون گردش ترمو هالاین نقش کلیدی را در توزیع مجدد گرما ایفا می‌نماید، و در صورت تغییر توانسته به شدت بر اقلیم تاثیر بگذارد.

آب و هوا” همان چیزی است که ما هر روز اطرافمان می‌بینیم؛ یک روز ابری است، یک روز آفتابی، یک روز برفی و … . اما “اقلیم” به میانگین دراز مدت شرایط و یا عوامل جوی حاکم بر یک منطقه گفته می‌شود. یعنی آب و هوا در زمان کوتاه معنی دارد و اقلیم در بلند مدت. عوامل مختلفی بر روی اقلیم تاثیر گذارند، اما مهم‌ترینشان میزان بارندگی و میزان دمای یک منطقه است. اقلیم بر روی نوع پوشش گیاهی یک منطقه اثر می‌گذارد؛ مثلا جایی که اقلیم خشک دارد پوشش گیاهی‌اش با جایی که اقلیم نیمه‌مرطوب دارد فرق می‌کند. پوشش گیاهی که فرق کند جانوران آن مناطق نیز فرق می‌کنند.

با همه این توضیحات و تعریف‌ها، حالا اگر ما بیاییم به جای “تغییرات اقلیمی” بگوییم “تغییرات آب و هوایی” اصل مشکل را زیر سوال برده‌ایم. چون آب و هوا که هر روز تغییر می‌کند، اما این اقلیم است که با تغییرش گیاهان و جانوران هم باید تغییر کنند. و خب در طی سال‌ها و سال‌ها تغییر اقلیم‌ها و در نتیجه تغییر پوشش گیاهی‌ها و جانوران یک منطقه اتفاق افتاده‌اند؛ اما با سرعت آرامی که طبیعت توانسته است خود را آرام آرام بسازد و به سمت شرایط بهینه‌تر برود. و حالا مشکل عصر ما این است که سرعت این تغییرات را زیاد کرده‌ایم، آنقدر زیاد که کره زمین و موجودات زنده‌اش قدرت مدیریت اثراتش را ندارند.

مناطق اقلیمی جهان

از آنجا که توزیع جهانی انواع اقلیم بطور اصلی نتیجه رژیم‌های گرما و رطوبت می‌باشد، ممکن است که اقلیم را در گروههای وسیعی طبقه‌بندی نمود که بر پایه اثرات هم بستگی داخلی گرما و رطوبت بر توده‌های هوا که آنها هم به نوبه خود بر اقلیمهای نواحی مختلف حکومت می‌نمایند، تقسیم کرد. انواع اقلیمی که بدین ترتیب معرفی می‌شوند، به ترتیب عبارتند از:

اقلیمهائی که تحت نفوذ توده‌های هوای استوائی و حاره‌ای هستند.

اقلیمهائی که تحت نفوذ توده‌های هوای حاره‌ای و قطبی قرار دارند.

اقلیمهائی که تحت تسلط توده‌های هوای قطبی و منجمده واقع شده‌اند.

اقلیمهای سرزمینهای مرتفع که دارای خصوصیات مشخصی ناشی از اثرات ارتفاع از سطح دریا می‌باشند.

زیرتقسیمات این چهار گروه اصلی انواع اقلیمی را تعیین می‌کنند که بر پایه توزیع منطقه‌ای عناصر اقلیمی ، بویژه درجه حرارت و نزولات جوی و تغییرات فصلی آنها قرار دارند.

اقليم ها به طوركلي به 5 دسته تقسيم مي شوند :

1- اقليم حاره (Tropical rain climate)

2- اقليمهاي خشک (Dry)

3- اقليمهاي معتدل گرم (Warm temperate rainy climates)

4- اقليمهاي جنگلي سرد برفي (Cold snow forest climate)

5- اقليمهاي قطبي (Polar)

آب و هواي آسيا

چنانچه مي دانيم آب وهوا وضعيت غالب جو در نقطه معيني از زمين را شامل ميشود. يعني حالت ها و شرايطي كه در آن منطقه حكم فرماست. از طرفي عناصر اصليآب و هوا كه تمام شرايط را در دست دارند و در بررسي آب و هواي يك منطقهمورد بررسي قرار مي گيرند عبارتند از

1- درجه حرارت

2- رطوبت و ريزش هاي جوي ( باران، برف…. )

3- فشار هوا و بادها

عناصر فوق به نام عناصر آب و هوايي معروف هستند و در ارتباط با هم عمل مي كنند، اما در بين اين عناصر، درجه حرارتاساسي ترين عنصر آب و هوايي به شمار مي رود.به طوري كه بارش و فشار، هر يك تحت تاثير درجه حرارت مي باشند.

بر اساس دما آسيا را مي توان به سه بخش متفاوت تقسيم كرد.

1- سرزمين هاي مجاور قطب شمال و سيبري با روزهايي سرد و يخبندان در تمام سال.

2- سرزمين هاي جنوبي كه در مجاورت درياها واقع شده اند، از درياي سرخ در غرب تا جزيره ي تايوان در شرق.

3-بخش هاي داخلي آسيا كه داراي سرماي سخت و خشن در زمستان ها و گرماي زياد در تابستان ها هستند.بر اساس بارش نيز آسيا را مي توان در اين سه بخش بررسي نمود. 1- سرزمين هاي مجاور قطب شمال و سيبري با توجه به نحوه ي تابش خورشيد و گرماي ناچيز، رطوبت و بارش را نداشته و خشك است.2- سرزمين هاي جنوبي كه در مجاورت درياها واقع شده اند، چنانچه عوامل ديگر دخالت نداشته باشند، از رطوبت و بارش كافي برخوردارند.3- بخش هاي داخلي آسيا كه از درياها و منابع رطوبتي دور هستند و بنابر اين از رطوبت و بارش نيز بي بهره و خشك هستند.بر اين اساس آسيا را به دو قسمت آسياي مرطوب و آسياي خشك تقسيم مي كنند.

چنانكه در تقسيمات بالا ديده مي شود، موارد يك و سه از بارندگي بي بهره اند وتنها سرزمين هايي كه در مورد دوم نام برده شده اند از بارندگي كافيبرخوردار هستند. بنابراين:1- آسياي مرطوبشرق، جنوب و جنوب شرق آسيا كه از بادهاي مرطوب موسمي بهره مند هستند، مرطوب ترين بخش آسيا را تشكيل مي دهند.2- آسياي خشكتمام آسياي مركزي، غرب و جنوب غرب آسيا كه از دريا دور يا مانع كوهستانيدارند و از ورود بادهاي باران آور جلوگيري مي كنند، از نواحي خشك آسيامحسوب مي شوند. همچنين سرزمين هاي مجاور قطب شمال و سيبري.آب و هواي آسيابه دليل وسعت زيادي كه اين قاره دارا مي باشد، اقليم هاي گوناگوني نيز درآن وجود دارد. تنوع اقليمي در آسيا از سرماي سخت و خشن قطب شمال، محيطبياباني گرم و خشك مركز و جنوب غرب، تا شرايط گرم و مرطوب حاره اي جنوب راشامل مي شود.آسيا حدود 5000 مايل از دايره ي قطبي در شمال تا خط استوا در جنوب كشيده ميشود. از شرق تا غرب نيز تقريباً در نيمي از گرداگرد كره ي زمين امتداد مييابد. اين سرزمين پهناور انواع بسيار گوناگوني از اقليم هاي گوناگون رادربرمي گيرد. آسيا، سردترين، گرم ترين، مرطوب ترين و خشك ترين مكان ها رادر روي زمين از آن خود كرده است.سرزمين هاي وسيع داخلي آسيا از اقيانوس ها به دور هستند. وجود كوهستان ها وطرز قرار گرفتن آن ها كه مانع عبور توده هاي هوايي مي گردند كه از سمتاقيانوس ها مي وزند، تفاوت اقليم بين سواحل و نواحي داخلي را در اين قارهتشديد مي كند. به همين دليل اقليم آسياي مركزي يكي از اقليم هاي سخت وافراطي به شمار مي رود، چرا كه زمستان هاي آن با توجه به بادهاي سردي كه ازمناطق قطبي مي وزد، سرد و طولاني است، از طرفي تابستان هاي آن نيز در همهجا جز ارتفاعات بسيارگرم و كوتاه مي باشد. به جز كوهستان ها، در اين منطقهاز آسيا بسيار ناچيز است. در نتيجه بيشتر اين منطقه بياباني محسوب مي شود.آسياي شمالي، از نظر اقليمي با آسياي مركزي شباهت بسيار زيادي دارد. تنهاميزان بارندگي است كه از مقدار بيشتري برخوردار مي باشد. زمستان هايشمال آسيا فوق العاده سرد است، به طوري كه سردترين مكان سكونتي جهان دراين منطقه، ورخويانسك در سيبري واقع است. برخي اوقات درجه حرارت تا 90 درجهي فارنهايت زير صفر كاهش مي يابد.آسياي جنوبي، اقليم كاملاً متفاوتي را داراست. به جز نواحي كوهستاني بقيه ياين منطقه در سراسر سال گرم است، چنان كه در نواحي پست درجه حرارت تا 125درجه ي فارنهايت مي رسد. در اين منطقه تابستان و زمستان مطابق آن چه كه مامي شناسيم وجود ندارد. در عوض داراي يك فصل باراني و يك فصل خشك مي باشد.فصل باراني معمولاً از ژوئن تا اكتبر ادامه دارد. طي اين مدت بارش زيادي هرروز اتفاق مي افتد. بارندگي هاي زيادي در اين بخش از آسيا نسبت به سايرمناطق جهان صورت مي پذيرد. برخي نقاط هند بيش از 450 اينچ بارش را در فصلباراني دريافت مي كنند. فصل هاي باراني و خشك توسط بادهايي ايجاد مي شوندكه به موسمي ها شهرت دارند و از آسياي مركزي به سمت حاشيه ي جنوبي و شرقياين قاره مي وزند. موسمي هاي زمستاني بادهاي خشكي هستند كه از روي خشكي هايآسيا مي وزند. اين بادها به دليل اين كه از مناطق سرد ( خشكي ها در زمستانسرد مي باشند.) سرچشمه مي گيرند، سرد و خشك مي باشند. موسمي هاي تابستانيبه درون قاره و از اقيانوس ها مي وزند، به همين دليل نيز رطوبت را تا جاييكه پيش مي روند به درون قاره حمل مي نمايند.فصل باراني براي ميليون ها نفري كه در جنوب و شرق آسيا زندگي مي كنند اهميتبسياري دارد. فعاليت هاي كشاورزي در اين نواحي بستگي بسيار فراواني بهريزش باران هاي موسمي دارد. بدون بارندگي رشد گياهان متوقف خواهد شدوفعاليت كشاورزي صورت نخواهد گرفت. در اين صورت خشكسالي موجب قحطي و گرسنگيهزاران نفر خواهد گرديد. گاهي اوقات باران هاي موسمي به موقع نمي بارد يابا تاخير روبروست، در اين صورت محصولات در زماني كه بايد به عمل آيند كاشتهنمي شوند. ريزش باران هاي موسمي گاهي موجب به راه افتادن سيل در اين نواحيمي شود.آسياي جنوب غربي نسب به ديگر مناطق بسيار خشك است. تابستان هاي اين قسمت ازآسيا طولاني و بسيار گرم است. زمستان ها نسبتاً معتدل تر است. مگر درنواحي داخلي و دور كه هوا سردتر خواهد بود. نقاط خاصي از جنوب غرب آسيازمستان فصل بارندگي است. زمستان فصل رشد گياهان نيز مي باشد، به خاطر اينكه محصولات در تابستان هاي گرم و خشك اين سرزمين ها قادر به رشد و نمو نميباشند.

آب و هواي آسيا

به دليل وسعت زيادي كه اين قاره دارامي باشد، اقليم هاي گوناگوني نيز در آن وجود دارد. تنوع اقليمي در آسيا ازسرماي سخت و خشن قطب شمال، محيط بياباني گرم و خشك مركز و جنوب غرب، تاشرايط گرم و مرطوب حاره اي جنوب را شامل مي شود.

آسيا حدود 5000 مايل ازدايره ي قطبي در شمال تا خط استوا در جنوب كشيده مي شود. از شرق تا غرب نيزتقريباً در نيمي از گرداگرد كره ي زمين امتداد مي يابد. اين سرزمين پهناورانواع بسيار گوناگوني از اقليم هاي گوناگون را دربرمي گيرد. آسيا،سردترين، گرم ترين، مرطوب ترين و خشك ترين مكان ها را در روي زمين از آنخود كرده است.

سرزمين هاي وسيع داخليآسيا از اقيانوس ها به دور هستند. وجود كوهستان ها و طرز قرار گرفتن آن هاكه مانع عبور توده هاي هوايي مي گردند كه از سمت اقيانوس ها مي وزند، تفاوتاقليم بين سواحل و نواحي داخلي را در اين قاره تشديد مي كند. به همين دليلاقليم آسياي مركزي يكي از اقليم هاي سخت و افراطي به شمار مي رود، چرا كهزمستان هاي آن با توجه به بادهاي سردي كه از مناطق قطبي مي وزد، سرد وطولاني است، از طرفي تابستان هاي آن نيز در همه جا جز ارتفاعات بسيارگرم وكوتاه مي باشد. به جز كوهستان ها، در اين منطقه از آسيا بسيار ناچيز است. در نتيجه بيشتر اين منطقه بياباني محسوب مي شود.

آسياي شمالي، از نظراقليمي با آسياي مركزي شباهت بسيار زيادي دارد. تنها ميزان بارندگي است كهاز مقدار بيشتري برخوردار مي باشد. زمستان هاي شمال آسيا فوق العاده سرداست، به طوري كه سردترين مكان سكونتي جهان در اين منطقه، ورخويانسك درسيبري واقع است. برخي اوقات درجه حرارت تا 90 درجه ي فارنهايت زير صفر كاهشمي يابد.

آسياي جنوبي، اقليمكاملاً متفاوتي را داراست. به جز نواحي كوهستاني بقيه ي اين منطقه در سراسرسال گرم است، چنان كه در نواحي پست درجه حرارت تا 125 درجه ي فارنهايت ميرسد. در اين منطقه تابستان و زمستان مطابق آن چه كه ما مي شناسيم وجودندارد. در عوض داراي يك فصل باراني و يك فصل خشك مي باشد.

فصل باراني معمولاً ازژوئن تا اكتبر ادامه دارد. طي اين مدت بارش زيادي هر روز اتفاق مي افتد. بارندگي هاي زيادي در اين بخش از آسيا نسبت به ساير مناطق جهان صورت ميپذيرد. برخي نقاط هند بيش از 450 اينچ بارش را در فصل باراني دريافت ميكنند. فصل هاي باراني و خشك توسط بادهايي ايجاد مي شوند كه به موسمي هاشهرت دارند و از آسياي مركزي به سمت حاشيه ي جنوبي و شرقي اين قاره ميوزند. موسمي هاي زمستاني بادهاي خشكي هستند كه از روي خشكي هاي آسيا ميوزند. اين بادها به دليل اين كه از مناطق سرد ( خشكي ها در زمستان سرد ميباشند.) سرچشمه مي گيرند، سرد و خشك مي باشند. موسمي هاي تابستاني به درونقاره و از اقيانوس ها مي وزند، به همين دليل نيز رطوبت را تا جايي كه پيشمي روند به درون قاره حمل مي نمايند.

اقليم هاي آب و هوايي ايران

تنوع آب وهوا و اقليم در ايران به دليل ويژگيهاي متنوعي است كه از آن ميان مي توان به گستردگي عرض جغرافيايي امتداد كوهستان‌ها تغييرات چشم‌گير ارتفاعات و بالاخره موقعيت سرزمين نسبت به دريا ها و گستره‌هاي آبي مجاور يا دور اشاره كرد. ايران جزو مناطق خشك و نيمه خشك جهان محسوب مي شود كه از نظر شرايط اقليمي و آب و هوا به دو گره عمده خشك و مرطوب قابل تقسيم بندي است و هر كدام از اين دو گره از چند اقليم فرعي تشكيل شده‌اند.

اقليم خشك

ميزان تبخير در اين اقليم بيش از بارندگي است و حدود كشور را در بر مي‌گيرد اقليم خشك به دو اقليم فرعي بري و استپي تقسيم شده است اقليم فرعي بري اقليم عرفي بري در دو بخش سواحل جنوب غربي و داخل كشور (بخش هاي مركزي) ديده ميشود. گرماي شديد و بارندگي كم از ويژگي‌هاي ناحيه نخست است. در ناحيه دوم يا مناطق داخل درجه حرارت روزانه و سالانه آن دگرگون‌هاي زيادي داشته و كحمي بارندگي از مشخصات آن به شمار مي‌رود بخش هايي از متطق پست شرقي و جنوب شرقي ايران از اين نوع آب و هوا برخورددار است. اقليم فرعي استپي؛ اين اقليم حد فاصل آب و هواي بري و آب وهواي مرطوب تر است. حدود پانصد هزار كيلومتر مربع از ايران را اين اقليم در بر مي گيرد. اين نوع آب و هوا معمولا در ارتفاعات 1000 تا 1500 متر وجود دراد و كوهپايه‌هاي خوزستان را نيز شامل مي‌شود.

اقليم معتدل

حدود چهارصد هزار كيلومتر مربع از سطح كشور را اقليم معتدل در بر گرفته است. نواحي پرجمعيت ايران مانند آذربايجان كردستان، كرمانشاه و ارتفاعات زاگرس هم چنين دشت‌هاي ساحلي درياي خزر از اين نوع آب وهوا برخوردارند اين اقليم به سه اقليم فرعي معتدل كوهستان، خزري و نقاط نسبتا مرتفع تقسيم مي‌شود: اقليم فرعي معتدل همراه با تمركز بارندگي از مشخصات آن به شمار مي رود مانند استان فارس. اقليم فرعي خزري اين اب و هوا خاص كرانه‌هاي خزر و مناطق كوهستاني مسف به اين درياست. دماي معتدل با نوسان‌هاي كم شبانه‌روزي رطوبت زياد وزش نسيم دريايي و بادهاي محل و بالاخره بارندگي زياد از ويژگيهاي اين اقليم است. اقليم فرعي نسبتا مرتفع در اين مناطق، دماي هوا در سردترين ماه سال كم تر از صفر درجه و گرم ترين ماه از ده درجه سانتي گراد كم تر نمي شود. مناطق نسبتا مرتفعي از ايران كه حدود 40 هزار كيلومتر مربع است از اين گونه آب و هوا برخوردار است.

شايان توجه است كه مناطق خيلي مرتفع مانند ارتفاعات البرز، زاگرس و همچنين كوه‌هاي سهند و سبلان كه دماي آنها در گرم‌ترين ماه سال از ده درجه سانتي‌گراد تجاوز نمي‌كند داراي آب و هواي كوهستاني هستند (جعفري، 1379 الف، ص16) اين آب و هوا چهل هزار كيلومتر مربع از مساحت كشور را شامل مي‌شود كه در ارتفاعات و قله‌هاي بلند پوشيده از برف دائمي قرار دارند.

انواع آب و هواي ايران به شكل ديگري نيز دسته بندي مي‌شود. بر اساس نوعي تقسيمم بندي اقليمي، آب و هواي ايران به سه بخش كلي بياباني و نيمه بياباني، كوهستاني (سرد و معتدل) و خزري نيز تقسيم ميشود (افشار، 1372 ص 52) در مجموع ايران داراي آب و هوايي متنوع است. تغييرات آب و هوا درمناطق مختلف معلول عوارض و پديده‌هاي طبيعي آن نواحي بوده و نسبت مستقيم با پستي و بلندي‌هاي اين مناطق دارد.

اقلیم ایران

مطالعه وبررسی عوامل اقلیمی درسال نشان میدهد که اقلیم ایران برگرفته شده ازشش عامل است که عبارتند از گرما ، نم و ابر ، بارش ، بادوغبار ، تابش وتندر

درحالت کلی هفت اقلیم کشوررادربرمی گیرد که شامل

- نواحی دشتی وکویری

- ناحیه شرق دریای خزر

- ناحیه غرب دریای خزر

- ارتفاعات وکوهپایه ها

- سواحل غربی خلیج فارس

- سواحل شرقی خلیج فارس

- ناحیه دریاچه ارومیه

اما درمطالعات دقیق وجزئی تراقلیم ایران به پانزده ناحیه اقلیمی تقسیم میشود

- ناحیه کرانه ای جنوبی: عمدتا در سواحل دریای عمان و بخش هائی از سواحل خلیج فارس را در بر میگیرد. بارزترین ویژگی اقلیمی این ناحیه به ترتیب اهمیت گرما،تابش و رطوبت است. بنابر این میتوان آنرا اقلیم گرم، پر آفتاب و رطوبی نامید.

- ناحیه پسکرانه ای خزری: بخش نسبتا زیادی از سواحل خزر از آستارا تا بندر ترکمن روی دامنه های شمالی البرز را در بر میگیرد. اقلیم این ناحیه بارشی رطوبی است.

- ناحیه ایران مرکزی: پهناورترین ناحیه آب و هوائی ایران است که نمامی ایران مرکزی و بخش کوچکی از شمالشرق ایران را میپوشاند. تابش و گرما ویژگی این قلمرو است.

- ناحیه آذری: کمربندی شمالغربی-جنوبشرقی که بخش بزرگی از آن در قلمرو آذربایجان جا میگیرد و اقلیمی رطوبی تندری دارد.

- ناحیه خوزی: دشت خوزستان قلمرو این ناحیه است و اقلیمی گرمائی، بارشی، تندری و باد وغباری دارد.

- ناحیه مغانی: شامل دشت مغان که این ناحیه اقلیمی رطوبی و بادی دارد.

- ناحیه زاگرس غربی: کمربندی شمالغربی-جنوبشرقی که از کردستان آغاز و به پسکرانه های خلیج فارس پایان میپذیرد. چهره غالب اقلیم در این ناحیه بارش و تندر است.

- ناحیه زاگرس شرقی: این ناحیه در شرق زاگرس به موازات ناحیه زاگرس غربی کشیده شده و از آذربایجان آغاز میشود. اقلیم این ناحیه بارشی،بادی و تابشی است.

- ناحیه کرانه ای خزری: ناحیه کوچکی که از تا کشیده شده ودر دل ناحیه پسکرانه ای خزری جا گرفته است. از اقلیمی بارشی و رطوبی برخوردار است.

- ناحیه پسکرانه ای جنوبی: کمربندی غربی-شرقی در پسکرانه های خلیج فارس و دریای عمان و در پاره ای نقاط تا کرانه های خلیج فارس هم گسترش دارد. این ناحیه دارای اقلیمی گرمائی، تابشی و بادی غباری است.

- ناحیه سیستانی بزرگ: ناحیه ای با کشیده گی شمالی – جنوبی در مرزهای شرقی ایران که از جنوب خراسان تا شمال بلوچستان کشیده شده است. اقلیم غالب آن بادی غباری است.

- ناحیه بلوچی: در گوشه جنوبشرقی در بلوچستان گسترش یافته وازاقلیمی تندری برخوردار است.

- ناحیه ماکوئی: در گوشه شمالغرب ایران ناحیه کوچکی جا گرفته است که اقلیمی تندری و رطوبی دارد.

- ناحیه سیستانی کوچک: ناحیه ای کوچک در دل ناحیه سیستانی بزرگ با همان شرایط آب و هوائی اما قویتر یعنی چهره ای کاملا بادی و غباری.

- ناحیه زاگرس بلند: ناحیه ای کوچک که دربرگیرنده زاگرس مرتفع است و اقلیمی بارشی و تابشی دارد.

باتوجه به نواحی اقلیمی ایران مشاهده می شود اقلیم استان اصفهان جزء پهناورترین ناحیه آب وهوایی کشورمیباشد

شاورزی از طریق انتشار گازهای گلخانه‌ای

کشاورزی از طریق انتشار گازهای گلخانه‌ای و با تبدیل زمین‌های غیرکشاورزی مانند جنگل‌ها به زمین‌های کشاورزی به تغییرات آب و هوایی و گرمایش جهانی کمک می‌کند.[۱][۲] در سال ۲۰۱۹ میلادی، هیئت بین‌دولتی تغییر اقلیم (IPCC) گزارش داد که ۱۳ تا ۲۱ درصد از گازهای گلخانه‌ای انسانی به‌طور خاص از بخش کشاورزی، جنگلداری و سایر کاربری‌های زمین (Agriculture, Forestry, and Other Land Uses Sector (AFOLU)) ناشی شده‌است.[۳] انتشار گازهای گلخانه‌ای نیتروز اکسید، متان و دی‌اکسید کربن نیمی از گازهای گلخانه‌ای تولید شده توسط کل صنایع غذایی یا ۸۰ درصد از انتشارات بخش کشاورزی را تشکیل می‌دهد.[۴] دامپروری منبع اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای است.[۵]

ساختار غذایی کشاورزی مسئول مقدار قابل توجهی از انتشار گازهای گلخانه‌ای است.[۶][۴] کشاورزی علاوه بر اینکه استفاده‌کننده قابل توجهی از زمین و مصرف‌کننده سوخت فسیلی است، مستقیماً به انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق اقداماتی مانند تولید برنج و پرورش دام کمک می‌کند.[۷] سه عامل اصلی افزایش گازهای گلخانه‌ای مشاهده شده در ۲۵۰ سال گذشته سوخت‌های فسیلی، کاربری زمین و کشاورزی بوده‌است.[۸] دستگاه گوارش حیوانات مزرعه را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: حیوانات تک معده ای و حیوانات نشخوارکننده. گاوهای نشخوارکننده پرورش داده شده برای گوشت گاو و لبنیات رتبه بالایی در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند. تک معدها، یا خوک و غذاهای مربوط به طیور، گازهای گلخانه‌ای کمتری دارند. مصرف غذایی انواع حیوانات تک معده ممکن است انتشار گاز گلخانه‌ای کمتری برای زمین داشته باشند. حیوانات تک معده دارای راندمان تبدیل غذایی بالاتری هستند و همچنین متان زیادی تولید نمی‌کنند.[۴]

استراتژی‌های زیادی وجود دارد که می‌توان برای کمک به کاهش اثرات و تولید بیشتر گازهای گلخانه‌ای استفاده کرد. به این استراتژی‌ها کشاورزی هوشمند آب و هوایی (به انگلیسی: climate-smart agriculture) نیز گفته می‌شود. برخی از این استراتژی‌ها شامل بهره‌وری بالاتر در دامپروری است که شامل مدیریت و همچنین استفاده از فناوری می‌شود. فرایند مؤثرتر مدیریت کود؛ وابستگی کمتر به سوخت‌های فسیلی و منابع تجدید ناپذیر؛ تغییر در مدت زمان خوردن و آشامیدن حیوانات، تغییرات در زمان و مکان غذاخوری، و کاهش در تولید و مصرف غذاهای حیوانی.[۴][۹][۱۰][۱۱] مجموعه ای از سیاست‌ها ممکن است انتشار گازهای گلخانه‌ای از بخش کشاورزی را برای یک سیستم غذایی پایدار کاهش دهد.[۱۲][۱۳]

بررسی اجمالی

فعالیت‌های کشاورزی گازهای گلخانه ای دی‌اکسید کربن، نیتروز اکسید و متان را منتشر می‌کنند.[۱۴]

انتشار دی‌اکسید کربن

انتشار دی‌اکسید کربن از چیزهایی مانند خاکورزی مزارع، کاشت محصولات، و حتی ارسال محصولات یا مواد غذایی کشت شده به بازارها برای کسب درآمد ناشی می‌شود.[۱۵] انتشار دی‌اکسید کربن مربوط به کشاورزی حدود ۲۴ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی را تشکیل می‌دهد.[۱۶] برای کمک به کاهش انتشار دی‌اکسید کربن، اقدامات مزرعه مانند کاهش خاک ورزی، کاهش زمین خالی، بازگرداندن بقایای زیست توده محصول به خاک و افزایش استفاده از محصولات پوششی می‌تواند ترویج شود

تأثیرات تغییر اقلیم

تأثیرات تغییر اقلیم شامل تغییرات زیست‌محیطی و اجتماعی ناشی از افزایش در دمای جهانی است.[۱] در مجامع علمی توافق بر این است که تغییرات آب و هوایی نتیجهٔ فعالیت‌های انسان روی کرهٔ زمین است. شواهد اصلی این تغییرات اقلیم ناشی از گرم‌شدن زمین شامل بالا آمدن سطح دریا و کاهش پوشش برف در نیمکره شمالی به همراه درجه حرارت‌های بالا می‌باشد.[۲] بر طبق هیئت بین دولتی تغییرات آب‌وهوایی بیشترین افزایش مشاهده شده در درجه حرارت متوسط جهانی از اواسط قرن ۲۰ به احتمال بسیار زیاد به دلیل افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای توسط انسان است.[۳]

پیش‌بینی تغییرات آب و هوایی در آینده نشان دهندهٔ گرم شدن بیشتر کره زمین، بالا آمدن سطح دریا، و افزایشی در تعداد و شدت برخی از حوادث آب و هوایی شدید را نشان می‌دهد.[۴] کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد تغییرات اقلیمی (UNFCCC) توافق کرده‌اند که «غلظت گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر را در یک سطح که برای اتمسفر دیگر خطری نداشته‌باشد را تثبیت کنند.»[۵]

برخی از دانشمندان، افزایش توفان‌ها و گردبادهای سهمگین را یکی از نتایج گرم شدن کره زمین قلمداد می‌کنند.[۶] اغلب کارشناسان اقلیمی معتقدند که این روند می‌تواند به وقوع خشکسالیها، سیلها، بادهای گرم و توفانهای مهیب‌تر منجر شود اما بعضی از آن‌ها هم بر این باور هستند که بعضی از این حوادث رخ داده علامت گرم شدن زمین نیستند چون این آشفتگی و نابسامانی ویژگی طبیعی اقلیم است.[۷] از پیامدهای دیگر بالا آمدن آب دریاها، و در نتیجه رفتن مناطق ساحلی و جزایر زیر آب و رقیق‌شدن آب اقیانوس‌ها و در نتیجه افزایش بارندگی در تمام جهان است.

گرم شدن زمین باعث شده‌است که دمای داخلی یخچال‌های طبیعی واقع در نقاط مختلف جهان از جمله یخچال‌های واقع در شمالگان، جنوبگان و چین افزایش پیدا کند و در نتیجه با آب‌شدن تدریجی، حجم زیادی از ذخایر این یخچال‌ها ذوب شود. این مسئله از آنجا حائز اهمیت است که این یخچال‌ها بخش عمده‌ای از ذخایر آب آشامیدنی جهان را تشکیل می‌دهند.[۸] بنابراین منابع آب آشامیدنی سالم رو به کاهش می‌گذارد و احتمال شیوع بیماری‌هایی که از طریق آب آشامیدنی ناسالم شیوع می‌یابند، بیشتر می‌شود. گرمایش زمین همچنین تأثیر بسزایی در کاهش تعداد جوجه پنگوئن‌ها دارد[۹]. طبق برآوردهای سازمان بهداشت جهانی، بیماری‌هایی که از تغییرات اقلیمی و گرم شدن زمین ناشی می‌شود، هر ساله باعث مرگ و میر ۸۰ هزار نفر در کشورهای آسیایی می‌شود.[۱۰] مقامات سازمان ملل تاکنون چندین بار دربارهٔ پیامدهای گرم شدن زمین هشدار داده‌اند و خواستار اقدام فوری اعضای این سازمان در جلوگیری از این پدیده شده‌اند.[۱۱]

گرم‌ترین سال تاریخ زمین

براساس گزارش سازمان جهانی هواشناسی، سال ۲۰۱۶ گرم‌ترین سال زمین بوده‌است، و انتظار می‌رود این گرما در سال ۲۰۱۷ نیز کماکان ادامه داشته باشد. پدیده ال‌نینو در این رکوردشکنی گرما مؤثر بوده‌است. از سال ۱۸۸۰ میلادی تاکنون سال ۲۰۱۶ به‌طور متوسط جهانی گرم‌ترین سال بوده‌است. تحقیقات علمی نشان می‌دهند که زمین آخرین بار ۱۱۵ هزار سال پیش چنین گرم بوده و این سیاره از چهار میلیون سال پیش تاکنون چنین حجم بالایی از دی‌اکسید کربن در اتمسفر زمین را تجربه نکرده‌است.[۱۲]

پیش از این سازمان جهانی هواشناسی، سال ۲۰۱۵ میلادی را گرم‌ترین سال تاریخ جهان و ماه ژوئیه این سال را گرم‌ترین ماه تاریخ اعلام کرده بود، در این سال ۹ کشور رکورد بیشترین دما را تجربه کردند.[۱۳] بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی ناسا (NASA) و سازمان هواشناسی ژاپن (JMA)، ماه ژوئیه سال ۲۰۱۵ به عنوان گرم‌ترین ماه ثبت شده پس از پیدایش ابزارهای سنجش دمای هوا در اواخر قرن نوزدهم میلادی لقب گرفت. پژوهش‌ها بر روی جنگلها، یخ‌های قطبی و جزایر مرجانی در دریاها نیز نشان داده‌است که کره زمین در این سال در گرم‌ترین حالت خود در طی ۴۰۰۰ سال گذشته‌است.[۱۴] پیش از این سال ۲۰۱۰ گرم‌ترین سال تاریخ زمین تعیین شده بود.[۱۵]

تغییرات در اقیانوس‌ها

اثرات فیزیکی اصلی گرم‌شدن هوای کره زمین بر اقیانوس‌های جهان عبارتند از: افزایش سطح دریا، گرم‌شدن اقیانوس، اسیدی‌شدن اقیانوس، از ‌دست‌دادن اکسیژن، افزایش گرمای امواج دریایی[۱۶] و تغییرات در جریان‌های اقیانوسی، از جمله کاهش یا خاموش‌شدن احتمالی گردش دماشوری. این تغییرات فیزیکی، اکوسیستم‌های دریایی را مختل نموده و می‌تواند باعث انقراض و یا انفجار جمعیتی و تغییر توزیع جمعیت گونه‌های دریایی بشود و بر ماهی‌گیری و گردش‌گری ساحلی تأثیر بگذارد.

پایین رفتن سطح آب دریا

برخلاف سایر مناطق دنیا که سطح دریاها در حال بالا آمدن است، در هوفن (Hofn) ایسلند سطح آب در حال پایین رفتن است. کلاهک یخی موجود در این منطقه، باعث فشرده شدن خاک زیر خود می‌شود. اما با آب شدن این کلاهک یخی در اثر گرمایش جهانی، سطح زمین بالاتر آمده است و حتی خطر برخورد کف کشتی‌ها به زمین وجود دارد. کلاهک‌های یخی و یخچال‌ها علاوه بر فشرده کردن زمین، به دلیل نیروی جاذبه، باعث کشیده شدن آب به سمت خود می‌شوند. با از بین رفتن یخچال‌ها،‌ جریان آب از این ناحیه دور می‌شود و این نیز به پایین رفتن سطح دریا می‌افزاید. بر اساس گزارش ناسا، ایسلند سالانه حدود ۱۰ میلیارد تن کوه یخی را دارد از دست می‌دهد و اگر این روند کاهش نیابد، تا سال ۲۲۰۰ ایسلند، سرزمین یخ خالی از یخ خواهد بود.[۱۷]

تغییر اقلیم

«گرمایش جهانی» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها گرمایش جهانی (ابهام‌زدایی) و تغییر اقلیم (ابهام‌زدایی) را ببینید.

این مقاله دربارهٔ افزایش میانگین دمای زمین توسط انسان و اثرات آن است. برای روندهای تاریخی اقلیمی تغییرپذیری و دگرگونی اقلیم را ببینید.

علوم جوی

فیزیک اتمسفردینامیک اتمسفر (رده)

شیمی جو (رده)

هواشناسی

هوا (رده) . (درگاه)

توفند (رده)

اقلیم‌شناسی (آب‌وهواشناسی)

اقلیم (آب‌وهوا) (رده)تغییر اقلیم (رده)

گرمایش جهانی (رده) . (درگاه)

• ن
• ب
• و

محیط زیست

• پیامد انسان بر محیط زیست (آب و هوا)
• پی‌آمدها
• گرایشات محیط زیستی
• مطالعات محیط زیستی

محیط زیست در

• مشاوره
• آموزش
• مهندسی
• علوم انسانی
• قوانین
• سیاست
• علوم
• علوم اجتماعی

• نمایه مقالات
• فهرست‌ها
• درگاه

• رده
• ویکی‌انبار

• ن
• ب
• و

روند گرم شدن زمین بین سال‌های ۱۸۸۰ تا ۲۰۲۰

میانگین انحراف دمای نقاط مختلف زمین از وضع عادی خود در اثر این پدیده

در کاربرد رایج، تغییر اقلیم[۱] یا دگرگونی اقلیم (به انگلیسی: Climate change) یا گرمایش جهانی[۲][۳][۴] یا گرم‌شدن زمین یا گَرمش زمین[۵] (به انگلیسی: Global warming)، نام پدیده‌ای است که منجر به افزایش میانگین دمای زمین و اقیانوس‌ها شده‌است.[۶][۷]تغییرات اقلیمی به معنای گسترده‌تر شامل تغییرات بلندمدت پیشین در آب و هوای زمین نیز می‌شود. طی ۱۰۰ سال گذشته، سیّارهٔ زمین به‌طور غیرطبیعی حدود ۱ درجهٔ سلسیوس گرم‌تر شده‌است که این موضوع دانشمندان را نگران کرده‌است.[۸] برخی از دانشمندان معتقدند که دهه‌های پایانی قرن قرن بیستم، گرم‌ترین سال‌ها در ۲٬۰۰۰ سال اخیر بوده‌است.[۹] گزارش‌ها حاکی از آن است که ۱۰ مورد از گرم‌ترین سال‌های جهان تنها از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۷ به ثبت رسیده‌است که این میزان در ۱۵۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده‌است.[۱۰] به نظر می‌رسد فعّالیّت‌های صنعتی در ایجاد این مشکل بسیار مؤثّر بوده‌اند و به گرم‌شدن کرهٔ زمین کمک می‌کنند.[۸]

از سال ۱۸۸۰ اندازه‌گیری دمای هوای کرهٔ زمین آغاز شده‌است و تاکنون نیز ادامه دارد. گفته می‌شود که گرم‌شدن کرهٔ زمین، در سال ۲۱۰۰ باعث خشکسالی شدید، گرمای سوزان و توفان‌های وحشتناک خواهد شد.[۱۱]

در مورد دلایل این پدیده، یک سری از تئوری‌ها بر تأثیر گازهای گلخانه‌ای توسط انسان‌ها بر این فرایند مبتنی است و برخی دیگر فرایندهایی نظیر فعّالیّت‌های آتشفشانی و زمین گرمایی و همچنین فعّالیّت‌های خورشیدی را دلیل این پدیده می‌دانند. استناد این دانشمندان برای گفته‌های خویش، وقوع دوره‌های سرد و گرم در طول مدت زمانی است که از عمر زمین می‌گذرد.[۷]

به عقیدهٔ بسیاری از دانشمندان با افزایش آگاهی‌های عمومی، مصرف بهینه سوخت و انرژی، افزایش سطح فضای سبز و جلوگیری از تخریب جنگل‌ها، بازیافت مواد و استفاده از انرژی‌های جایگزین سوخت‌های فسیلی مانند باد و خورشید می‌توان این پدیده و اثرات منفی آن بر زندگی بشر را کنترل کرد. در نشست آب‌وهوایی کانکون مکزیک که در ماه دسامبر ۲۰۱۰ تشکیل شد ۱۹۳ کشور شرکت‌کننده تصمیم گرفتند تا صندوقی ۱۰۰ میلیارد دلاری را به منظور کمک به کشورهای در حال توسعه در مبارزه با گرمایش زمین تأسیس کنند.[۱۲]

واژه‌شناسی

پیش از دهه ۱۹۸۰، زمانی که مشخص نبود که آیا اثر گرمایشی ناشی از افزایش گازهای گلخانه‌ای قوی‌تر از اثر خنک‌کنندگی ذرات معلق ناشی از آلودگی هوا است یا خیر، دانشمندان از اصطلاح تغییر اقلیم ناخواسته برای اشاره به تأثیرات انسان بر اقلیم استفاده می‌کردند.

در دهه ۱۹۸۰، اصطلاحات گرمایش جهانی و تغییر اقلیم رایج‌تر شد. اگرچه این دو اصطلاح گاهی به جای هم به‌کار می‌روند، ولی از نظر علمی، گرمایش جهانی تنها به افزایش گرم‌شدن سطح زمین اشاره دارد، در حالی که تغییر اقلیم کل تغییرات سامانه اقلیمی زمین را توصیف می‌کند. اصطلاح گرمایش جهانی —که در اوایل سال ۱۹۷۵ مورد استفاده قرار گرفت—پس از این‌که جیمز هنسن، دانشمند اقلیمی ناسا، از آن در شهادت خود در سال ۱۹۸۸ در مجلس سنای ایالات متحده آمریکا استفاده کرد، محبوب‌تر شد. از دهه ۲۰۰۰، استفاده از تغییر اقلیم افزایش یافته‌است. اصطلاح تغییر اقلیم همچنین می‌تواند به‌طور گسترده‌تر به تغییرات اقلیمی ناشی از هر دو عامل انسانی یا طبیعی در طول تاریخ زمین اشاره کند.

اکنون دانشمندان، سیاستمداران و رسانه‌های مختلف از اصطلاحاتی مانند بحران اقلیمی یا اضطرار اقلیمی برای صحبت در مورد تغییرات اقلیمی، و داغ‌شدن جهانی به‌جای گرمایش جهانی نیز استفاده می‌کنند.

علل

گاز دی‌اکسید کربن، که عمدتاً از کاربرد سوخت‌های فسیلی ناشی می‌شود، به عنوان یکی از عوامل افزایش دمای زمین مطرح است.

هیئت بین دولتی تغییرات آب‌وهوایی (IPCC) می‌گوید تغییرات جوی که در سراسر جهان مشاهده می‌شود به احتمال خیلی زیاد ناشی از عواملی است که بشر در آن‌ها دست دارد.[۱۳] آکادمی ملی علوم آمریکا نیز فعّالیت انسان‌ها و تولید گازهای گلخانه‌ای را علّت اصلی این پدیده معرفی می‌کند.[۹]

بر اساس ششمین گزارش این هیئت، تنها در صورت کاهش گسترده و فوری در انتشار گازهای گلخانه‌ای، می‌توان از گرم شدن ۱٫۵ یا ۲ درجه سانتی گراد جلوگیری کرد.[۱۴] عنوان «شدیدترین هشدار تا کنون» در مورد «تغییرات اقلیمی بزرگ اجتناب ناپذیر و غیرقابل برگشت» توسط بسیاری از روزنامه‌ها و نیز رهبران سیاسی و کنشگران محیط زیست در سراسر جهان تکرار شده‌است.[۱۵]

دانشمندان با استفاده از داده‌های جمع‌آوری شده از گیاهان، یخچال‌ها و سایر نمونه‌ها به این نتیجه دست یافته‌اند و معتقدند که این پژوهش‌ها به‌طور قطعی تأیید می‌کند که فعالیت‌های انسانی بر آب و هوا تأثیر می‌گذارد.[۱۶]

همچنین نابودی و آتش‌سوزی جنگل‌ها به عنوان یکی از دلایل گرم شدن دمای زمین مطرح شده‌است.[۱۷] درحقیقت درختان با جذب دی‌اکسید کربن، آن را ذخیره می‌کنند و در اثر سوختن نیز آزاد می‌شود؛ بنابراین آتش‌سوزی در جنگل‌ها می‌تواند به‌عنوان یکی از دلایل افزایش میزان دی‌اکسید کربن در اتمسفر و در نتیجه گرم شدن زمین مورد توجه قرار بگیرد. شایان ذکر است که رویداد ال‌نینیو میزان گرمای زمین را به‌طور موقت افزایش می‌دهد.

بدون شک، انسان در آنچه امروزه به عنوان گرم شدن جهانی از آن یاد می‌شود، نقش مؤثری داشته‌است. دخالت و برداشت بدون حد و حصر نوع بشر در طبیعت باعث دگرگونی عظیمی شده که نمی‌توان آن را انکار کرد. اما در طول تاریخ مسکونی شدن زمین، این اولین باری نیست که این سیاره آبی به شدت گرم می‌شود. دوره‌های بی‌اندازه گرم یا سرد زمین نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم عوامل متعددی است که از قلب این سیاره آغاز شده و تا عمق فضا پیش می‌رود. از جمله عوامل طبیعی گرم شدن زمین می‌توان به دوره‌های فعالیت خورشیدی، فوران آتشفشان‌های بزرگ، چرخه‌های میلانکوویچ، گردش دماشوری اقیانوس و برخورد سیارک‌ها یا دنباله‌دارها اشاره کرد.[۱۸]

اثر گلخانه‌ای

تحقیقات نشان می‌دهند بین افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای موجود در اتمسفر با گرم شدن کره زمین ارتباط مستقیمی وجود دارد.[۱۹]

زمین مقداری از انرژی خورشید را جذب و باقی آن را منعکس می‌کند. در طی این فرایند طول موج نور تغییر پیدا می‌کند. بعضی از گازهای موجود در جو، این تابش خروجی را جذب می‌کنند. این تابش عمدتاً در محدوده فروسرخ است. مولکول گازهای گلخانه‌ای، بسیار بیشتر از سایر گازها نور مادون قرمز را جذب می‌کند. جذب انرژی توسط مولکول‌های گاز سبب جنبش مولکول و افزایش انرژی آن می‌شود. وقتی این اتفاق در مقیاس بزرگ رخ دهد، مانند این است که زمین را با یک پتو پوشانده‌ایم. دمای کل نواحی زمین افزایش می‌یابد. این پدیده اثر گلخانه‌ای و گازهایی که در آن موثرند، گازهای گلخانه‌ای نامیده می‌شوند.[۲۰][۲۱]

دامداری صنعتی

سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در سال ۲۰۰۶ با انتشار گزارشی با نام سایه بلند احشام عنوان نمود که پرورش دام‌ها جهت استفاده بشر، عامل ایجاد ۱۸٪ از مجموع آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای است. درصد مزبور، رقمی بیش از سهم وسایل نقلیه در سرتاسر جهان در تولید آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای را به خود اختصاص می‌دهد.[۲۲][۲۳]

جنگل‌زدایی عامل دوم گرمایش

بخش جنوبی رود جاسی پارانا (روی نقشه) در روندونیا برزیل تنها یکی از مناطق بزرگ نابود شده‌است که در سرتاسر حاشیه جنوبی آمازون امتداد یافته‌اند

جنگل‌زدایی دومین عامل گرمایش جهانی است.[۲۴] نقشه‌های ماهواره‌ای نتیجه فرایند سریع تخریب گسترده جنگل‌های آمازون (نمایش روی نقشه) در روندونیا بیشتر برای ایجاد دام‌پروری و چراگاه را نشان می‌دهند. آمار سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که در هر دقیقه مساحتی معادل یک زمین فوتبال از آمازون برای این هدف نابود می‌شود.[۲۵] این وضعیت شامل مناطق جنگلی شمال ایران که در این کشور خشک کمیاب بلکه نایاب هستند از جمله جنگلهای هیرکانی نیز می‌شود. فرایند تخریب گسترده جنگل در کانادا نیز برای استخراج ماسه‌های نفتی صورت می‌گیرد که در کنار آلودگی‌های محیطی مانند سمی شدن آب آشامیدنی مناطق مسکونی و نابودی حیات وحش، خود فرایند استخراج سوخت قابل مصرف از ماسه‌های نفتی نیازمند سوزاندن حجمی معادل یک سوم گاز طبیعی تولیدی این کشور است[۲۶] که به تولید ۱۷ درصد دی‌اکسید کربن بیشتر نسبت به نفت خام تصفیه شده در ایالات متحده ختم می‌شود.[۲۷]

کشورهای آلوده‌کننده هوا

طبق گزارش پروژه جهانی کربن در خرداد ۱۳۹۶ چین با تولید سالانه ۱۰۳۵۷ میلیون تن دی‌اکسید کربن بزرگ‌ترین کشور آلوده‌کننده هوا و آمریکا با تولید سالانه ۵۴۱۴ میلیون تن در ردیف دوم و هند با تولید سالانه ۲۲۷۴ سوم و روسیه با تولید سالانه ۱۶۱۷ میلیون تن چهارم و ژاپن با تولید سالانه ۱۲۳۷ میلیون تن پنجم و آلمان با تولید سالانه ۷۹۸ میلیون تن ششم و ایران با تولید سالانه ۶۴۸ میلیون تن گاز دی‌اکسید کربن در ردیف هفتم قرار دارد.[۲۸]

پیامدها

همچنین ببینید:تأثیرات گرم‌شدن زمین

برخی از دانشمندان، افزایش توفان‌ها و گردبادهای سهمگین را یکی از نتایج گرم شدن کره زمین قلمداد می‌کنند.[۹] اغلب کارشناسان اقلیمی معتقدند که این روند می‌تواند به وقوع خشکسالی‌ها، سیل‌ها، بادهای گرم و توفان‌های مهیب‌تر منجر شود اما بعضی از آن‌ها هم بر این باور هستند که بعضی از این حوادث رخ داده علامت گرم شدن زمین نیستند چون این آشفتگی و نابسامانی ویژگی طبیعی اقلیم است.[۱۰] از پیامدهای دیگر، بالا آمدن آب دریاها، و در نتیجه رفتن مناطق ساحلی و جزایر زیر آب و رقیق‌شدن آب اقیانوس‌ها و در نتیجه افزایش بارندگی در تمام جهان است.

گرم شدن زمین باعث شده‌است که دمای داخلی یخچال‌های طبیعی واقع در نقاط مختلف جهان از جمله یخچال‌های واقع در شمالگان، جنوبگان و چین افزایش پیدا کند و در نتیجه با آب‌شدن تدریجی، حجم زیادی از ذخایر این یخچال‌ها ذوب شود. این مسئله از آنجا حائز اهمیت است که این یخچال‌ها بخش عمده‌ای از ذخایر آب آشامیدنی جهان را تشکیل می‌دهند.[۲۹] بنابراین منابع آب آشامیدنی سالم رو به کاهش می‌گذارد و احتمال شیوع بیماری‌هایی که از طریق آب آشامیدنی ناسالم شیوع می‌یابند، بیشتر می‌شود. گرمایش زمین همچنین تأثیر بسزایی در کاهش تعداد جوجه پنگوئن‌ها دارد.[۳۰] طبق برآوردهای سازمان بهداشت جهانی، بیماری‌هایی که از تغییرات اقلیمی و گرم شدن زمین ناشی می‌شود، هر ساله باعث مرگ و میر ۸۰ هزار نفر در کشورهای آسیایی می‌شود.[۳۱] مقامات سازمان ملل تاکنون چندین بار دربارهٔ پیامدهای گرم شدن زمین هشدار داده‌اند و خواستار اقدام فوری اعضای این سازمان در جلوگیری از این پدیده شده‌اند.[۳۲]

گرم‌ترین سال تاریخ زمین

نمودار میزان غلظت کربن دی‌اکسید و میزان دمای زمین؛ دمای زمین با میزان غلظت کربن دی‌اکسید رابطه مستقیم دارد.

براساس گزارش سازمان جهانی هواشناسی، سال ۲۰۱۶ گرم‌ترین سال زمین بوده‌است. پدیده ال‌نینو در این رکوردشکنی گرما مؤثر بوده‌است. از سال ۱۸۸۰ میلادی تاکنون (مارس ۲۰۱۷)، سال ۲۰۱۶ به‌طور متوسط جهانی گرم‌ترین سال بوده‌است. تحقیقات علمی نشان می‌دهند که زمین آخرین بار ۱۱۵ هزار سال پیش چنین گرم بوده و این سیاره از چهار میلیون سال پیش تاکنون چنین حجم بالایی از دی‌اکسید کربن در اتمسفر زمین را تجربه نکرده‌است.[۳۳][۳۴] بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی ناسا (NASA) و سازمان هواشناسی ژاپن (JMA)، ماه ژوئیه سال ۲۰۱۵ به عنوان گرم‌ترین ماه ثبت شده پس از پیدایش ابزارهای سنجش دمای هوا در اواخر قرن نوزدهم میلادی لقب گرفت. پژوهش‌ها بر روی جنگل‌ها، یخ‌های قطبی و جزایر مرجانی در دریاها نیز نشان داده‌است که کره زمین در این سال در گرم‌ترین حالت خود در طی ۴۰۰۰ سال گذشته بوده‌است.[۳۵] پیش از این سال ۲۰۱۰ گرم‌ترین سال تاریخ زمین تعیین شده بود.[۳۶]

اقلیم‌شناسی

اقلیم‌شناسی[۱] یا آب‌وهواشناسی به دانش مطالعه اقلیم و مشخصات متوسط آب و هوایی در یک دوره بلند مدت گفته می‌شود.[۲] این شاخه از دانش نوین شاخه‌ای است از رشتهٔ دانش‌های جوی و نیز زیر رشته جغرافیای طبیعی بوده که خود جزئی از علوم زمین به شمار می‌رود.[۳] امروزه اقلیم‌شناسی دربرگیرندهٔ اقیانوس شناسی و زیست-زمین شیمی است. اقلیم‌شناسی در سطح ابتدایی آن می‌تواند با واژهٔ پیش‌بینی هواشناسی نامیده شود که به کمک روش‌های کمی انجام می‌شود. مدل‌های اقلیمی در طیف گسترده‌ای از اهداف از بررسی تغییرات آب و هوایی و سامانه‌های اقلیمی نا پیش‌بینی آینده به‌کار گرفته می‌شوند.

تفاوت‌های اقلیم‌شناسی و هواشناسی

اگر چه موضوع مطالعه هواشناسی و اقلیم‌شناسی، اتمسفر (هواسپهر) است، ولی هر کدام با نگرشی متفاوت آن را بررسی می‌کنند[۴]:

• هواشناسی، هوا را و اقلیم‌شناسی، آب و هوا را شناسایی و تبیین می‌کند.
• هواشناسی وضعیت جوی را به‌طور عام و برای یک لحظه بررسی می‌کند؛ اما، آب و هواشناسی تیپ هوای غالب یک مکان معین را در دوره طولانی مطالعه و تفاوت‌های آب و هوایی مکان‌ها را کشف می‌کند.
• هدف هواشناسی شناخت مطلق و عام اتمسفر و تغییرات آن (هوا) است؛ ولی در آب و هواشناسی سعی می‌شود با شناخت آب و هوای هر منطقه، تأثیرهای آب و هوایی آن بر روی فعالیت‌های انسانی مشخص شود.
• هواشناس وضع هوا را در کوتاه مدت پیش‌بینی می‌کند؛ اما، آب و هواشناس براساس عوامل به‌وجود آورنده آب و هوا، پدید آمدن آب و هوای خاصی را در مکانی خاص و با توجه به تأثیر آن در زندگی انسان‌ها، پیش‌بینی می‌کند.
• ابزار شناسایی و توجیه هواشناس، اصول و قوانین و مدل‌های فیزیکی و دینامیکی است. اما ابزار آب و هواشناس، علاوه بر اصول علم هواشناسی، اصول و مفاهیم جغرافیایی نیز هست

هواشناسی یا ماتِورولوژی

هواشناسی یا ماتِورولوژی (به انگلیسی: Meteorology) شاخه‌ای از علوم جوی است که شامل ماهیت و فیزیک اتمسفری با هدف تمرکز بر پیش‌بینی آب‌وهوا است.[۱] هواشناسی دانشی است که دربارهٔ شناخت جو و هوای اطراف کره زمین به مطالعه و تحقیق می‌پردازد.[۲] یکی از مهم‌ترین کارهای هواشناسی اندازه‌گیری مقدار بارندگی است که در ایستگاه‌های باران سنجی بر حسب میلی‌متر انجام می‌شود. مطالعهٔ هواشناسی به هزاران سال پیش برمی‌گردد اما فرآیندهای اصلی در این زمینه تا سدهٔ ۱۸ میلادی انجام نشده بود. در سدهٔ ۱۹ میلادی فرآیندهای نسبتاً کمی در این زمینه پس از شبکه‌های مشاهدهٔ هوا که در محل‌های خارجی ایجاد شده بود، انجام گردید. تلاش‌های اصلی در پیش‌بینی وضع آب‌وهوا بستگی به اطلاعات و داده‌ها داشت. تا پیش از بیان قوانین فیزیک و مهمتر از آن استفاده از کامپیوتر کاری انجام نشده بود. استفاده از کامپیوتر برای حل بسیاری از معادلات برای مدل‌سازی آب‌وهوا است. در نیمهٔ دوم سدهٔ بیستم پیشرفت‌های مهمی در پیش‌بینی وضعیت آب و هوا به دست آمد.[۳] پدیده‌های هواشناسی، رویدادهای آب‌وهوایی قابل مشاهده هستند که توسط علم هواشناسی توضیح داده می‌شوند. پدیده‌های هواشناسی با تغییرات اتمسفر زمین توضیح و تفسیر می‌شوند: دما، فشار هوا، بخار آب، جریان باد و اختلاف و ارتباط این متغیرها و اینکه در طول زمان چطور تغییر می‌کنند. مقیاس‌های فضایی مختلف برای توصیف و پیش‌بینی آب و هوای یک محلی، منطقه‌ای و جهانی استفاده می‌شوند.[۴][۵][۶][۷] هواشناسی، اقلیم‌شناسی، فیزیک جوی و شیمی جوی زیر شاخه‌های علوم جوی هستند. هواشناسی و آب‌شناسی با هم حوزهٔ نویی به اسم آب‌وهواشناسی به وجود می‌آورند. تعامل‌های بین جو زمین و اقیانوس‌ها بخشی از سیستم جو اقیانوسی است. هواشناسی در حوزه‌های مختلفی مثل ارتش، تولید انرژی، حمل‌ونقل، کشاورزی و ساخت‌وساز کاربرد دارد. واژهٔ هواشناسی در انگلیسی (meteorology) ریشهٔ یونانی دارد و به‌معنی بسیار بالا در آسمان و مطالعهٔ اشیای موجود در هوا است.[۸][۹][۱۰][۱۱]

ریشه لغوی

یونانیان واژه متیورولوگیا را، برگرفته از کلمه «متیوروس»، به معنی اشیای معلق در آزمایش‌های مربوط به هوا، به اضافه «لوگوس» که به خطابه یا درس ترجمه شده‌است،[۱۲] برای این علم بکار برده‌اند. لیکن، امروزه مطالعه جو زمین چنان به رشته‌های تخصصی تقسیم شده‌است که واژه فراگیر متئورولوژی (هواشناسی) که از یونانیان باستان بر جای مانده‌است، هیچ‌کس را ارضا نمی‌کند. از اینرو، برای مطالعه بخشی از جو که در آن یونش و گسست مهم است و روی هم رفته بالاتر از ارتفاع حدود ۳۵Km قرار دارد، واژه آیرونومی (نزدیک جو بالا) را بکار می‌برند، در حالی که برخی، به عنوان نامی فراگیر، علم (یا علوم) جو را می‌پسندند.[۱۳] دانشمند ایرانی سده پنجم هجری، ابوحاتم اسماعیل اسفزاری خراسانی برای نخستین بار در جهان پدیده‌های جوی و هواشناسی را به زبان فارسی در کتاب خود به نام آثار علوی گردآوری نموده‌است.[۱۴]

نگاه اجمالی

یک نقشه ایزوبار از جزایر بریتانیا

مطالعه و پژوهش دربارهٔ تمامی جنبه‌های جو زمین که به‌طور تفصیلی از سطح زمین تا سطح بالایی جو را در بر می‌گیرد، امروزه تحت عنوان علوم جوی نامیده می‌شود. واژه قدیمی و مصطلح‌تر هواشناسی مطالعه سطوح پایانی جو را، که دارای تغییرات دائمی است، شامل می‌شود. بشر از ابتدای خلقت به دلیل تماس نزدیک با طبیعت و مشاهده عینی پدیده‌های جوی همواره نسبت به کشف این پدیده‌ها کنجکاوی نشان داده‌است. اولین تجربه عینی پدیده‌های جوی شاید مشاهده رعد و برق و آتش گرفتن جنگل‌ها بوده که بعدها به کشف آتش منجر شده‌است. همچنین اولین کوشش انسان برای تهیه غذا و کشاورزی نیز همراه با دیده‌بانی هوا بوده‌است.[۱۵] هواشناسی شاخه‌ای تخصصی از فیزیک پیشرفته‌است که از ابزارهای ریاضی پیچیده‌ای بهره می‌گیرد و بر همه علوم فیزیک تکیه‌ای استوار دارد. هواشناسی بیش از همه با نظریه تابش الکترومغناطیسی، ترمودینامیک، مکانیک کلاسیک، فیزیک شاره‌ها، شیمی فیزیک و نظریه لایه مرزی سر و کار دارد. اگر جو زیرین نیز در آن گنجانده شود، فیزیک خورشید، طیف‌شناسی، فیزیک پلاسما، یونش، فیزیک ذرات بنیادی، پدیده‌های اشعه ایکس، نور شناخت، فیزیک پرتوی کیهانی، پدیده‌های برانگیزش، الکترودینامیک، مگنتو هیدرودینامیک، انتشار رادیویی و سایر فرایندهای مربوطه را نیز باید فرا گرفت.[۱۶]

تفاوت‌های هواشناسی و اقلیم‌شناسی (آب و هواشناسی)

یک هواشناس در حال کار در اکلاهما

اگر چه موضوع مطالعه هواشناسی و اقلیم‌شناسی، اتمسفر (هواسپهر) است، ولی هر کدام با نگرشی متفاوت آن را بررسی می‌کنند:

• هواشناسی، هوا را و اقلیم‌شناسی، آب و هوا را شناسایی و تبیین می‌کند.
• هواشناسی وضعیت جوی را به‌طور عام و برای یک لحظه بررسی می‌کند؛ اما، آب و هواشناسی تیپ هوای غالب یک مکان معین را در دوره طولانی مطالعه و تفاوت‌های آب و هوایی مکان‌ها را کشف می‌کند.
• هدف هواشناسی شناخت مطلق و عام اتمسفر و تغییرات آن (هوا) است؛ ولی در آب و هواشناسی سعی می‌شود با شناخت آب و هوای هر منطقه، تأثیرهای آب و هوایی آن بر روی فعالیت‌های انسانی مشخص شود.
• هواشناس وضع هوا را در کوتاه مدت پیش‌بینی می‌کند؛ اما، آب و هواشناس بر اساس عوامل به‌وجود آورنده آب و هوا، پدید آمدن آب و هوای خاصی را در مکانی خاص و با توجه به تأثیر آن در زندگی انسان‌ها، پیش‌بینی می‌کند.[۱۷]
• ابزار شناسایی و توجیه هواشناس، اصول و قوانین و مدل‌های فیزیکی و دینامیکی است. اما ابزار آب و هواشناس، علاوه بر اصول علم هواشناسی، اصول و مفاهیم جغرافیایی نیز هست.[۱۸]

تاریخچه

اولین بار ادموند هالی به سال ۱۶۸۸ اسنادی را در زمینه پدیده‌های جوی و نقشه‌های مربوطه به بادهای متواتر در سطح اقیانوسها، برای بخشی از سطح زمین منتشر می‌کند و در سال ۱۸۴۰ هوری نقشه بادهای اقیانوس‌ها را ترسیم و توان و جهت وزش آن‌ها را مشخص می‌سازد و بدین ترتیب در رفع نیاز دریانوردی گامی برداشته می‌شود.[۱۹][۲۰][۲۱][۲۲] نخستین اندیشمندی که رویدادهای هواشناسی را مدون و طبقه‌بندی نمود و او را باید، به‌حق، پدر دانش هواشناسی نامید، دانشمند ایرانی سده پنجم هجری، ابوحاتم اسماعیل اسفزاری خراسانی است که برای نخستین بار در جهان پدیده‌های جوی و هواشناسی را به زبان فارسی در کتاب خود به نام آثار علوی (به معنای واژه Meteorology)، گردآوری نموده‌است.[۲۳][۲۴][۲۵][۲۶]

سیر تحولی و رشد

در اواخر قرن نوزدهم مطالعات جوشناسی در سطح زمین به ویژه در زمینه اندازه‌گیری باران‌ها توسعه پیدا می‌کند و از سال ۱۹۱۶ مطالعه پدیده‌های جوی در زمینه پیش‌بینی هوا شکل می‌یابد و این بررسی‌ها بر مبنای ویژگی‌های سیستماتیک صورت می‌گیرد. در سال‌های بعد، توسعه هوانوردی پیش‌بینی‌های دقیق‌تری را در وسعت گسترده‌ای ایجاب می‌کند و آگاهی هوانوردان از حالت‌های احتمالی آزمایش‌های مربوط به هوا در ناحیه معین و برای یک لحظه از زمان الزامی می‌نماید و به منظور رفع همین نیاز هست که در پاره‌ای از نقاط دنیا سازمان‌های هواشناسی به‌وجود می‌آید.[۲۷][۲۸][۲۹][۳۰] به تدریج به موازات توسعه شناسایی‌های علمی، برای بهره‌گیری منطقی از منابع اقتصادی زمین به آگاهی‌های بیشتری از پدیده‌های جوی احساس نیز می‌شود. به گونه‌ای که برای شناخت قدرت هیدرولیکی ناهمواری‌ها و «نفت سفید» کوهستان‌ها به عنوان منبع زایش آب‌ها، تعیین حجم متوسط آب رودخانه‌ها در رابطه با نوسان میزان بارندگی سالانه حوضه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین پیشرفت علم کشاورزی به منظور کاشت و برداشت محصولات کشاورزی، مهندسین زراعی را به کسب اطلاعاتی در زمینه آب و هواشناسی وامی‌دارد و همین نیاز به عنوان انگیزه دیگری در پیشرفت تحقیقات کلیماتولوژی مؤثر می‌افتد.[۳۱][۳۲][۳۳][۳۴]

هواشناسی در ایران

هواشناسی به مفهوم امروزی علمی نوپا در کشور ایران است. اولین اطلاعات هواشناسی در ایران مربوط به ایستگاه‌هایی در سفارت‌خانه‌های کشورهای اروپایی بوده‌است. با توجه به نیازهای روزافزون امور هواپیمایی و کشاورزی و آب‌شناسی ساختارهای جدید ایستگاه‌های هواشناسی در اوایل دهه سی شمسی در ایران ایجاد شد که از جمله آن‌ها ایستگاه‌های جمع‌آوری اطلاعات هواشناسی زیر نظر بنگاه توسعه کشاورزی آن دوران می‌باشد. بعدها سازمان هواشناسی به‌عنوان قسمتی از وزارت جنگ به کار جمع‌آوری و ارائه خدمات هواشناسی می‌پرداخت و بعد از انقلاب سال ۱۳۵۷ زیر نظر وزارت راه و ترابری قرار گرفت. دکتر گنجی و محمود حسابی از پیشکسوتان هواشناسی ایران هستند. همچنین مهدی بازرگان نیز تألیفاتی در زمینه هواشناسی دارند. دانشمندان بزرگ ایرانی در کتاب‌های خود به موضوع هواشناسی پرداخته‌اند. ابوریحان بیرونی در کتاب آثار الباقیه، ابوعلی سینا در کتاب دانشنامه علائی بخش طبیعیات، اسفزاری خراسانی در کتاب آثار علوی، شهمردان بن ابالخیر رازی در نزهت نامه علائی

اهمیت عوامل آب و هوایی

آب و هوای یک منطقه مجموعه ای از متغیرهای هواشناسی است که برای تشکیل یک شرایط خاص محیطی عمل می کنند. بسیاری وجود دارد عوامل اقلیمی که همزمان قادر به اعطای این خصوصیات به یک منطقه هستند. متغیرهایی که عمل می کنند نه تنها در سطح جو یافت می شوند بلکه بر تمام سطوح ارتفاع سطح زمین نیز تأثیر می گذارند. به خاطر داشته باشید که تروپوسفر لایه جو است که آب و هوای جهان را تشکیل می دهد. بالای این تروپوسفر هیچ تفاوت قابل توجهی بین مناطق وجود ندارد.

اهمیت عوامل آب و هوایی

تولید و پخش پوشاک عمده استایل - فروشتو تضمین میکنیم پس همین حالا به سایت ماسر بزن - برای ورود به عمده استایل همین متن را لمس کنید omdeh_style@

افراد زیادی وجود دارند که هواشناسی ، اقلیم شناسی را اشتباه می گیرند. هنگامی که ما در مورد هواشناسی صحبت می کنیم ، به چیزی که به نام آب و هوا معروف است اشاره نمی کنیم. یعنی اگر امروز یا فردا باران می بارد ، آفتابی ، باد شدید ، دمای بالا و … خواهد بود. به این مجموعه ای از پدیده های هواشناسی که می تواند در هر زمان رخ دهد همان چیزی است که هواشناسی نامیده می شود. از طرف دیگر ، اگر همه این پدیده های هواشناسی را به طور مداوم ضبط کنیم و مقادیر متغیرهای اینجا باعث پدید آمدن این پدیده ها در طول زمان شده است ، در نتیجه آب و هوای یک منطقه خواهیم داشت.

به همین دلیل ، ما تأیید می کنیم که آب و هوا مجموع متغیرهای هواشناسی است که در طول زمان و فضا اتفاق می افتد. تمام این متغیرها و مقادیر آنها ویژگی های آب و هوایی منطقه خاصی است. به عنوان مثال ، میانگین دما در منطقه خاصی از کره زمین وجود دارد که بخشی از این آب و هوا را نشان می دهد. بسته به مقادیر متوسط ​​دما ، می توان آن را به عنوان مناطق گرم ، معتدل یا سرد طبقه بندی کرد. یکی از برجسته ترین نمونه ها برای منطقه ما آب و هوای مدیترانه ای است. این آب و هوا عمدتا با داشتن درجه حرارت بالا در فصل تابستان و زمستان های سردتر و مرطوب تر مشخص می شود. منظورم این نوع هوا است بارش در ماه های زمستان متمرکز است در حالی که تابستان خشک تر است مهم است که به داده های هواشناسی بپیوندید و میانگین کل را از ارزش متغیرهای سازنده آب و هوا شرح دهید. بقیه داده هایی که بیش از حد متوسط ​​هستند معمولاً برای تعیین این مقدار متوسط ​​استفاده نمی شوند. تقریباً در همه مناطق مقادیر متوسط ​​رژیم های باد ، دما ، بارندگی ، تابش خورشید و غیره وجود دارد.

عوامل اقلیمی

همانطور که قبلاً اشاره کردیم ، مجموعه ای از متغیرهای هواشناسی آنهایی هستند که خصوصیات را به آب و هوای یک منطقه می دهند. این عوامل آب و هوایی به شرح زیر است: ارتفاع و عرض جغرافیایی ، تمایل زمین ، آب ، جریان های اقیانوس ، دما ، بارندگی ، رطوبت ، فشار جو ، ابر ، باد و تابش خورشید. همانطور که می بینید ، عوامل آب و هوایی زیادی وجود دارد و مقادیر آنها می تواند به طور مداوم تغییر کند. همه این عوامل به نوعی مداخله می کنند.

تولید و پخش پوشاک عمده استایل ارائه انواع پوشاک بچگانه با ضمانت فروش و تنوع بالا @omdeh_style جهت عضویت در کانال تلگرام

به عنوان مثال ، همان میزان تابش خورشید است که بتواند عمود بر خط استوایی ها برخورد کند ، همان مقدار تابش خورشید است که به قطب می رسد. تمایل پرتوهای خورشیدی همان چیزی است که میزان تابش خورشید را تعیین می کند. بر این اساس ، مقادیر میانگین دما ایجاد می شود. به همین دلیل است که قطب ها دمای متوسط ​​بسیار کمتری از مناطق استوایی دارند. انرژی که باعث می شود سطح زمین جو اطراف را گرم کند در کل منطقه کره زمین یکسان نیست. می توان گفت که ارتفاع و عرض جغرافیایی تأثیر زیادی دارند. ما قصد داریم عوامل مختلف آب و هوایی و چگونگی تأثیر آنها بر خصوصیات آن را تجزیه و تحلیل کنیم.

ارتفاع و عرض جغرافیایی

بسته به ارتفاعی که در آن قرار داریم و به عرض جغرافیایی باید بدانیم که دما متغیر از سایر متغیرهای هواشناسی متفاوت خواهد بود. به ازای هر ۱۰۰ متری که از ارتفاع بالا می رویم ، درجه حرارت ۳ درجه سانتیگراد کاهش می یابد. با این افزایش ارتفاع همچنین می بینیم که فشار اتمسفر نیز به خوبی دما عمل می کند. این دو متغیر ، مانند دما و فشار جو ، شرایط محیطی را به نفع نوع دیگری از رشد حیات می کند.به عنوان مثال ، مقدار زیادی گیاهان و جانوران وجود دارد که این نوع ارتفاع ایجاد و سازگار شده اند. در این مکانها کمبود غذا ، پوشش گیاهی کم ، رژیم باد بیشتر و غیره وجود دارد. اینها شرایطی هستند که به هیچ وجه به توسعه تنوع زیستی کمک نمی کنند.

درجه حرارت

دما مهمترین متغیر در سطح جهان است. این یکی است که عمدتا رشد زندگی را شرطی می کند. دما باید مقداری داشته باشد که در یک محدوده لازم باشد تا زندگی ایجاد شود و گونه ها بتوانند قلمرو را اشغال کنند. در متغیر دما lبر ابرها ، باد ، باران ، فشار جو ، میزان تابش خورشید که به سطح می رسد تأثیر می گذارد، و غیره این بدان معناست که یک متغیر اتمسفر تنها مقدار مطلق ندارد ، اما تحت تأثیر عوامل دیگر آب و هوا خواهد بود.

ته نشینی

بارش به عنوان منبع آب در یک منطقه و مقاومت در برابر رطوبت محیط خلاصه می شود. به لطف بارندگی ، پوشش گیاهی می تواند شکوفا شود و همراه آن بقیه زنجیره غذایی نیز باشد. بارش بستگی به دما ، میزان تابش خورشید ، ابر ، فشار اتمسفر و … دارد. همانطور که می بینیم ، هیچ عامل آب و هوایی وجود ندارد که توسط دیگری شرطی نباشد.

رطوبت

رطوبت مقدار بخار موجود در هوا است. این توسط تعیین می شود رژیم بارندگی یک منطقه ، دما ، باد ، درمیان دیگران. هرچه میزان بارندگی در یک منطقه بیشتر باشد و باد کمتری داشته باشد ، بخار آب بیشتری در هوا می تواند داشته باشد.

فشار جو

این نیرویی است که هوا به ما و سطح زمین وارد می کند. این همان چیزی است که هوا فکر می کند. همانطور که قبلاً اشاره کردیم ، با بالا رفتن از ارتفاع ، فشار جو کمتر و کمتر می شود.

عوامل اقلیمی: ابری بودن،محیط تابش خورشید در بررسی آنچه که انجام می دهیم این سه عامل آب و هوایی هستند زیرا آنها عواملی هستند که بیشترین تغییر را در سطح زمین دارند. میزان ابرهای موجود در تروپوسفر در هر زمان مشخص عنصری از آب و هوا است که تحت تأثیر بارش ، میزان تابش خورشید به سطح و رطوبت محیط قرار دارد.باد حرکت هوا است و برخی از متغیرهای آب و هوا را تعیین می کند مانند رطوبت محیط ، تغییر فشار جو و به تبخیر آب کمک می کند. تبخیر آب یکی از عناصر اصلی چرخه آب است.تابش خورشید یکی از متغیرهایی است که می تواند از یک منطقه به منطقه دیگر بیشترین تغییر را داشته باشد. این یکی است که به هر کدام از سطح زمین می دهد و هوا و ابرها معمولاً توسط گازهای گلخانه ای حفظ می شوند.

بانک پایگاه داده های هواشناسی، نقشه های سینوپتیک، محصولات ماهواره و ...

بانک پایگاه داده های هواشناسی، نقشه های سینوپتیک، محصولات ماهواره و ...

هدف از راه اندازی بانک نقشه های سینوپتیک و آمار و اطلاعات هواشناسی در این سایت (weather5.ir)، ایجاد بستری جهت گردآوری و تهیه طیف وسیعی از نقشه ها و اطلاعات تخصصی علوم جو و رشته های مرتبط با آن می باشد. در راستای این هدف، اطلاعاتی را که لازم دارید بدانید و ما می توانیم در اختیارتان قرار دهیم، در این صفحه وب بارگذاری شده است. امیدواریم با کمک شما کاستی ها را جبران نموده و در غنی شدن این بانک آدرس های علمی بکوشیم بنابراین منتظر ارائه آدرس های جدید از طرف شما هستیم، که در این مجموعه نمی باشند و خوشحال خواهیم شد ترجمه و راهنمای فارسی سایت های کاربردی را برایمان ارسال نمائید.

توجه:

1) تعداد محدودی از سایت های تخصصی در این بانک به دلایلی در ایران شامل محدودیت هستند که نیاز است از VPN استفاده گردد.

2) بازه مکانی نقشه در سایت های فوق منطقه خاورمیانه (Middle East)، کشور ایران (Iran) و شهر اردبیل (Ardabil) بصورت پایه انتخاب شده است. برای تغییر به مکان مورد نظر نیاز است در فرم های داخل سایت و یا در AdressBar، شهر یا ایستگاه هواشناسی مورد نظر بروز رسانی گردد.

3) در بعضی آدرس ها بازه زمان جزء اصلی آدرس سایت است و نیاز است در فرم های داخل سایت و یا در AdressBar، تاریخ بروز رسانی گردد.

4) تعداد کمی از سایت ها، به مروز زمان یا غیرفعال می شوند و یا آدرس آنها تغییر می کند. اگر سایت غیرفعال و بسته شود، برای ذسترسی به محتویات سایت از کار افتاده از طریق سایت (https://web.archive.org) می توانید به محتویات آن سایت با همان آدرس قبلی دسترسی مجدد داشته باشید.

راه اندازی این بخش سایت (24 مرداد 1401)

بروز رسانی اول آدرسها (4 شهریور 1401) / بروز رسانی دوم آدرسها (2 مهر 1401) / بروز رسانی سوم آدرسها (28 فروردین 1402)

رسول همتی

Site

Adress

سازمان مرکزی (Irimo)

irimo.ir …. Click

پژوهشگاه هواشناسی

asmerc.ac.ir …. Click

مرکز ملی پایش و هشدار خشکسالی

ndc.irimo.ir …. Click

مرکز ملی گرد و خاک

dust.irimo.ir …. Click

مرکز ملی اقلیم

cri.ac.ir …. Click

مدیریت توسعه هواشناسی کاربردی

metad.irimo.ir …. Click

مدیریت مرکز علوم جوی و اقیانوسی

irimo.ir …. Click

سامانه آپ هواشناسی

Webapp.irimo.ir …. Click

هواشناسی جاده ای

road.irimo.ir …. Click

هواشناسی کشاورزی

agro.irimo.ir …. Click

هواشناسی کوهستان

mountain.irimo.ir …. Click

اداره کل هواشناسی استان ها (31 سایت)

irimo.ir …. Click

نشریه نیوار

nivar.irimo.ir …. Click

نشریه اقلیم

clima.irimo.ir …. Click

سامانه درخواست و فروش داده (Irimo)

data.irimo.ir …. Click

سازمان ملی اقیانوسی و جوی

NOAA = National Oceanic and Atmospheric Administration

داده ها، اطلاعات و نقشه های هواشناسی سایت نوآ در مقیاس جهانی برای مدل سه بعدی جوی معمولاً با تفکیک افق 0.25 تا 2.5 درجه و برای 17 سطح فشاری از 1000 تا 10 میلی باری تهیه می شود.

منشاء داده های نوآ عبارتنداز: 1-ایستگاه های سطح زمین(در خشکی ها) 2-ایستگاه های روی کشتی و بویه ها(در اقیانوس ها) 3-ایستگاه های ژرف یابی رادیویی هواشناسی 4- ماهواره های هواشناسی

مجموعه سایت نوآ از گروه های زیر تشکیل یافته است:

1

آزمایشگاه تحقیقاتی سیستم زمین

Esrl = Earth System Research Laboratory

الف) ترسیم نقشه های سینوپتیک هواشناسی بصورت ساعتی، روزانه، ماهیانه و فصلی:

با فرم بازه زمانی دلخواه شما می توانید آمار را پلات و نقشه سینوپتیکی آن را زیر ترسیم نمائید. آمار از سال 1980 تاکنون موجود است شما همچنین می توانید با انتخاب چند روز متوالی برای چند روز دلخواه هم نقشه سینوپتیک اقلیمی ترسیم نمائید این نوع نقشه های اقلیمی بر اساس آمار 5 روزه و چرخشی از سال 1948 لغایت تا روز قبل استوار است. دارای سه بازه زمانی نقشه های زیر است:

ماهیانه و فصلی

روزانه

ساعتی

Monthly/Seasonal Climate Composites

Daily Mean Composites

Hourly NCEP/NCAR Reanalysis Data Composites

ب) ترسیم نقشه ردیابی مسیر باد، خط سیر باد (Web-based Trajectory Tool)

کاربرد: تعیین مسیر سامانه های جوی، انتشار گردوغبار، دود، حرکت یک بالن و ... ورود به سایت - دریافت راهنمای فارسی

پ) ترسیم نقشه مقایسه ماهیانه (Web-based Reanalysis Intercomparison Tool: Monthly Maps)

کاربرد: ابزار مقایسه بین تحلیل مجدد مبتنی بر تغییرات پارامترهای جوی ماهیانه در طول دوره آماری ورود به سایت

ت) ترسیم سری داده ها (Web-based Reanalysis Intercomparison Tool: Monthly Maps)

کاربرد: ابزار مقایسه بین تحلیل مجدد مبتنی بر سری زمانی پارامترهای جوی ورود به سایت

2

آزمایشگاه منابع هوا

ARL = Air Resources Laboratory

آزمایشگاه منابع هوای سازمان ملی و اقیانوسی نوآ در سایت (ARL) مجموعه ای از نقشه های سینوپتیک و هواشناختی(اسکوئیتی Skew-T) را قرار داده است که شما می توانید بایگانی نقشه های گذشته و نقشه های پیشیابی آینده را از آدرس های فوق دریافت نمائید.

گذشته = ورود به سایت پیشیابی = ورود به سایت

3

آزمایشگاه علوم فیزیکی

PSL = Physical Sciences Laboratory

آزمایشگاه علوم فیزیکی، تحقیقاتی را برای بهبود مشاهدات، درک، مدل‌سازی و پیش‌بینی آب‌وهوا و اثرات مرتبط با آن‌ها انجام می‌دهد در این سایت زیرمجموعه زیر طراحی شده است:

Forecasts

Perform Analysis

Climate/Weather Topics

Climate/Weather Monitoring

Display Instrumental Data

Display Climate/Weather Data

ورود به سایت

تبدیل داده های هواشناسی به مشاهدات تعاملی:

سرویس های ملی آب و هوائی و شرکت های معتبر بین المللی هواشناسی همیشه در تلاش برای ارتقاء صحت پیش بینی ها و بومی سازی می باشند از این رو استفاده از مشاهدات تعاملی با ارائه گرافیک و مدل های سه بعدی کاربرپسند از اهداف اصلی آنها می باشند. این مشاهدات تعاملی تلفیقی در پیش بینی های کوتاه مدت (Nowcasting) از یکپارچه سازی همزمان اطلاعات ایستگاه های خودکار، تصاویر ماهواره ای، محصولات رادار و خروجی مدل های عددی چند پارامترهواشناسی بصورت ریز منطقه ای با اجرای انیمشین و گرافیک مناسب برخوردار می باشند. معمولا شرکت معتبر بین المللی هواشناسی برای ایجاد خدمات عامه روی صفحات و خروجی های هواشناسی خود، اقدام به طراحی مدل های تعاملی کرده اند. این شرکت های بین المللی با ارائه طیف وسیع فعالیتهای پیش‌بینی و محصولات انحصاری در بخش خصوصی بطور مستقیم در کاربردهای هواشناسی درگیر هستند بطوریکه این محصولات هواشناسی در برخی بازارهای مالی مبادله می‌شود. همچنین توانائی بکارگیری پیش‌بینی شبکه‌ای در برنامه‌های کاربردی سامانه اطلاعات جغرافیائی(GIS) و تنوع فراهم شده در مشاهده و کمی‌سازی، امتیاز اصلی پیش بینی های هواشناسی بر مبنای مشاهدات تعاملی می باشد. در ذیل 11 سایت معتبر در این زمینه آورده شده است:

Site

Adress

شرکت ویندی کشور چک (Windy)

windy.com …. Click

دانشگاه بازل کشور سوئیس (Meteoblue)

meteoblue.com …. Click

ویندفیندر

windfinder.com …. Click

وینتواسکی

ventusky.com …. Click

هوای آنلاین جهان

worldweatheronline.com …. Click

مرکز خدمات هواشناسی ژاپن (JMA)

earth.nullschool.net …. Click

متئوارس

meteoearth.com …. Click

زوم ارث

zoom.earth …. Click

اپن وئدیر

openweathermap.org …. Click

هواشناسی و کیفیت هوای

iqair.com …. Click

رادار آمریکا (NOAA)

radar.weather.gov …. Click

محصولات ماهواره ای

Adress

محصولات ماهواره سازمان هواشناسی کشور (Irimo)

irimo.ir …. Click

کلیه محصولات ماهواره (EUMETSAT)

view.eumetsat.int …. Click

تصاویر ماهواره + پلات + نقشه های واقعی (Eumetrain)

ePort_MapViewer …. Click

منابع و دریافت آرشیو تصاویر ماهواره ای (Eumetrain)

212.232.25.232 …. Click

محصولات سایت (allmetsat)

All Met Sat …. Click

محصولات ماهواره چین

rsapp.nsmc.org.cn …. Click

Meteosat-8 (آفریقا)

acmad.ne/fr/ …. Click

پوشش ابرهند(خاورمیانه)

imd.gov.in/1 …. Click

محصولات ماهواره هند

imd.gov.in/2 …. Click

متئواستار

wxweb.meteostar.com/ …. Click

آرشیو

realearth.ssec.wisc.edu/ …. Click

محصولات ماهواره انگلستان

sat.dundee.ac.uk/ …. Click

توجه مهم:

آدرس سایت های محصولات ماهواره ای معمولا ثابت نیستند و توسط تیم برنامه نویس غالبا عوض می شوند

Product

Canal

Satilite

Adress

IR039

EUMETSAT

IR039/COLOR/NORTHERNASIA/index.htm …. Click

IR108

EUMETSAT

IR108/COLOR/NORTHERNASIA/ …. Click

VIS006

EUMETSAT

VIS006/COLOR/NORTHERNASIA/ …. Click

Water Vapor

WV062

EUMETSAT

BW/NORTHERNASIA/index.htm …. Click

AIR MASS

Meteosat 0

EUMETSAT

AIRMASS/EASTERNEUROPE …. Click

EVIEW/SEGMENT18

Meteosat 0

EUMETSAT

MSG/RGB/EVIEW/SEGMENT18/ …. Click

Day Microphysics

Meteosat 0

EUMETSAT

MICROPHYSICS/EASTERNEUROPE/ …. Click

Natural Color

Meteosat 0

EUMETSAT

NATURALCOLOR/EASTERNEUROPE/ …. Click

Snow

Meteosat 0

EUMETSAT

SNOW/EASTERNEUROPE/ …. Click

Dust

Meteosat 0

EUMETSAT

DUST/EASTERNAFRICA/ …. Click

Fog

Meteosat 0

EUMETSAT

FOG/EASTERNEUROPE/ …. Click

CONVECTION

Meteosat 0

EUMETSAT

CONVECTION/EASTERNEUROPE/ …. Click

Cloud Mask

-

PRODUCTS

MSGIODC/PRODUCTS/CLM/ …. Click

Multi-Sensor Precipitation Estimate(MPE)

Meteosat 41.5

PRODUCTS

MPE/NORTHERNASIA/ …. Click

Meteosat 0

PRODUCTS

MPE/EASTERNEUROPE/ …. Click

پوشش ابرمادون قرمز(رویت در روز و شب)

EUMETSAT

IR115/COLOR/EUROPE/ …. Click

پوشش ابر نور سفید(رویت در روز)

EUMETSAT

VIS007/COLOR/EUROPE/ …. Click

سرعت وزش باد سطوح میانی جو

EUMETSAT

AMV/EASTERNEUROPE/ …. Click

تصویر ماهواره ای بارندگی

EUMETSAT

MPE/EASTERNEUROPE/ …. Click

تصویر ماهواره ای مه

EUMETSAT

FOG/EASTERNEUROPE/ …. Click

تصویر ماهواره ای توده هوا

EUMETSAT

AIRMASS/EASTERNEUROPE/ …. Click

تصویر ماهواره ای گردوغبار

EUMETSAT

DUST/EASTERNEUROPE/ …. Click

تصویر ماهواره ای آتش سوزی

EUMETSAT

FIRE/EASTERNEUROPE/ …. Click

اگر تحلیل سینوپتیکی جامعی از شرایط جوی یک روز خاص به همراه تصاویر ماهواره می خواهید انجام دهید پیشنهاد می شود از سایت EumeTrain استفاده نمائید. این سایت یکی از بزرگترین پروژه آموزش های بین المللی در زمینه ماهواره هواشناسی EUMETSAT است. تیم پروژه شامل خدمات ملی هواشناسی اتریش (ZAMG)، کرواسی (DHMZ)، فنلاند (FMI)، آلمان (DWD)، پرتغال (IPMA) و مجارستان (OMSZ) می باشد.

نحوه استفاده از این سایت بشرح ذیل می باشد.

1-ورود به سایت به آدرس:

http://resources.eumetrain.org/ePort_MapViewer/index.html

2-انتخاب منطقه مورد نظر در نقشه جهان با بزرگ نمائی محل.

3-انتخاب یک یا چند تصویر، فراسنج یا پدیده هواشناسی(پوشش ابر، گردوغبار، پلات ایستگاهها، خطوط دمائی، هم ارتفاع ها، هم فشارهای سطح زمین، ضخامت سطوح، لایه های رطوبتی و ...تا 50 انتخاب دیگر).

4-چون محصول ارائه شده توسط سایت در محیط فلش می باشد راحتترین کار برای ذخیره تصاویر استفاده از پرینت اسکرین صفحه کیبرد است.

Site

Adress

بارسلونا

dust.aemet.es …. Click

کوپرنیکوس اروپا ( همکاری Eumetsat و Ecmwf)

atmosphere.copernicus.eu …. Click

ائومیتی ست

oiswww.eumetsat.org …. Click

ترکیه

sdswa.mgm.gov.tr …. Click

یونان

wind.tau.ac.il …. Click

Site

Adress

سامانه پایش کیفیت هوای کشور

aqms.doe.ir …. Click

شاخص کیفیت هوای در زمان واقعی (Air Quality)

aqicn.org …. Click

شاخص کیفیت هوای جهان

waqi.info …. Click

شاخص کیفیت هوای جهان

iqair.com/earth …. Click

شاخص کیفیت هوای شهرهای جهان

iqair.com …. Click

Site

Adress

نقشه ردیابی رعدوبرق رخداده جهان

lightningmaps.org…. Click

نقشه اصابت صاعقه در زمان واقعی (Real Time)

آرشیو رعدوبرق های رخداده جهان از سال 2019 تا حال

Blitzortung.org/1 …. Click

Blitzortung.org/2 …. Click

شبکه مکان یابی رعدوبرق در سراسر جهان (Observing & Monitoring Lightning)

wwlln.net …. Click

نقشه وقوع رعدوبرق خاورمیانه (نقاط صورتی رنگ نشاندهنده رعدوبرق می باشند و هر 10 و 30 دقیقه بروز می شود)

jetplan.com/1 …. Click

jetplan.com/2 …. Click

نقشه وقوع رعدوبرق اروپا، غرب آسیا و آفریقا هر ۳۰ دقیقه بروز می شود) نقاط آبی رنگ نشان دهنده وقوع رعدوبرق می باشد.

webflash.ess.washington.edu/1 …. Click

webflash.ess.washington.edu/2 …. Click

شبکه رعدوبرق جهانی

metcheck …. Click

Site

Adress

پایش روزانه سطح پوشش برف جهان (Snow Cover Worldview)

modaps.eosdis.nasa.gov/1 …. Click

پایش روزانه سطح پوشش برف جهان (Modaps)

modaps.eosdis.nasa.gov/2 …. Click

پایش ماهانه سطح پوشش برف جهان(Nasa)

earthobservatory.nasa.gov …. Click

پایش سطح پوشش برف (Noaa)

ncdc.noaa.gov …. Click

سایت تخصصی پیش بینی برف (Snow Forecast)

snow-forecast.com …. Click

آرشیو عمق برف (Weather.us)

weather.us …. Click

دسترسی به داده های میزان برف و معادل آب برف (Global Snow)

globsnow.info …. Click

Site

Adress

آتش سوزی جهانی جنگل (WRI)

un-spider.org …. Click

آتش سوزی دیده بان جنگل جهانی (Forest Fires)

blueraster.com …. Click

Site

Adress

مانیتورینگ خشکسالی جهان (SPEI Drought Monitor)

spei.csic.es …. Click

دیدبانی خشکسالی جهان (GDO)

edo.jrc.ec.europa.eu …. Click

سیستم یکپارچه جهانی پایش و پیش بینی خشکسالی (GIDMaPS)

drought.eng.uci.edu …. Click

مانیتورینگ جهانی شاخص استاندارد بارش (SPI)

iridl.ldeo.columbia.edu …. Click

پایش خشکسالی نوآ

cpc.ncep.noaa …. Click

پایش خشکسالی کشور ترکیه

mgm.gov.tr …. Click

Site

Adress

دانشگاه ویومینگ

weather.uwyo.edu …. Click

داده های خام جو بالا (NOAA)

ruc.noaa.gov …. Click

داده های خام جو بالا (NOAA)

rucsoundings.noaa.gov …. Click

داده های خام جو بالا (NOAA)

ncei.noaa.gov …. Click

اطلاعات جو بالا سایت (RAOB)

raob.com …. Click

ترسیم اسکوئیتی گذشته و آینده سایت (NOAA)

ready.arl.noaa.gov …. Click

اطلاعات جو بالا سایت (Weather Online)

weatheronline.co.uk …. Click

آموزش نحوه استفاده از اطلاعات جو بالا

theweatherprediction.com …. Click

اطلاعات و نقشه های هواشناختی جو بالا (Radio Sounde)

theweatherprediction.com …. Click

شاخص ناپایداری (K-index) سایت (NOAA)

ncep.noaa.gov …. Click

شاخص ناپایداری (K-index) سایت (FNMOC)

fnmoc.navy.mil …. Click

Site

Adress

نمودار آمبروترمیک (دما و بارش در یک گراف) شهرهای جهان

climatecharts.net …. Click

نمودارهای اقلیمی مناطق مختلف جهان

climate-charts.com …. Click

داده های اقلیمی شهرهای سرتاسر جهان

en.climate-data.org …. Click

داده های اقلیمی مشاهده شده برای مناطق مختلف جهان (متئوبلو)

meteoblue.com …. Click

داده های اقلیمی شبیه سازی شده برای مناطق مختلف جهان (متئوبلو)

meteoblue.com …. Click

میانگین ماهیانه آب و هوای شهرهای جهان

Time And Date …. Click

میانگین آب و هوای شهرهای جهان

worldweatheronline.com …. Click

داده ها و نمودارهای اقلیمی هتل های شهری جهان

hikersbay.com …. Click

Site

Adress

هئیت بین الدول تغییرات اقلیمی (IPCC)

ipcc …. Click

بررسی سری زمانی میانگین مجموعه داده های شبکه NCEP

psl.noaa.gov …. Click

بررسی سری زمانی ناهنجاری دما NOAA

ncdc.noaa.gov …. Click

بررسی سری زمانی دما و بارش سالیانه و ماهیانه METEOBLUE

meteoblue.com …. Click

بررسی سری ناهنجاری دما و بارش جهان (Global)

ncei.noaa.gov …. Click

نقشه‌های جهانی دما، بارش و رویداد آب و هوا از 1880 تاکنون

ncei.noaa.gov …. Click

Site

Adress

سامانه درخواست و فروش داده های سازمان هواشناسی کشور (Irimo)

data.irimo.ir …. Click

آمار ساعتی قابل دسترس ایستگاه های سینوپتیک کشور (Irimo)

irimo.ir …. Click

آمار جوی روزانه دریافتی از ایستگاه های سینوپتیک کشور (Irimo)

irimo.ir …. Click

کلیه آمار روزانه، ماهیانه ایستگاههای هواشناسی جهان طی دوره آماری

meteomanz.com …. Click

کلیه آمار روزانه، ماهیانه ایستگاههای هواشناسی جهان طی دوره آماری

wunderground.com …. Click

کلیه آمار ماهیانه ایستگاههای هواشناسی جهان طی دوره آماری

en.tutiempo.net/climate …. Click

آرشیو اطلاعات روزانه فرودگاه های 243 کشور جهان (روسیه)

rp5.ru …. Click

آرشیو اطلاعات روزانه وماهیانه ایستگاههای هواشناسی جهان (وئیدرگراند)

wunderground.com …. Click

آرشیو تمام اطلاعات جوی شهرها و نقاط شبکه جهان (متئوبلو)

meteoblue.com …. Click

آرشیو روزانه اطلاعات جوی شهرهای جهان

timeanddate.com …. Click

دانلود داده های تابش

europa.eu …. Click

سامانه اطلاعات هواشناسی وزارت نیرو

wrm.ir …. Click

اوجی مت (Ogimet) یک سرویس اطلاعات آب و هوا است که توسط (G. Ballester Valor) در سال 2005 در اسپانیا راه اندازی و تا الان بروز رسانی می شود. این سایت از داده‌های آزاد در دسترس شبکه هواشناسی، عمدتاً از NOAA استفاده می‌کند و از نرم‌افزار باز برای پردازش آن استفاده می‌کند. هدف این سایت ارائه داده هایی از شرایط آب و هوایی فعلی به روشی سریع و حرفه ای است. خروجی این یک سرویس رایگان کاملا رایگان است.

فهرست محتوا سایت OGMET :

1) استفاده از اطلاعات ایستگاه های هواشناسی سراسر جهان (ایستگاه های هواشناسی جهانی WMO و ایستگاه های هوانواردی جهانی ICAO).

2) آخرین گزارش های هواشناسی (گزارش های خام یا رمزگشایی نشده و گزارشات پردازش شده یا رمزگشایی شده): سینوپ (SYNOP)، متار(METAR)، اسپیسی (SPECI) و تافور(TAF) و ... بر اساس کشور، شهر و ایستگاه د ربازه زمانی مختلف با آرشیو اطلاعات.

3) گزارش‌های TEMP و PILOT در سطوح فوقانی جو.

4) خلاصه آب و هوای روزانه جامع (قابل دسترس از سال 2004).

5) خلاصه آب و هوای جهانی روزانه (GSOD)، این خلاصه‌ها مستقیماً بر اساس گزارش‌های NOAA GSOD است. برای برخی از ایستگاه‌ها داده‌هایی از سال 1929 ولی برای بیشتر مناطق جهان از سال 1971 در دسترس قرار گرفت و یک پایگاه داده پوشش جهانی فراهم کرد.

6) خلاصه آب و هوای ماهانه (CLIMAT)، این خلاصه ها مستقیماً بر اساس گزارش های CLIMAT (FM 71-XI) است که معمولاً در 10 روز اول ماه آینده در دسترس است.

7) نقشه های پیشیابی هواشناسی مدل GFS از داده‌های پایه، پارامترهای انتخاب شده ترسیم می‌شوند و پوشش وسیعی از نقشه‌های آب و هوا را ارائه می‌دهند.

8) تصاویر ماهواره ای (METEOSAT-9) با ترکیب کانال های مادون قرمز و تخمین بارندگی از سایت (eumetsat) در بازه زمانی هر 15 دقیقه یک تصویر.

توجه: برای استفاده از این سایت باید مشخصات ایستگاه های هواشناسی جهان و کشور مورد نظر خود را بدانید در آدرس های زیر، لینک اول مشخصات ایستگاه های هواشناسی ایران آورده شده است.

Site

Adress

مشخصات ایستگاه های هواشناسی ایران

Station Iran

اطلاعات حرفه ای شرایط هواشناسی

ogimet.com/gsynres.phtml.en …. Click

آمار 30 روز گذشته

ogimet.com/indicativos.phtml.en …. Click

سینوپ حال و گذشته ایستگاهها

ogimet.com/synops.phtml.en …. Click

سینوپ 24 ساعت گذشته کشورها

ogimet.com/synopsc.phtml.en …. Click

سینوپ 3 ساعت گذشته کشورها

ogimet.com/usynops.phtml.en …. Click

متار ایستگاههای فرودگاهی

ogimet.com/metars.phtml.en …. Click

متار ایستگاههای فرودگاهی کشور

ogimet.com/umetars.phtml.en …. Click

متار ساعت گذشته کشورها

ogimet.com/utafs.phtml.en …. Click

داده های ایستگاههای جوبالا

ogimet.com/sond.phtml.en …. Click

داده های ایستگاههای جوبالای کشور

ogimet.com/sondc.phtml.en …. Click

تعیین سطح پرواز

ogimet.com/gramet_aero.phtml.en …. Click

نقشه های سطح زمین و سطوح میانی جو

ogimet.com/tabla_pred.phtml?lang=en …. Click

Site

Adress

اطلس باد و توان انرژی شبکه باد جهان

globalwindatlas.info/ …. Click

اطلس باد و گلباد شبکه جهانی (Wind & Windrose)

interface.vortexfdc.com …. Click

اطلس باد میان مقیاس کشور

satba.gov.ir …. Click

گلباد متئوبلو

meteoblue.com …. Click

مشاهدات سمت و سرعت بادهای ثبت شده جهان (weather.us)

weather.us …. Click

Site

Adress

مانیتورینگ رویدادهای حدی جهان (طی 24 ساعت گذشته)

wmo.asu.edu/1 …. Click

آرشیو رویدادهای حدی جهان (مخاطرات جوی)

wmo.asu.edu/2 …. Click

دانلود لایه های مخاطرات، جمعیت، سیل و...

earthdata.nasa.gov …. Click

Site

Adress

پیش بینی باد و ارتفاع موج خلیج فارس (Irimo)

irimo.ir …. Click

پیش بینی باد و ارتفاع موج دریای خزر (Irimo)

irimo.ir …. Click

تصاویر ماهواره دریایی خزر و خلیج فارس (Irimo)

oasc.irimo.ir …. Click

نقشه های دریایی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جو

inio.ac.ir …. Click

نمایشگر دریایی کوپرنیک

MyOcean Pro …. Click

نقشه های پیش بینی ارتفاع موج دریای خزر (ترکیه)

mgm.gov.tr …. Click

نقشه های پیش بینی سرعت باد دریای خزر (ترکیه)

mgm.gov.tr …. Click

نقشه های پیشیابی ارتفاع موج، باد، دما و ... مدل SWAN

passageweather.com …. Click

نقشه های هواشناسی دریایی سایت (allmetsat)

en.allmetsat.com …. Click

نقشه های پیشیابی ارتفاع موج، باد، دما و ... سایت (tide-forecast)

tide-forecast.com …. Click

نقشه های هواشناسی دریایی سایت (Fnmoc Marine Meteorology)

fnmoc.navy.mil …. Click

Site

Adress

مانیتورینگ هوای حاضر فرودگاه های کشور

Weathr5.ir …. Click

اطلاعات پرواز کشور

fids.airport.ir …. Click

خدمات هواشناسی هوانوردی کشور (Irimo)

irimo.ir …. Click

هوای حاضر و پیش بینی وضعیت جوی کلیه فرودگاه های جهان (metar-taf)

metar-taf.com…. Click

هوای حاضر و پیش بینی وضعیت جوی فرودگاه های مهم جهان (metar-taf)

allmetsat.com…. Click

آرشیو وضعیت جوی فرودگاه های جهان (روسیه)

rp5.ru…. Click

نقشه ترافیک هوائی جهان

www.flightradar24.com …. Click

نقشه هواشناختی (FlightWeather)

sites.google.com …. Click

نقشه محل دقیق فرودگاه های جهان و مسیر پروازها (Skyvector)

Skyvector.com …. Click

سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ICAO)

icao.int …. Click

مرکز هواشناسی هوانوردی آمریکا

aviationweather.gov …. Click

واژه نامه هوانوردی (فارسی)

avidic.ir …. Click

Site

Adress

خدمات هواشناسی کشاورزی کشور (Irimo)

agro.irimo.ir …. Click

سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)

www.fao.org …. Click

بولتن های هفتگی هواشناسی کشاورزی جهان

wamis.org …. Click

هواشناسی کشاورزی

agrometeorology.org …. Click

Site

Adress

هواشناسی کوهستان (Irimo)

mountain.irimo.ir …. Click

پیش بینی کوهستان

mountain-forecast.com …. Click

Site

Adress

اندازه گیری بارندگی از روی برآورد محصولات ماهواره ای

TRMM …. Click

نقشه های تخمین بارش از اطلاعات رادارها، سنجش از راه دور و با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی

rainviewer.com …. Click

chrsdata.eng.uci.edu …. Click

sharaku.eorc.jaxa.jp …. Click

irain.eng.uci.edu …. Click

earlywarning.usgs.gov …. Click

مشاهدات بارش ثبت شده 24 ساعت گذشته جهان (weather.us)

weather.us …. Click

نقشه بارش گذشته و تخمین بارش یکساعت آینده ژاپن (jaxa)

jaxa.jp/GSMaP …. Click

Site

Adress

نقشه های زمان واقعی هواشناسی کشور (Irimo Weather Maps Actual)

irimo.ir …. Click

نقشه های زمان واقعی هواشناسی (پاکستان)

pmdnmcc.net …. Click

نقشه های زمان واقعی هواشناسی (ترکیه)

mgm.gov.tr …. Click

نقشه های زمان واقعی هواشناسی (Wunderground)

wunderground.com …. Click

Site

Adress

نقشه های پیشیابی سازمان هواشناسی کشور (Irimo)

irimo.ir …. Click

پیش بینی عددی مدل WRF – اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه

kermanshahmet.ir …. Click

پیش بینی عددی (NWP) مدل GFS و ECMWF مناطق مختلف جهان (Meteomanz)

meteomanz.com …. Click

نقشه های پیشیابی دانشگاه جورج میسون (COLA)

wxmaps.org …. Click

نقشه های پیشیابی مدل اروپایی (ECMWF)

Ecmwf.int …. Click

نقشه های پیشیابی سایت هواشناسی پایه ای (Pivotal)

pivotalweather.com …. Click

مرکز هواشناسی و اقیانوس شناسی ناوگان دریایی آمریکا (Fnmoc)

fnmoc.navy.mil …. Click

نقشه های پیشیابی سایت وئیدرآنلاین (Weather Online)

weatheronline.co.nz …. Click

نقشه های پیشیابی سایت هواشناسان (WeatherNerds)

weathernerds.org …. Click

نقشه های پیشیابی سایت (Tropical Tidbits)

tropicaltidbits.com …. Click

نقشه های پیشیابی سایت (Weather.us)

weather.us …. Click

نقشه های پیشیابی سایت نوآ (ncep.noaa)

ncep.noaa.gov …. Click

نقشه های پیشیابی سایت (Ogimet)

ogimet.com …. Click

نقشه های پیشیابی سایت (Weather Forecas)

weather-forecast.com …. Click

Site

Adress

پیش بینی فصلی سازمان هواشناسی کشور (Irimo Seasonal Forecast)

irimo.ir …. Click

واکاوی بارش و پیش آگاهی بلند مدت مدل پژوهشی-آزمایشی TSM

اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه

kermanshahmet.ir …. Click

موسسه تحقیقاتی بین المللی International Research Institute(IRI)

iri.columbia.edu …. Click

موسسه تحقیقاتی تغییر اقلیم (بوسان کره جنوبی)

Apcc21.org …. Click

پیش بینی فصلی (Meteoblue)

meteoblue.com …. Click

پیش بینی فصلی دانشگاه جورج میسون (COLA)

wxmaps.org …. Click

پیش بینی فصلی (Tropical Tidbits)

tropicaltidbits.com…. Click

پیش بینی فصلی (ncep.noaa)

ncep.noaa.gov …. Click

Site

Adress

تبدیل کلیه واحدهای هواشناسی به هم (Easy Calculation)

Conversions1 …. Click

تبدیل واحدهای هواشناسی سایت (Weather.gov)

Conversions2 …. Click

تبدیل واحدهای هواشناسی سایت (NOAA)

Conversions3 …. Click

توصیف مفاهیم هواشناسی (موسسه هواشناسی و ژئودینامیک وین - اتریش)

zamg.ac.at …. Click

یافتن ایستگاه های هواشناسی جهان در یک مکان خاص جغرافیایی (nasa)

data.giss.nasa.gov …. Click

نقشه توپوگرافی (اوپن استریت مپ) ایران

topomap.ir …. Click

ساخت (Weather Widget) برای همه مناطق دنیا

meteoblue.com …. Click

تبدیل مختصات جغرافیایی به UTM

armangeomatic.com …. Click

دانلود لایه مدل رقومی ارتفاعی (DEM = digital elevation map )

srtm.csi.cgiar.org …. Click

لایه ارتفاعی (DEM) کل کشور به تفکیک استانها

Geographybank1 …. Click

دانلود لایه های SHP اقلیمی

Geographybank2 …. Click

نقشه سیستم اطلاعات جغرافیایی پایش ماهواره ای برف، تبخیر، دما و ...

realearth …. Click

نسخه های کوتاه آموزش هواشناسی

zamg.ac.at …. Click

Site

Adress

متئوگرام مدل WRF – اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه

kermanshahmet.ir …. Click

متئوگرام مدل اروپایی (ECMWF) – 10 روزه

ecmwf.int …. Click

متئوگرام فورکای فنلاند (Foreca) – 9 روزه

foreca.com…. Click

متئوگرام نروژ (Yr) – 8 روزه

yr.no…. Click

متئوگرام دانشگاه جورج میسون (COLA) – 10 روزه

wxmaps.org …. Click

متئوگرام دانشگاه بازل سوئیس (Meteoblue) – 5 روزه

meteoblue.com …. Click

متئوگرام متافیس انگلیس (Metoffice) – 8 روزه

metoffice.gov.uk …. Click

متئوگرام متئوپروگ (Meteoprog) – 14 روزه

meteoprog.ua …. Click

متئوگرام کلویکس (Coolwx) – 7 روزه

coolwx.com…. Click

متئوگرام آمبرلا (Umbrella) – 7 روزه

weather2umbrella.com …. Click

متئوگرام هوای آنلاین جهان (worldweatheronline) – 15 روزه

worldweatheronline.com…. Click

متئوگرام ایستگاه های هواشناسی جهان - روسیه – 7 روزه

rp5.ru…. Click

متئوگرام فرودگاه های جهان (Fallingrain) – 5 روزه

fallingrain.com …. Click

متئوگرام (Meteobox) – 5 روزه

meteobox.com …. Click

متئوگرام (Wunderground) – انتخاب گزینه 10 روزه

wunderground.com …. Click

Site

Adress

سایت رادار سازمان هواشناسی کشور

irimo.ir …. Click

موقعیت مکانی و نوع رادارهای هواشناسی جهانی

wrd.mgm.gov.tr …. Click

بانک پایگاه داده های هواشناسی، نقشه های سینوپتیک، محصولات ماهواره و ...

بانک پایگاه داده های هواشناسی، نقشه های سینوپتیک، محصولات ماهواره و ...

هدف از راه اندازی بانک نقشه های سینوپتیک و آمار و اطلاعات هواشناسی در این سایت (weather5.ir)، ایجاد بستری جهت گردآوری و تهیه طیف وسیعی از نقشه ها و اطلاعات تخصصی علوم جو و رشته های مرتبط با آن می باشد. در راستای این هدف، اطلاعاتی را که لازم دارید بدانید و ما می توانیم در اختیارتان قرار دهیم، در این صفحه وب بارگذاری شده است. امیدواریم با کمک شما کاستی ها را جبران نموده و در غنی شدن این بانک آدرس های علمی بکوشیم بنابراین منتظر ارائه آدرس های جدید از طرف شما هستیم، که در این مجموعه نمی باشند و خوشحال خواهیم شد ترجمه و راهنمای فارسی سایت های کاربردی را برایمان ارسال نمائید.

توجه:

1) تعداد محدودی از سایت های تخصصی در این بانک به دلایلی در ایران شامل محدودیت هستند که نیاز است از VPN استفاده گردد.

2) بازه مکانی نقشه در سایت های فوق منطقه خاورمیانه (Middle East)، کشور ایران (Iran) و شهر اردبیل (Ardabil) بصورت پایه انتخاب شده است. برای تغییر به مکان مورد نظر نیاز است در فرم های داخل سایت و یا در AdressBar، شهر یا ایستگاه هواشناسی مورد نظر بروز رسانی گردد.

3) در بعضی آدرس ها بازه زمان جزء اصلی آدرس سایت است و نیاز است در فرم های داخل سایت و یا در AdressBar، تاریخ بروز رسانی گردد.

4) تعداد کمی از سایت ها، به مروز زمان یا غیرفعال می شوند و یا آدرس آنها تغییر می کند. اگر سایت غیرفعال و بسته شود، برای ذسترسی به محتویات سایت از کار افتاده از طریق سایت (https://web.archive.org) می توانید به محتویات آن سایت با همان آدرس قبلی دسترسی مجدد داشته باشید.

راه اندازی این بخش سایت (24 مرداد 1401)

بروز رسانی اول آدرسها (4 شهریور 1401) / بروز رسانی دوم آدرسها (2 مهر 1401) / بروز رسانی سوم آدرسها (28 فروردین 1402)

رسول همتی

Site

Adress

سازمان مرکزی (Irimo)

irimo.ir …. Click

پژوهشگاه هواشناسی

asmerc.ac.ir …. Click

مرکز ملی پایش و هشدار خشکسالی

ndc.irimo.ir …. Click

مرکز ملی گرد و خاک

dust.irimo.ir …. Click

مرکز ملی اقلیم

cri.ac.ir …. Click

مدیریت توسعه هواشناسی کاربردی

metad.irimo.ir …. Click

مدیریت مرکز علوم جوی و اقیانوسی

irimo.ir …. Click

سامانه آپ هواشناسی

Webapp.irimo.ir …. Click

هواشناسی جاده ای

road.irimo.ir …. Click

هواشناسی کشاورزی

agro.irimo.ir …. Click

هواشناسی کوهستان

mountain.irimo.ir …. Click

اداره کل هواشناسی استان ها (31 سایت)

irimo.ir …. Click

نشریه نیوار

nivar.irimo.ir …. Click

نشریه اقلیم

clima.irimo.ir …. Click

سامانه درخواست و فروش داده (Irimo)

data.irimo.ir …. Click

سازمان ملی اقیانوسی و جوی

NOAA = National Oceanic and Atmospheric Administration

داده ها، اطلاعات و نقشه های هواشناسی سایت نوآ در مقیاس جهانی برای مدل سه بعدی جوی معمولاً با تفکیک افق 0.25 تا 2.5 درجه و برای 17 سطح فشاری از 1000 تا 10 میلی باری تهیه می شود.

منشاء داده های نوآ عبارتنداز: 1-ایستگاه های سطح زمین(در خشکی ها) 2-ایستگاه های روی کشتی و بویه ها(در اقیانوس ها) 3-ایستگاه های ژرف یابی رادیویی هواشناسی 4- ماهواره های هواشناسی

مجموعه سایت نوآ از گروه های زیر تشکیل یافته است:

1

آزمایشگاه تحقیقاتی سیستم زمین

Esrl = Earth System Research Laboratory

الف) ترسیم نقشه های سینوپتیک هواشناسی بصورت ساعتی، روزانه، ماهیانه و فصلی:

با فرم بازه زمانی دلخواه شما می توانید آمار را پلات و نقشه سینوپتیکی آن را زیر ترسیم نمائید. آمار از سال 1980 تاکنون موجود است شما همچنین می توانید با انتخاب چند روز متوالی برای چند روز دلخواه هم نقشه سینوپتیک اقلیمی ترسیم نمائید این نوع نقشه های اقلیمی بر اساس آمار 5 روزه و چرخشی از سال 1948 لغایت تا روز قبل استوار است. دارای سه بازه زمانی نقشه های زیر است:

ماهیانه و فصلی

روزانه

ساعتی

Monthly/Seasonal Climate Composites

Daily Mean Composites

Hourly NCEP/NCAR Reanalysis Data Composites

ب) ترسیم نقشه ردیابی مسیر باد، خط سیر باد (Web-based Trajectory Tool)

کاربرد: تعیین مسیر سامانه های جوی، انتشار گردوغبار، دود، حرکت یک بالن و ... ورود به سایت - دریافت راهنمای فارسی

پ) ترسیم نقشه مقایسه ماهیانه (Web-based Reanalysis Intercomparison Tool: Monthly Maps)

کاربرد: ابزار مقایسه بین تحلیل مجدد مبتنی بر تغییرات پارامترهای جوی ماهیانه در طول دوره آماری ورود به سایت

ت) ترسیم سری داده ها (Web-based Reanalysis Intercomparison Tool: Monthly Maps)

کاربرد: ابزار مقایسه بین تحلیل مجدد مبتنی بر سری زمانی پارامترهای جوی ورود به سایت

2

آزمایشگاه منابع هوا

ARL = Air Resources Laboratory

آزمایشگاه منابع هوای سازمان ملی و اقیانوسی نوآ در سایت (ARL) مجموعه ای از نقشه های سینوپتیک و هواشناختی(اسکوئیتی Skew-T) را قرار داده است که شما می توانید بایگانی نقشه های گذشته و نقشه های پیشیابی آینده را از آدرس های فوق دریافت نمائید.

گذشته = ورود به سایت پیشیابی = ورود به سایت

3

آزمایشگاه علوم فیزیکی

PSL = Physical Sciences Laboratory

آزمایشگاه علوم فیزیکی، تحقیقاتی را برای بهبود مشاهدات، درک، مدل‌سازی و پیش‌بینی آب‌وهوا و اثرات مرتبط با آن‌ها انجام می‌دهد در این سایت زیرمجموعه زیر طراحی شده است:

Forecasts

Perform Analysis

Climate/Weather Topics

Climate/Weather Monitoring

Display Instrumental Data

Display Climate/Weather Data

ورود به سایت

تبدیل داده های هواشناسی به مشاهدات تعاملی:

سرویس های ملی آب و هوائی و شرکت های معتبر بین المللی هواشناسی همیشه در تلاش برای ارتقاء صحت پیش بینی ها و بومی سازی می باشند از این رو استفاده از مشاهدات تعاملی با ارائه گرافیک و مدل های سه بعدی کاربرپسند از اهداف اصلی آنها می باشند. این مشاهدات تعاملی تلفیقی در پیش بینی های کوتاه مدت (Nowcasting) از یکپارچه سازی همزمان اطلاعات ایستگاه های خودکار، تصاویر ماهواره ای، محصولات رادار و خروجی مدل های عددی چند پارامترهواشناسی بصورت ریز منطقه ای با اجرای انیمشین و گرافیک مناسب برخوردار می باشند. معمولا شرکت معتبر بین المللی هواشناسی برای ایجاد خدمات عامه روی صفحات و خروجی های هواشناسی خود، اقدام به طراحی مدل های تعاملی کرده اند. این شرکت های بین المللی با ارائه طیف وسیع فعالیتهای پیش‌بینی و محصولات انحصاری در بخش خصوصی بطور مستقیم در کاربردهای هواشناسی درگیر هستند بطوریکه این محصولات هواشناسی در برخی بازارهای مالی مبادله می‌شود. همچنین توانائی بکارگیری پیش‌بینی شبکه‌ای در برنامه‌های کاربردی سامانه اطلاعات جغرافیائی(GIS) و تنوع فراهم شده در مشاهده و کمی‌سازی، امتیاز اصلی پیش بینی های هواشناسی بر مبنای مشاهدات تعاملی می باشد. در ذیل 11 سایت معتبر در این زمینه آورده شده است:

Site

Adress

شرکت ویندی کشور چک (Windy)

windy.com …. Click

دانشگاه بازل کشور سوئیس (Meteoblue)

meteoblue.com …. Click

ویندفیندر

windfinder.com …. Click

وینتواسکی

ventusky.com …. Click

هوای آنلاین جهان

worldweatheronline.com …. Click

مرکز خدمات هواشناسی ژاپن (JMA)

earth.nullschool.net …. Click

متئوارس

meteoearth.com …. Click

زوم ارث

zoom.earth …. Click

اپن وئدیر

openweathermap.org …. Click

هواشناسی و کیفیت هوای

iqair.com …. Click

رادار آمریکا (NOAA)

radar.weather.gov …. Click

محصولات ماهواره ای

Adress

محصولات ماهواره سازمان هواشناسی کشور (Irimo)

irimo.ir …. Click

کلیه محصولات ماهواره (EUMETSAT)

view.eumetsat.int …. Click

تصاویر ماهواره + پلات + نقشه های واقعی (Eumetrain)

ePort_MapViewer …. Click

منابع و دریافت آرشیو تصاویر ماهواره ای (Eumetrain)

212.232.25.232 …. Click

محصولات سایت (allmetsat)

All Met Sat …. Click

محصولات ماهواره چین

rsapp.nsmc.org.cn …. Click

Meteosat-8 (آفریقا)

acmad.ne/fr/ …. Click

پوشش ابرهند(خاورمیانه)

imd.gov.in/1 …. Click

محصولات ماهواره هند

imd.gov.in/2 …. Click

متئواستار

wxweb.meteostar.com/ …. Click

آرشیو

realearth.ssec.wisc.edu/ …. Click

محصولات ماهواره انگلستان

sat.dundee.ac.uk/ …. Click

توجه مهم:

آدرس سایت های محصولات ماهواره ای معمولا ثابت نیستند و توسط تیم برنامه نویس غالبا عوض می شوند

Product

Canal

Satilite

Adress

IR039

EUMETSAT

IR039/COLOR/NORTHERNASIA/index.htm …. Click

IR108

EUMETSAT

IR108/COLOR/NORTHERNASIA/ …. Click

VIS006

EUMETSAT

VIS006/COLOR/NORTHERNASIA/ …. Click

Water Vapor

WV062

EUMETSAT

BW/NORTHERNASIA/index.htm …. Click

AIR MASS

Meteosat 0

EUMETSAT

AIRMASS/EASTERNEUROPE …. Click

EVIEW/SEGMENT18

Meteosat 0

EUMETSAT

MSG/RGB/EVIEW/SEGMENT18/ …. Click

Day Microphysics

Meteosat 0

EUMETSAT

MICROPHYSICS/EASTERNEUROPE/ …. Click

Natural Color

Meteosat 0

EUMETSAT

NATURALCOLOR/EASTERNEUROPE/ …. Click

Snow

Meteosat 0

EUMETSAT

SNOW/EASTERNEUROPE/ …. Click

Dust

Meteosat 0

EUMETSAT

DUST/EASTERNAFRICA/ …. Click

Fog

Meteosat 0

EUMETSAT

FOG/EASTERNEUROPE/ …. Click

CONVECTION

Meteosat 0

EUMETSAT

CONVECTION/EASTERNEUROPE/ …. Click

Cloud Mask

-

PRODUCTS

MSGIODC/PRODUCTS/CLM/ …. Click

Multi-Sensor Precipitation Estimate(MPE)

Meteosat 41.5

PRODUCTS

MPE/NORTHERNASIA/ …. Click

Meteosat 0

PRODUCTS

MPE/EASTERNEUROPE/ …. Click

پوشش ابرمادون قرمز(رویت در روز و شب)

EUMETSAT

IR115/COLOR/EUROPE/ …. Click

پوشش ابر نور سفید(رویت در روز)

EUMETSAT

VIS007/COLOR/EUROPE/ …. Click

سرعت وزش باد سطوح میانی جو

EUMETSAT

AMV/EASTERNEUROPE/ …. Click

تصویر ماهواره ای بارندگی

EUMETSAT

MPE/EASTERNEUROPE/ …. Click

تصویر ماهواره ای مه

EUMETSAT

FOG/EASTERNEUROPE/ …. Click

تصویر ماهواره ای توده هوا

EUMETSAT

AIRMASS/EASTERNEUROPE/ …. Click

تصویر ماهواره ای گردوغبار

EUMETSAT

DUST/EASTERNEUROPE/ …. Click

تصویر ماهواره ای آتش سوزی

EUMETSAT

FIRE/EASTERNEUROPE/ …. Click

اگر تحلیل سینوپتیکی جامعی از شرایط جوی یک روز خاص به همراه تصاویر ماهواره می خواهید انجام دهید پیشنهاد می شود از سایت EumeTrain استفاده نمائید. این سایت یکی از بزرگترین پروژه آموزش های بین المللی در زمینه ماهواره هواشناسی EUMETSAT است. تیم پروژه شامل خدمات ملی هواشناسی اتریش (ZAMG)، کرواسی (DHMZ)، فنلاند (FMI)، آلمان (DWD)، پرتغال (IPMA) و مجارستان (OMSZ) می باشد.

نحوه استفاده از این سایت بشرح ذیل می باشد.

1-ورود به سایت به آدرس:

http://resources.eumetrain.org/ePort_MapViewer/index.html

2-انتخاب منطقه مورد نظر در نقشه جهان با بزرگ نمائی محل.

3-انتخاب یک یا چند تصویر، فراسنج یا پدیده هواشناسی(پوشش ابر، گردوغبار، پلات ایستگاهها، خطوط دمائی، هم ارتفاع ها، هم فشارهای سطح زمین، ضخامت سطوح، لایه های رطوبتی و ...تا 50 انتخاب دیگر).

4-چون محصول ارائه شده توسط سایت در محیط فلش می باشد راحتترین کار برای ذخیره تصاویر استفاده از پرینت اسکرین صفحه کیبرد است.

Site

Adress

بارسلونا

dust.aemet.es …. Click

کوپرنیکوس اروپا ( همکاری Eumetsat و Ecmwf)

atmosphere.copernicus.eu …. Click

ائومیتی ست

oiswww.eumetsat.org …. Click

ترکیه

sdswa.mgm.gov.tr …. Click

یونان

wind.tau.ac.il …. Click

Site

Adress

سامانه پایش کیفیت هوای کشور

aqms.doe.ir …. Click

شاخص کیفیت هوای در زمان واقعی (Air Quality)

aqicn.org …. Click

شاخص کیفیت هوای جهان

waqi.info …. Click

شاخص کیفیت هوای جهان

iqair.com/earth …. Click

شاخص کیفیت هوای شهرهای جهان

iqair.com …. Click

Site

Adress

نقشه ردیابی رعدوبرق رخداده جهان

lightningmaps.org…. Click

نقشه اصابت صاعقه در زمان واقعی (Real Time)

آرشیو رعدوبرق های رخداده جهان از سال 2019 تا حال

Blitzortung.org/1 …. Click

Blitzortung.org/2 …. Click

شبکه مکان یابی رعدوبرق در سراسر جهان (Observing & Monitoring Lightning)

wwlln.net …. Click

نقشه وقوع رعدوبرق خاورمیانه (نقاط صورتی رنگ نشاندهنده رعدوبرق می باشند و هر 10 و 30 دقیقه بروز می شود)

jetplan.com/1 …. Click

jetplan.com/2 …. Click

نقشه وقوع رعدوبرق اروپا، غرب آسیا و آفریقا هر ۳۰ دقیقه بروز می شود) نقاط آبی رنگ نشان دهنده وقوع رعدوبرق می باشد.

webflash.ess.washington.edu/1 …. Click

webflash.ess.washington.edu/2 …. Click

شبکه رعدوبرق جهانی

metcheck …. Click

Site

Adress

پایش روزانه سطح پوشش برف جهان (Snow Cover Worldview)

modaps.eosdis.nasa.gov/1 …. Click

پایش روزانه سطح پوشش برف جهان (Modaps)

modaps.eosdis.nasa.gov/2 …. Click

پایش ماهانه سطح پوشش برف جهان(Nasa)

earthobservatory.nasa.gov …. Click

پایش سطح پوشش برف (Noaa)

ncdc.noaa.gov …. Click

سایت تخصصی پیش بینی برف (Snow Forecast)

snow-forecast.com …. Click

آرشیو عمق برف (Weather.us)

weather.us …. Click

دسترسی به داده های میزان برف و معادل آب برف (Global Snow)

globsnow.info …. Click

Site

Adress

آتش سوزی جهانی جنگل (WRI)

un-spider.org …. Click

آتش سوزی دیده بان جنگل جهانی (Forest Fires)

blueraster.com …. Click

Site

Adress

مانیتورینگ خشکسالی جهان (SPEI Drought Monitor)

spei.csic.es …. Click

دیدبانی خشکسالی جهان (GDO)

edo.jrc.ec.europa.eu …. Click

سیستم یکپارچه جهانی پایش و پیش بینی خشکسالی (GIDMaPS)

drought.eng.uci.edu …. Click

مانیتورینگ جهانی شاخص استاندارد بارش (SPI)

iridl.ldeo.columbia.edu …. Click

پایش خشکسالی نوآ

cpc.ncep.noaa …. Click

پایش خشکسالی کشور ترکیه

mgm.gov.tr …. Click

Site

Adress

دانشگاه ویومینگ

weather.uwyo.edu …. Click

داده های خام جو بالا (NOAA)

ruc.noaa.gov …. Click

داده های خام جو بالا (NOAA)

rucsoundings.noaa.gov …. Click

داده های خام جو بالا (NOAA)

ncei.noaa.gov …. Click

اطلاعات جو بالا سایت (RAOB)

raob.com …. Click

ترسیم اسکوئیتی گذشته و آینده سایت (NOAA)

ready.arl.noaa.gov …. Click

اطلاعات جو بالا سایت (Weather Online)

weatheronline.co.uk …. Click

آموزش نحوه استفاده از اطلاعات جو بالا

theweatherprediction.com …. Click

اطلاعات و نقشه های هواشناختی جو بالا (Radio Sounde)

theweatherprediction.com …. Click

شاخص ناپایداری (K-index) سایت (NOAA)

ncep.noaa.gov …. Click

شاخص ناپایداری (K-index) سایت (FNMOC)

fnmoc.navy.mil …. Click

Site

Adress

نمودار آمبروترمیک (دما و بارش در یک گراف) شهرهای جهان

climatecharts.net …. Click

نمودارهای اقلیمی مناطق مختلف جهان

climate-charts.com …. Click

داده های اقلیمی شهرهای سرتاسر جهان

en.climate-data.org …. Click

داده های اقلیمی مشاهده شده برای مناطق مختلف جهان (متئوبلو)

meteoblue.com …. Click

داده های اقلیمی شبیه سازی شده برای مناطق مختلف جهان (متئوبلو)

meteoblue.com …. Click

میانگین ماهیانه آب و هوای شهرهای جهان

Time And Date …. Click

میانگین آب و هوای شهرهای جهان

worldweatheronline.com …. Click

داده ها و نمودارهای اقلیمی هتل های شهری جهان

hikersbay.com …. Click

Site

Adress

هئیت بین الدول تغییرات اقلیمی (IPCC)

ipcc …. Click

بررسی سری زمانی میانگین مجموعه داده های شبکه NCEP

psl.noaa.gov …. Click

بررسی سری زمانی ناهنجاری دما NOAA

ncdc.noaa.gov …. Click

بررسی سری زمانی دما و بارش سالیانه و ماهیانه METEOBLUE

meteoblue.com …. Click

بررسی سری ناهنجاری دما و بارش جهان (Global)

ncei.noaa.gov …. Click

نقشه‌های جهانی دما، بارش و رویداد آب و هوا از 1880 تاکنون

ncei.noaa.gov …. Click

Site

Adress

سامانه درخواست و فروش داده های سازمان هواشناسی کشور (Irimo)

data.irimo.ir …. Click

آمار ساعتی قابل دسترس ایستگاه های سینوپتیک کشور (Irimo)

irimo.ir …. Click

آمار جوی روزانه دریافتی از ایستگاه های سینوپتیک کشور (Irimo)

irimo.ir …. Click

کلیه آمار روزانه، ماهیانه ایستگاههای هواشناسی جهان طی دوره آماری

meteomanz.com …. Click

کلیه آمار روزانه، ماهیانه ایستگاههای هواشناسی جهان طی دوره آماری

wunderground.com …. Click

کلیه آمار ماهیانه ایستگاههای هواشناسی جهان طی دوره آماری

en.tutiempo.net/climate …. Click

آرشیو اطلاعات روزانه فرودگاه های 243 کشور جهان (روسیه)

rp5.ru …. Click

آرشیو اطلاعات روزانه وماهیانه ایستگاههای هواشناسی جهان (وئیدرگراند)

wunderground.com …. Click

آرشیو تمام اطلاعات جوی شهرها و نقاط شبکه جهان (متئوبلو)

meteoblue.com …. Click

آرشیو روزانه اطلاعات جوی شهرهای جهان

timeanddate.com …. Click

دانلود داده های تابش

europa.eu …. Click

سامانه اطلاعات هواشناسی وزارت نیرو

wrm.ir …. Click

اوجی مت (Ogimet) یک سرویس اطلاعات آب و هوا است که توسط (G. Ballester Valor) در سال 2005 در اسپانیا راه اندازی و تا الان بروز رسانی می شود. این سایت از داده‌های آزاد در دسترس شبکه هواشناسی، عمدتاً از NOAA استفاده می‌کند و از نرم‌افزار باز برای پردازش آن استفاده می‌کند. هدف این سایت ارائه داده هایی از شرایط آب و هوایی فعلی به روشی سریع و حرفه ای است. خروجی این یک سرویس رایگان کاملا رایگان است.

فهرست محتوا سایت OGMET :

1) استفاده از اطلاعات ایستگاه های هواشناسی سراسر جهان (ایستگاه های هواشناسی جهانی WMO و ایستگاه های هوانواردی جهانی ICAO).

2) آخرین گزارش های هواشناسی (گزارش های خام یا رمزگشایی نشده و گزارشات پردازش شده یا رمزگشایی شده): سینوپ (SYNOP)، متار(METAR)، اسپیسی (SPECI) و تافور(TAF) و ... بر اساس کشور، شهر و ایستگاه د ربازه زمانی مختلف با آرشیو اطلاعات.

3) گزارش‌های TEMP و PILOT در سطوح فوقانی جو.

4) خلاصه آب و هوای روزانه جامع (قابل دسترس از سال 2004).

5) خلاصه آب و هوای جهانی روزانه (GSOD)، این خلاصه‌ها مستقیماً بر اساس گزارش‌های NOAA GSOD است. برای برخی از ایستگاه‌ها داده‌هایی از سال 1929 ولی برای بیشتر مناطق جهان از سال 1971 در دسترس قرار گرفت و یک پایگاه داده پوشش جهانی فراهم کرد.

6) خلاصه آب و هوای ماهانه (CLIMAT)، این خلاصه ها مستقیماً بر اساس گزارش های CLIMAT (FM 71-XI) است که معمولاً در 10 روز اول ماه آینده در دسترس است.

7) نقشه های پیشیابی هواشناسی مدل GFS از داده‌های پایه، پارامترهای انتخاب شده ترسیم می‌شوند و پوشش وسیعی از نقشه‌های آب و هوا را ارائه می‌دهند.

8) تصاویر ماهواره ای (METEOSAT-9) با ترکیب کانال های مادون قرمز و تخمین بارندگی از سایت (eumetsat) در بازه زمانی هر 15 دقیقه یک تصویر.

توجه: برای استفاده از این سایت باید مشخصات ایستگاه های هواشناسی جهان و کشور مورد نظر خود را بدانید در آدرس های زیر، لینک اول مشخصات ایستگاه های هواشناسی ایران آورده شده است.

Site

Adress

مشخصات ایستگاه های هواشناسی ایران

Station Iran

اطلاعات حرفه ای شرایط هواشناسی

ogimet.com/gsynres.phtml.en …. Click

آمار 30 روز گذشته

ogimet.com/indicativos.phtml.en …. Click

سینوپ حال و گذشته ایستگاهها

ogimet.com/synops.phtml.en …. Click

سینوپ 24 ساعت گذشته کشورها

ogimet.com/synopsc.phtml.en …. Click

سینوپ 3 ساعت گذشته کشورها

ogimet.com/usynops.phtml.en …. Click

متار ایستگاههای فرودگاهی

ogimet.com/metars.phtml.en …. Click

متار ایستگاههای فرودگاهی کشور

ogimet.com/umetars.phtml.en …. Click

متار ساعت گذشته کشورها

ogimet.com/utafs.phtml.en …. Click

داده های ایستگاههای جوبالا

ogimet.com/sond.phtml.en …. Click

داده های ایستگاههای جوبالای کشور

ogimet.com/sondc.phtml.en …. Click

تعیین سطح پرواز

ogimet.com/gramet_aero.phtml.en …. Click

نقشه های سطح زمین و سطوح میانی جو

ogimet.com/tabla_pred.phtml?lang=en …. Click

Site

Adress

اطلس باد و توان انرژی شبکه باد جهان

globalwindatlas.info/ …. Click

اطلس باد و گلباد شبکه جهانی (Wind & Windrose)

interface.vortexfdc.com …. Click

اطلس باد میان مقیاس کشور

satba.gov.ir …. Click

گلباد متئوبلو

meteoblue.com …. Click

مشاهدات سمت و سرعت بادهای ثبت شده جهان (weather.us)

weather.us …. Click

Site

Adress

مانیتورینگ رویدادهای حدی جهان (طی 24 ساعت گذشته)

wmo.asu.edu/1 …. Click

آرشیو رویدادهای حدی جهان (مخاطرات جوی)

wmo.asu.edu/2 …. Click

دانلود لایه های مخاطرات، جمعیت، سیل و...

earthdata.nasa.gov …. Click

Site

Adress

پیش بینی باد و ارتفاع موج خلیج فارس (Irimo)

irimo.ir …. Click

پیش بینی باد و ارتفاع موج دریای خزر (Irimo)

irimo.ir …. Click

تصاویر ماهواره دریایی خزر و خلیج فارس (Irimo)

oasc.irimo.ir …. Click

نقشه های دریایی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جو

inio.ac.ir …. Click

نمایشگر دریایی کوپرنیک

MyOcean Pro …. Click

نقشه های پیش بینی ارتفاع موج دریای خزر (ترکیه)

mgm.gov.tr …. Click

نقشه های پیش بینی سرعت باد دریای خزر (ترکیه)

mgm.gov.tr …. Click

نقشه های پیشیابی ارتفاع موج، باد، دما و ... مدل SWAN

passageweather.com …. Click

نقشه های هواشناسی دریایی سایت (allmetsat)

en.allmetsat.com …. Click

نقشه های پیشیابی ارتفاع موج، باد، دما و ... سایت (tide-forecast)

tide-forecast.com …. Click

نقشه های هواشناسی دریایی سایت (Fnmoc Marine Meteorology)

fnmoc.navy.mil …. Click

Site

Adress

مانیتورینگ هوای حاضر فرودگاه های کشور

Weathr5.ir …. Click

اطلاعات پرواز کشور

fids.airport.ir …. Click

خدمات هواشناسی هوانوردی کشور (Irimo)

irimo.ir …. Click

هوای حاضر و پیش بینی وضعیت جوی کلیه فرودگاه های جهان (metar-taf)

metar-taf.com…. Click

هوای حاضر و پیش بینی وضعیت جوی فرودگاه های مهم جهان (metar-taf)

allmetsat.com…. Click

آرشیو وضعیت جوی فرودگاه های جهان (روسیه)

rp5.ru…. Click

نقشه ترافیک هوائی جهان

www.flightradar24.com …. Click

نقشه هواشناختی (FlightWeather)

sites.google.com …. Click

نقشه محل دقیق فرودگاه های جهان و مسیر پروازها (Skyvector)

Skyvector.com …. Click

سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ICAO)

icao.int …. Click

مرکز هواشناسی هوانوردی آمریکا

aviationweather.gov …. Click

واژه نامه هوانوردی (فارسی)

avidic.ir …. Click

Site

Adress

خدمات هواشناسی کشاورزی کشور (Irimo)

agro.irimo.ir …. Click

سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)

www.fao.org …. Click

بولتن های هفتگی هواشناسی کشاورزی جهان

wamis.org …. Click

هواشناسی کشاورزی

agrometeorology.org …. Click

Site

Adress

هواشناسی کوهستان (Irimo)

mountain.irimo.ir …. Click

پیش بینی کوهستان

mountain-forecast.com …. Click

Site

Adress

اندازه گیری بارندگی از روی برآورد محصولات ماهواره ای

TRMM …. Click

نقشه های تخمین بارش از اطلاعات رادارها، سنجش از راه دور و با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی

rainviewer.com …. Click

chrsdata.eng.uci.edu …. Click

sharaku.eorc.jaxa.jp …. Click

irain.eng.uci.edu …. Click

earlywarning.usgs.gov …. Click

مشاهدات بارش ثبت شده 24 ساعت گذشته جهان (weather.us)

weather.us …. Click

نقشه بارش گذشته و تخمین بارش یکساعت آینده ژاپن (jaxa)

jaxa.jp/GSMaP …. Click

Site

Adress

نقشه های زمان واقعی هواشناسی کشور (Irimo Weather Maps Actual)

irimo.ir …. Click

نقشه های زمان واقعی هواشناسی (پاکستان)

pmdnmcc.net …. Click

نقشه های زمان واقعی هواشناسی (ترکیه)

mgm.gov.tr …. Click

نقشه های زمان واقعی هواشناسی (Wunderground)

wunderground.com …. Click

Site

Adress

نقشه های پیشیابی سازمان هواشناسی کشور (Irimo)

irimo.ir …. Click

پیش بینی عددی مدل WRF – اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه

kermanshahmet.ir …. Click

پیش بینی عددی (NWP) مدل GFS و ECMWF مناطق مختلف جهان (Meteomanz)

meteomanz.com …. Click

نقشه های پیشیابی دانشگاه جورج میسون (COLA)

wxmaps.org …. Click

نقشه های پیشیابی مدل اروپایی (ECMWF)

Ecmwf.int …. Click

نقشه های پیشیابی سایت هواشناسی پایه ای (Pivotal)

pivotalweather.com …. Click

مرکز هواشناسی و اقیانوس شناسی ناوگان دریایی آمریکا (Fnmoc)

fnmoc.navy.mil …. Click

نقشه های پیشیابی سایت وئیدرآنلاین (Weather Online)

weatheronline.co.nz …. Click

نقشه های پیشیابی سایت هواشناسان (WeatherNerds)

weathernerds.org …. Click

نقشه های پیشیابی سایت (Tropical Tidbits)

tropicaltidbits.com …. Click

نقشه های پیشیابی سایت (Weather.us)

weather.us …. Click

نقشه های پیشیابی سایت نوآ (ncep.noaa)

ncep.noaa.gov …. Click

نقشه های پیشیابی سایت (Ogimet)

ogimet.com …. Click

نقشه های پیشیابی سایت (Weather Forecas)

weather-forecast.com …. Click

Site

Adress

پیش بینی فصلی سازمان هواشناسی کشور (Irimo Seasonal Forecast)

irimo.ir …. Click

واکاوی بارش و پیش آگاهی بلند مدت مدل پژوهشی-آزمایشی TSM

اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه

kermanshahmet.ir …. Click

موسسه تحقیقاتی بین المللی International Research Institute(IRI)

iri.columbia.edu …. Click

موسسه تحقیقاتی تغییر اقلیم (بوسان کره جنوبی)

Apcc21.org …. Click

پیش بینی فصلی (Meteoblue)

meteoblue.com …. Click

پیش بینی فصلی دانشگاه جورج میسون (COLA)

wxmaps.org …. Click

پیش بینی فصلی (Tropical Tidbits)

tropicaltidbits.com…. Click

پیش بینی فصلی (ncep.noaa)

ncep.noaa.gov …. Click

Site

Adress

تبدیل کلیه واحدهای هواشناسی به هم (Easy Calculation)

Conversions1 …. Click

تبدیل واحدهای هواشناسی سایت (Weather.gov)

Conversions2 …. Click

تبدیل واحدهای هواشناسی سایت (NOAA)

Conversions3 …. Click

توصیف مفاهیم هواشناسی (موسسه هواشناسی و ژئودینامیک وین - اتریش)

zamg.ac.at …. Click

یافتن ایستگاه های هواشناسی جهان در یک مکان خاص جغرافیایی (nasa)

data.giss.nasa.gov …. Click

نقشه توپوگرافی (اوپن استریت مپ) ایران

topomap.ir …. Click

ساخت (Weather Widget) برای همه مناطق دنیا

meteoblue.com …. Click

تبدیل مختصات جغرافیایی به UTM

armangeomatic.com …. Click

دانلود لایه مدل رقومی ارتفاعی (DEM = digital elevation map )

srtm.csi.cgiar.org …. Click

لایه ارتفاعی (DEM) کل کشور به تفکیک استانها

Geographybank1 …. Click

دانلود لایه های SHP اقلیمی

Geographybank2 …. Click

نقشه سیستم اطلاعات جغرافیایی پایش ماهواره ای برف، تبخیر، دما و ...

realearth …. Click

نسخه های کوتاه آموزش هواشناسی

zamg.ac.at …. Click

Site

Adress

متئوگرام مدل WRF – اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه

kermanshahmet.ir …. Click

متئوگرام مدل اروپایی (ECMWF) – 10 روزه

ecmwf.int …. Click

متئوگرام فورکای فنلاند (Foreca) – 9 روزه

foreca.com…. Click

متئوگرام نروژ (Yr) – 8 روزه

yr.no…. Click

متئوگرام دانشگاه جورج میسون (COLA) – 10 روزه

wxmaps.org …. Click

متئوگرام دانشگاه بازل سوئیس (Meteoblue) – 5 روزه

meteoblue.com …. Click

متئوگرام متافیس انگلیس (Metoffice) – 8 روزه

metoffice.gov.uk …. Click

متئوگرام متئوپروگ (Meteoprog) – 14 روزه

meteoprog.ua …. Click

متئوگرام کلویکس (Coolwx) – 7 روزه

coolwx.com…. Click

متئوگرام آمبرلا (Umbrella) – 7 روزه

weather2umbrella.com …. Click

متئوگرام هوای آنلاین جهان (worldweatheronline) – 15 روزه

worldweatheronline.com…. Click

متئوگرام ایستگاه های هواشناسی جهان - روسیه – 7 روزه

rp5.ru…. Click

متئوگرام فرودگاه های جهان (Fallingrain) – 5 روزه

fallingrain.com …. Click

متئوگرام (Meteobox) – 5 روزه

meteobox.com …. Click

متئوگرام (Wunderground) – انتخاب گزینه 10 روزه

wunderground.com …. Click

Site

Adress

سایت رادار سازمان هواشناسی کشور

irimo.ir …. Click

موقعیت مکانی و نوع رادارهای هواشناسی جهانی

wrd.mgm.gov.tr …. Click

طراحی اقلیمی

سلسله مراتب طراحی اقلیمی در یک منطقه نقش زیادی در شرایط آسایش محیطی دارد. این موضوع در مناطقی با اقلیم خاص از اهمیت بیشتری برخوردار است. در میان عوامل اقلیمی، جریان باد نقش بسیار مهمی در شکل دهی به فرم شهر دارد. جهت گیری خیابان، ارتفاع و تراکم ساختمان ها، پراکنش ساختمان های مرتفع و. . . از جمله عناصر طرح شهری است که بر الگوی جریان باد در فضاهای شهری اثر می گذارند. اگرچه موضوع تأثیر متقابل طراحی شهری و جریان باد شهری از دهه ۵۰ قرن بیستم مورد توجه ویژه متخصصین قرار گرفته، در ایران با وجود تجربه های غنی در شهرهای تاریخی، این موضوع به خوبی مورد کاوش قرار نگرفته است. این مقاله با روش تحقیق توصیفی - تحلیلی، مبتنی بر اصول موضوعه طراحی اقلیمی و به دنبال آشکار کردن خلاقیت های طراحی اقلیمی متناسب با جریان باد در بافت قدیم شهرها است.حساسیت بنا جهت مشخص نمودن نواحی حفاظت شده از باد باید تجزیه وتحلیل شود. درمکان یابی یک خانه سازنده باید ازمناطق باز بالای تپه هاوکف دره ها که مستقیماً درمعرض بادغالب زمستان قرار دارنداجتناب کند. وجود بوته های گیاهی برامدگی هاودرختان قادر به جلوگیری از بادهستند درنحوهٔ استقرار واحدهای مسکونی درمجتمعای زیستی و توسعه واحدهای طراحی شده می توان ازمزیت این روش استفاده کرد. سرازیری جریان های هوای سرد درست مثل جریان اب است بنابراین اگرچه ممکن است یک دره مقابل جریان باد محافظت شده به نظر برسد ولی عملاً احتمال دارد که درمسیر جریلن های هوای سرد شب هنگام قرار بگیرد. بهترین محل های محافظت شده درروی شیب های سمت پشت باد واقع شده اند.وقتی ناهمواری های روی زمین وتراکم درختان موجود نباشد موانع برای تنظیم باد می توان به وجود بیاید. درختان ودرختچه ها معمولترین این موانع هستند ولی خاکریزها حصارها ودیوارها هم می توانند مفید باشند. معمولاهر چه این موانع بلندتر باشند سایه باد بزرگتری ایجاد می شود. موانع سخت یانفوذ ناپذیر در مقابل بادنامطلوب هستند چون اشفتگی درپشت مانع ایجاد می کند. مقاومت مؤثر بادشکن مستقیماً ازمقدارکاهش باد تبعیت می کند.از انجایی که مقدار تابش خورشید که بر سطوح زمین در طول ماه های تابستان می تواند در حدود دو برابر مقدارتابش بر روی دیوارهای شرقی وغربی است. لذا انعکاس تابش اززمین به پنجره ها ودیوارها می تواند به مقدار زیادی به میزان خنک کنندگی موردنیاز ساختمان اضافه کند. انتخاب سطوح خارجی باانعکاس کم می تواند وسیله ای جهت تقلیل میزان بارحرارتی افتاب باشد. به جهت انکه اتعکاس ازسطوح خارجی به صورت پراکنده است این نور به سادگی نور مستقیم از طریق سایه بان ویا سایر وسایل ممانعت از ورود نورقابل کنترل نیست ولی به هر جهت تأثیر حرارتی انعکاس تابش پراکنده را به صورت معمول می توان مانند قوانین زاویه انعکاس برابر زاویه تابش فرض کرد لذابهتر است محدوده مجاور خارج ساختمان در نظر گرفته شود. یک نکته قابل توجه: اگر چه فراگیری یک راه اسفالت در خارج دیوار که انعکاسی را در پایین ترین مقدار نگاه می دارد ولی حرارت جلب شده به وسیله اسفالت در مقایسه با چمن و بسیاری سطوح دیگر دمارا در خارج دیوار بسیاربالاتر می برد. بوته های گیاهی وچمن جذب نور قابل ملاحظه ای دارند و همچنین تأثیر برودت تبخیری هوا را نیز فراهم می کند

شناخت عوامل اقلیمی

شناخت عوامل اقلیم

تا آنجا که با آسایش انسان رابطه بر قرار می کند نتیجه عواملی همچونتابش آفتاب -دمای هوا – رطوبت هوا – وزش باد و میزان بارندگی است .الف ) تابش آفتابتابش اشعه خورشید به سطح زمین باعث ایجاد گرمای طبیعی می شود .ب ) دمای هوامیزان گرما و سرمای شطح زمین عامل اصلی تعیین کننده درجه حرارت هوای بالای آن است .

هوا عبور دهنده کلیه طیف های نور خورشید بوده و در اثر دریافت اشعه خورشید دمای آن به طور مستقیم افزوده نمی گردد اما لایه های هوا به وسیله تماس با سطح زمین که در اثر دریافت اشعه خورشید گرم شده اند ; گرم می شوند و سپس لایه های گرم شده هوا , گرمای خود را به وسیله جابجایی به لایه های دیگر منتقل میکنند . جریان هوا و باد نیز باعث تماس بیشتر توده های عظیم هوا با سطح زمین شده و بدین طریق باعث گرمی هوا می شود.و عکس این مطلب در زمستان و شب رخ می دهد . بدین ترتیب که هوا در اثر تماس با سطح زمین گرمای خود را از دست می دهد و سرد می شود . در نتیجه میزان تغییرات روزانه و سالانه درجه حرارت هوا به تغییرات درجه حرارت سطح مورد تماس آن بستگی دارد .با توجه به این که سطح دریا ها خیلی آهسته تر از سطح زمین تحت تآثیر آفتاب گرم می شوند لذا میانگین درجه حرارت هوای بالای خشکی ها در تابستان بالا تر و در زمستان پایین تر از میانگین درجه حرارت هوای بالای دریاهاست .ارتفاع از سطح دریا نیز تعیین کننده درجه حرارت هوا می باشد و در یک عرض جغرافیایی مشخص , مناطقی که در ارتفاع بیشتری قرار دارند سرد تر از مناطق پایین تر هستند .

ج ) رطوبت هوامنظور از رطوبت هوا مقدار آبی است که به شکل بخار در هوا وجود دارد, که این بخار از طریق تبخیر آب سطح اقیانوس هاو دریا ها و همچنین سطوح مرطوبی چون گیاهان وارد هوا می شود. هر چه هوا گرم تر باشد بخار آب بیشتری را در خود نگه می دارند . به عنوان مثال ظرفیت پذیرش بخار آب در هوایی که دمای آن ۱۸ درجه سیلسیوس است سه برابر هوایی است که دمای آن ۲ درجه سیلسیوس می باشد . همچنین با کم شدن ارتفاع تراکم بخار آب در هوا زیاد می شود.

شرایط اقلیمی و خصوصیات آب و هوایی

سلسله جبال البرز و زاگرس نواحی مرکزی ایران را از دریای خزر در شمال و جلگه بین النهرین در غرب جدا می کنند . کوههایی نیز به صورت منفرد در مرکز و شرق ایران وجود دارند از جمله کوه تفتان ، شیر کوه و …کوهستان های غربی که دامنه های غربی رشته کوههای فلات مرکزی ایران و سراسر کوههای زاگرس را در بر می گیرد از مناطق سردسیر کشور به شمار می آیند .

کلیات آب و هوایی این منطقه به شرح زیر می باشد

سرمای شدید در زمستان و هوای معتدل در تابستان

اختلاف بسیار زیاد درجه حرارت هوا بین دمای شب وروز

بارش برف سنگین

رطوبت کم هوا

میانگین دمای هوا در گرم ترین ماه سال در این اقلیم بیش از ۱۰ درجه سانتی گراد و متوسط دمای هوا در سردترین ماه سال کمتر از ۳- درجه سانتی گراد می باشد .

نوسانات دمایی در طی شبانه روز نیز در نواحی کوهستانی بیشتر است . در این اقلیم دره ها در فصل تابستان بسیار گرم و در زمستان معتدل اند . مقدار تابش آفتاب در فصل تابستان در این منطقه زیاد و در زمستان بسیار کم است . زمستان ها طولانی ، سرد و سخت بوده و تا چند ماه از سال ، زمین پوشیده از یخ ، و بهار کوتاه مدت است و زمستان و تابستان را از هم جدا می کند. سرما از اوایل آذر ماه شروع می شود و کم و بیش تا اواخر فروردین ادامه می یابد . در سراسر این منطقه از آذربایجان گرفته تا استان فارس ، زمستان ها به شدت سرد می باشد .

در این نواحی ، میزان بارندگی در تابستان کم و در زمستان زیاد است و بیشتر به صورت ریزش برف می باشد . برف های پیاپی بیشتر قله ها را می پوشاند . در ارتفاعات بالای ۳۰۰۰ متر همواره برف وجود دارد و این کوهستان ها سرچشمه رودخانه ها و قنات ها در کشور محسوب می شوند .

بارش برف در نواحی شمال و شمال غربی منطقه بیش از نواحی جنوب غربی آن است . علی رغم بارندگی فراوان ، رطوبت در این اقلیم کم می باشد . همچنین سلسله جبال غربی همانند سدی مانع از نفوذ هوای مرطوب مدیترانه به داخل فلات ایران می شوند و رطوبت هوا را تنها در دامنه های خود نگاه می دارند . برخلاف نواحی شمال ایران و سواحل دریای خزر که غلظت هوا به دلیل پستی زمین و بارش زیاد است در اقلیم سرد ، این غلظت کمتر بوده و همین امر میزان استفاده از تهویه طبیعی هوا را کاهش می دهد .

فرم بنا

برودت بسیار زیاد هوا در بخش عمده ای از سال ، در نواحی سرد و کو هستانی باعث شده است تا حداکثر استفاده از تابش آفتاب ، بهره گیری از نوسان روزانه دما ، حفظ حرارتی و جلو گیری از باد سرد زمستانی در فضاهای مسکونی امری ضروری گردد . لذا فرم بنا در جهت مقابله با سرمای شدید طراحی و اجرا می شود . در ادامه ، به توضیح خصوصیات کلی فرم بنا در این اقلیم خواهیم پرداخت .

۱- ساختمان های درون گرا با حیاط مرکزی

بناهای سنتی در اقلیم سرد مانند نواحی مرکزی فلات ایران دارای حیاط مرکزی بوده و سایر قسمت ها دورتادور این حیاط چیده می شوند . اتاق های واقع در سمت شمال حیاط بزرگتر از سایر قسمت ها و تالار یا اتاق اصلی نشیمن خانه نیز در این سمت حیاط واقع شده است تا از تابش مستقیم و حرارت آفتاب در فصل سرد زمستان استفاده کنند . جبهه جنوبی ساختمان به دلیل کوتاه و معتدل بودن فصل تابستان کمتر به کار گرفته می شود . لذا اتاق های جنوبی و اتاق های شرقی و غربی – در صورت وجود – به عنوان انباری یا فضاهای خدماتی همچون اتاق خدمه یا سرویس های بهداشتی کاربرد دارند .

برخلاف مناطق معتدل و مرطوب سواحل جنوبی دریای خزر ، خانه های این مناطق ، اغلب دارای زیر زمینی با سقف کوتاه در پائین زمستان نشین هستند که به علت خنکی هوای آن ، در تابستان برای سکونت و آسایش ساکنان خانه به کار می رود .

۲-استفاده از ایوان و حیاط کوچک در بنا

از آنجایی که در بیشتر روزهای سال در مناطق کوهستانی سرد ویا بسیار سرد است اکثر فعالیت های روزمره در اتاق ها انجام می پذیرد . لذا ابعاد حیاط ها در این مناطق قدری کوچکتر از نواحی فلات مرکزی ایران است .

ساختمان ها در این اقلیم دارای ایوان اند ولی عمق آنها نسبت به ایوان های مناطق جنوبی کشور به مراتب کمتر می باشد و همانند ایوان های منطقه خزر ، کاربرد نشیمن ندارند و صرفا جهت حفظ ورودی ها ی بنا از برف و باران استفاده می شوند .

نکته دیگر پائین بودن کف حیاط بناهای اقلیم سرد به اندازه ۱ تا ۱.۵ متر از سطح پیاده روهااست تا بتوان آب جاری در نهر ها و جویها را بر باغچه حیاط یا آب انبار واقع در زیر زمین سوار نمود و از سوی دیگر ، زمین مانند عایق حرارتی اطراف بنا را احاطه کرده ، مانع از تبادل حرارتی بین بنا و محیط پیرامون آن و باعث حفظ حرارت درون ساختمان می شود .

۳-پلان ، فرم بنا و نحوه قرار گیری آن

در حوزه اقلیمی سرد و کوهستانی ، بناها دارای پلان و بافت متراکم می باشند . فرم بنا باید به گونه ای باشد که سطح تماس آن را با سرمای خارج کمتر نماید تا حرارت کمتری از درون به بیرون انتقال یابد . لذا از احجامی نظیر مکعب یا مکعب مستطیل استفاده می نمایند تا نسبت سطح خارجی بنا به حجم داخلی آن کاهش یابد و آن را در حداقل ممکن نگه دارد .

ساختمان ها بین ۲۰ درجه به طرف غرب و ۴۵ درجه به سمت شرق و در سایه باد یکدیگر و خارج از سایه آفتاب هم ، در محور شمالی – جنوبی مستقر می شوند .

۴-اتاق های کوچک با ارتفاع کم

در نواحی سرد و برفی ، باید از ایجاد اتاق ها و فضاهای بزرگ داخل بنا اجتناب نمود چرا که با افزایش سطح تماس آنها با فضای سرد بیرونی ، گرم کردن این فضای وسیع مشکل خواهد بود .

بنابراین در این مناطق سقف اتاق ها را پائین تر از اتاق های مشابه در سایر حوزه های اقلیمی در نظر می گیرند تا حجم اتاق کاهش یابد و سطح خارجی نسبت به حجم بنا حداقل گردد . ارتفاع کم سقف در تالار ها و اتاق های مهم و طاق راسته ها و حجره های بازارهای این مناطق نیز مشهور است .

۵-بازشوهای کوچک

در این مناطق برای جلو گیری از تبادل حرارتی بین داخل و خارج بنا از بازشوهای کوچک و به تعداد کم استفاده می کنند . در صورت بزرگ بودن پنجره ها ، استفاده از سایبان الزامی است . بازشوها در ضلع جنوبی برای استفاده هر چه بیشتر از تابش آفتاب ، بزرگتر و کشیده تر انتخاب می شوند . همچنین از استقرار بازشوها در جهت بادهای سرد باید اجتناب نمود . پنجره های دو جداره نیز برای رساندن تبادل حرارتی به حداقل ممکن مناسب ترند . در ضمن به منظور جلوگیری از ایجاد سوز در داخل و خروج حرارت داخلی به خارج ساختمان ، میزان تعویض هوای هوای داخل وتهویه طبیعی را باید به حداقل ممکن رساند .

در مقایسه با اقلیم گرم و خشک ابعاد بازشوها در این حوزه اقلیمی برای استفاده از انرژی حرارتی حاصل از تابش آفتاب افزایش یافته است .

۶- دیوارهای نسبتا قطور

قطر زیاد دیوارها نیز به نوبه خود از تبادل حرارتی بین فضای داخلی بنا و محیط بیرونی ساختمان جلوگیری می کند . معیارهای معماری اقلیم سرد و کوهستانی و گرم و خشک تقریبا مشابه است و تنها تفاوت آنها در منابع حرارت دهنده می باشد که در اقلیم گرم و خشک این منبع از سمت بیرونی بنا و در اقلیم سرد از سمت داخل فضا می باشد . لذا باید در این اقلیم به کمک مصالح بنایی قطر دیوارها را زیاد نمود تا این جداره بتواند به عنوان منبع ذخیره حرارت داخل بنا عمل نماید .

دیوارهای قطور ، گرما و حرارت تابش آفتاب روزانه را در طول شب حفظ و به تعدیل دمای داخل ساختمان کمک می نماید . در معماری بومی این مناطق تا حد ممکن تلاش می شود تا به شکل طبیعی یا یا با استفاده از بخاری و گرمای ناشی از حضور افراد ، پخت وپز یا حضور حیوانات ، بنا را گرم نمود .

۷-بام های مسطح

ابن یه سنتی در کوهپایه های شمالی سلسله کوههای البرز دارای بام های شیب دار و در مناطق کوهستانی غالبا مسطح هستند .

بام های شیب دار در صورت مناسب بودن پوشش آن به مراتب از بام های مسطح بهترند چرا که آب باران را به سهولت از روی بام دور می کنند . ولی در صورت کاهگلی بودن پوشش بام ، قدرت آن در برابر رطوبت و باران و به ویژه برف بسیار تضعیف خواهد شد . چرا که آب ناشی از ذوب تدریجی برف وارد سقف کاهگل می گردد و بنا مرطوب و نم دار می گردد . به همین دلیل به محض بارش برف ، آن را از روی چنین بامی پارو می کنند و با غلتکی سنگی و کوچک ، بام را دوباره غلتک می کشند تا پوشش کاهگلی آن مجددا متراکم و سوراخ های ایجاد شده در اثر نفوذ آب مسدود گردند .

انتخاب بام های مسطح در اقلیم سرد مشکلی ایجاد نمی نماید چرا که با نگهداری برف بر روی بام ازآن به عنوان عایق حرارتی در مقابل سرمای زیاد هوای خارج که چندین درجه کمتر از درجه حرارت برف است استفاده می شود و همچنین فضای زیر اسکلت خرپا که کاربرد انباری دارد ، عایق مناسبی بین فضای داخل و خارج بنا خواهد بود . لذا دو جداره بودن سقف بنا در این اقلیم برای حفظ گرمای بنا حائز اهمیت است .

نوع مصالح

مصالح مورد استفاده در ابنیه سنتی در مناطق سرد و کوهستانی مانند سایر حوزه های اقلیمی از مصالح موجود در آن اقلیم است. این مصالح باید از ظرفیت و مقاومت حرارتی خوبی برخوردار باشند تا گرمای بنا را در فضای داخلی آن حفظ نماید .

لذا بدنه این ابنیه از سنگ ( یا چوب ، ملات کاهگل ، خشت و آجر ) و پوشش سقف و بام از تیر های چوبی و کاهگل می باشد . از سنگ و مصالح مقاوم و سنگین برای برای پی سازی بنا استفاده می کنند و در برخی نقاط ، کرسی چینی با مصالح سنگین جهت جلو گیری از رطوبت به کار می رود ، هر چند ابنیه این مناطق ، به طور کلی ، بر روی زمین بنا می شوند .

در این رابطه می توان از شهر جوانرود و روستاهای اطراف آن واقع در منطقه غربی رشته کوه زاگرس و در ۹۵ کیلو متری شمال غرب کرمانشاه نام برد . در این منطقه ساختمانهای سنگی ، سیمایی موزون و هماهنگ به کل بافت شهر و همچنین به بافت روستاها داده است . سنگ که به وفور در این منطقه کوهستانی وجود دارد و به صورت لاشه و یا قواره در دیوارهای قطور ساختمان ها به کار می رود . در این منطقه اقلیمی سرد و نسبتا پر باران ، بام ساختمان ها مسطح و با تیر چوبی و کاهگلی پوشیده شده است . هر چند که بام اغلب ساختمان ها های جدید در جوانرود دارای خرپای چوبی و پوشش شیروانی است .

کالبد شهری و روستایی

بافت شهری و روستایی حوزه اقلیمی سرد و کوهستانی در جهت مقابله با سرمای شدید شکل گرفته است . ویژگی های بافت شهری و روستایی در این اقلیم عبارتند از :

۱. بافت متراکم و فشرده

۲. فضاهای کوچک و محصور

۳. بهره گیری از جهات آفتاب و زمین ( به عنوان عوامل تعیین کننده ی جهت استقرار و گسترش شهر و روستا و سیمای آنها )

۴. معابر باریک به موازات خط تراز زمین

با توجه به شرایط اقلیمی منطقه سرد و کوهستانی در ایران به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی و کوران هوا ، بنا ها به صورت متراکم و فشرده و متصل و در کنار هم ساخته می شوند تا سطح تماس فضاهای گرم مسکونی با محیط سرد خارج کاهش یابد . همچنین بنا ها طوری کنار هم قرار می گیرند که یکدیگر را محصور نمایند و فضاهای شهری تا حد امکان کوچک شوند تا نفوذ جریان باد سرد به داخل فضاهای شهری کم گردد و تابش حرارت از سطح خارجی دیوارهای گرم ابنیه به فضاهای کوچک و محصور شهری ، هوای سرد آنها را تعدیل نماید .

نکته قابل مشاهده دیگر در این نوع شهرها ، طراحی معابر کم عرض و باریک برای استفاده بهتر از حرارت و جلوگیری از تبادل گرما و سرما است . معمولا در این نوع اقلیم ، مجتمع های زیستی در وسط دامنه بلندی ها و رو به جنوب و در داخل زمین یا روی آن به منظور بالا بردن ظرفیت حرارتی دیواره های بدنه شمالی و افزایش حجم داخلی نسبت به سطح بیرونی ، استقرار می یابند . در واقع در صورت استقرار روستا در پائین دره اولا خطر سیل خیزی و نابودی روستا وجود خواهد داشت . ثانیا نفوذ هوای سرد سنگین به دره ها باعث افزایش شدت سرما به هنگام شب خواهد شد . ثالثا جبهه شمالی کوه همواره در سایه قرار گرفته و سرد می باشد در حالیکه روستاها و شهر ها باید جهت حداکثر استفاده از تابش خورشید ، رو به دره و در آفتاب بنا گردند . رابعا به علت فزونی ناهمواری های زمین و شدت باد در بالای کوه و دسترسی به منابع آبی و رود خانه ها که در قسمت پائین ارتفاعات جاری هستند ، استقرار بافت روستایی و

پایگاه باز تحلیل شده اقلیمی اسفزاری

پایگاه باز تحلیل شده اقلیمی اسفزاری

این پایگاه اقلیمی توسط مسعودیان و همکاران در دانشگاه اصفهان توسعه یافته است. این داده ها از سال 1961 تا 2013 (طبق اطلاعات در دسترس نویسنده، البته در برخی از پژوهش ها 1961 تا 2004 ذکر شده است. داده های شبکه ای این پایگاه بر اساس 1437 پایگاه مشاهداتی باران سنجی، اقلیمی و سینوپتیک تهیه شده است و روش درونیابی آن کریجینگ بوده است و فقط برای ایران در دسترس است. این پایگاه برای پارامترهای دما، بارش، رطوبت جوی و برخی دیگر از پارامتر های اقلیمی توسط مسعودیان آماده شده است.

برای دسترسی به وبسایت این پایگاه جست و جوهای نویسنده به نتیجه نرسیده است و احتمالا بایستی با دانشگاه اصفهان و یا گروه مربوطه یا به افرادی که با این پایگاه پژوهش انجام داده اند، مکاتبه انجام شود.

پایگاه های اقلیمی دیگری نظیر APHRODITE، GISS، PERSIANN-CDR، GPCC، TRMM نیز برای سرتاسر جهان توسعه یافته اند. در نوشته بعدی نحوه دانلود و استفاده از این پایگاه های اقلیمی بیان خواهد شد.

پایگاه ملی داده اسفزاری

پایگاه ملی داده اسفزاری

پایگاه ملی داده اسفزاری، مجموعه ای از داده های شبکه ای چندین عنصر اقلیمی در سراسر ایران است. تقویم این داده ها، از ۱۳۴۰ تا ۱۳۸۳ را شامل می شود. داده های شبکه ای بارش این پایگاه داده، براساس دیده بانی های ۱۴۳۷ ایستگاه باران سنجی، اقلیمی و همدید تهیه شده است. این شبکه با استفاده از روش درونیابی کریجینگ حاصل شده است.

در این پایگاه، برای هر عنصر اقلیمی، شبکه ای با ابعاد ۱۵۹۹۲*۷۱۸۷ تعریف شده است که در آن، سطرها نشانگر یاخته های مکانی و ستون ها، مشخص کننده زمان (برحسب روز) است. در ایران، پایگاه داده شبکه ای برای سنجه های هواشناسی نظیر دما، بارش و رطوبت جوی و برخی عناصر اقلیمی دیگر تهیه شده است.

این پایگاه داده به افتخار اقلیم شناس برجسته ایرانی حکیم ابوحاتم اسفزاری نام گذاری شده است.

اطلاعات بیشتر در لینک زیر آمده است

پایگاه بازتحلیل شده اقلیمی NCEP CFSR

پایگاه بازتحلیل شده اقلیمی NCEP CFSR

این پایگاه توسط یکی از زیرشاخه های ناسا توسعه یافته است. این پایگاه از سال 1984 تا به سال 2014 را در خود جای داده است. این پایگاه اطلاعات مختلفی نظیر دما، بارش، فشار، رطوبت نسبی، سرعت باد و… را در اختیار قرار می دهد. داده های این پایگاه به دو صورت روزانه و ماهانه ارائه میشوند. این پایگاه با دقت 5/2 در 5/2 درجه اطلاعات را در اختیار قرار می دهد. فرمت این داده ها به صورت پیش فرض NetCDF است که با استفاده از نرم افزارهای مختلف نظیر ArcGIS قابل استخراج کردن داده هستند.

برای دانلود این پایگاه می توان به صورت مستقیم به پایگاه اطلاعات مراجعه کرد و یا اینکه از سایت مدل SWAT در وبسایت دانشگاه تگزاس به صورت آنلاین در اختیار سایرین قرار گرفته است. اگر از این پایگاه برای حوضه های کوچک استفاده شود بایستی برای کوچکتر شدن موقعیت مکانی بایستی از روش های درونیابی برای موقعیت های کوچکتر استفاده شود.

پایگاه بازتحلیل شده اقلیمی CRU

پایگاه بازتحلیل شده اقلیمی CRU

مدل CRU یک شبیه سازی دینامیکی است و از حداکثر داده های هواشناسی زمینی ثبت شده در سطح جهان بهره می برد. شمار ایستگاه های مورد استفاده در آن متغییر بوده بطوریکه برای سال های اولیه این داده ها یعنی سال 1901 شمار ایستگاه هایی که در تولیداین پایگاه داده به کار رفته اند 4957 ایستگاه و در سال 1981 به 14572 ایستگاه افزایش یافته است. پایگاه بازتحلیلی شده اقلیمی CRU علاوه بر قدرت مکانی بالا، دوره زمانی بلند مدت تری را نسبت به سایر داده های جهانی پوشش می دهد. این داده ها توسط دانشگاه East Anglia در انگلستان تهیه شده و در دسترس است.

این پایگاه دارای نسخه های مختلفی است، در این پایگاه می توان بارش، تعداد روزهای مرطوب، میانگین حداقل دما، میانگین حداکثر دما، پوشش ابر، پتانسیل تبخیر تعرق و فشار بخار هوا وجود دارد. در ادامه به ویژگی های نسخه 4 که آخرین نسخه از این پایگاه است اشاره شده است.

نسخه CRU TS V.4.00 در 13 مارس 2017 میلادی انتشار یافته است. این نسخه از سال 1901 تا 2015 میلادی را پوشش می دهد. همچنین این نسخه در مقیاس مکانی 0.5 درجه به جز قطب شمال تمام سطح زمین را پوشش می دهد.

برای کسب اطلاعات بیشتر از این پایگاه می توانید به آدرس و مقاله مرجع آن که در زیر آمده است، مراجعه کنید.

طراحی در اقلیم گرم و خشک

طراحی در اقلیم گرم و خشک

اقلیم تا آنجا که با آسایش انسان رابطه بر قرار می کند نتیجه عواملی همچونتابش آفتاب -دمای هوا – رطوبت هوا – وزش باد و میزان بارندگی است .الف ) تابش آفتابتابش اشعه خورشید به سطح زمین باعث ایجاد گرمای طبیعی می شود .ب ) دمای هوامیزان گرما و سرمای شطح زمین عامل اصلی تعیین کننده درجه حرارت هوای بالای آن است .

هوا عبور دهنده کلیه طیف های نور خورشید بوده و در اثر دریافت اشعه خورشید دمای آن به طور مستقیم افزوده نمی گردد اما لایه های هوا به وسیله تماس با سطح زمین که در اثر دریافت اشعه خورشید گرم شده اند ; گرم می شوند و سپس لایه های گرم شده هوا , گرمای خود را به وسیله جابجایی به لایه های دیگر منتقل میکنند . جریان هوا و باد نیز باعث تماس بیشتر توده های عظیم هوا با سطح زمین شده و بدین طریق باعث گرمی هوا می شود.و عکس این مطلب در زمستان و شب رخ می دهد . بدین ترتیب که هوا در اثر تماس با سطح زمین گرمای خود را از دست می دهد و سرد می شود . در نتیجه میزان تغییرات روزانه و سالانه درجه حرارت هوا به تغییرات درجه حرارت سطح مورد تماس آن بستگی دارد .با توجه به این که سطح دریا ها خیلی آهسته تر از سطح زمین تحت تآثیر آفتاب گرم می شوند لذا میانگین درجه حرارت هوای بالای خشکی ها در تابستان بالا تر و در زمستان پایین تر از میانگین درجه حرارت هوای بالای دریاهاست .ارتفاع از سطح دریا نیز تعیین کننده درجه حرارت هوا می باشد و در یک عرض جغرافیایی مشخص , مناطقی که در ارتفاع بیشتری قرار دارند سرد تر از مناطق پایین تر هستند .

ج ) رطوبت هوا

منظور از رطوبت هوا مقدار آبی است که به شکل بخار در هوا وجود دارد, که این بخار از طریق تبخیر آب سطح اقیانوس هاو دریا ها و همچنین سطوح مرطوبی چون گیاهان وارد هوا می شود. هر چه هوا گرم تر باشد بخار آب بیشتری را در خود نگه می دارند . به عنوان مثال ظرفیت پذیرش بخار آب در هوایی که دمای آن ۱۸ درجه سیلسیوس است سه برابر هوایی است که دمای آن ۲ درجه سیلسیوس می باشد . همچنین با کم شدن ارتفاع تراکم بخار آب در هوا زیاد می شود .

اقلیم گرم و خشک (ساختمان در این اقلیم)

در رابطه با شرایط زمستانی این مناطق، فرم ساختمان می‌تواند در طول محور شرقی- غربی گسترش یابد. اما شرایط تابستانی حکم بر فشردگی ساختمان نموده و داشتن فرمی مکعب شکل را ضروری می‌نماید در هر صورت با بریدن قسمتی از این مکعب و پر نمودن حفره ایجاد شده با سایه (سایه دیوار، درخت، پیچک، چفته مو) و هوای خنک شده بوسیله تبخیر آب سطح چمن برگ درختان، حوض و فواره می‌توان اقلیم نسبتاً مطلوبی در ساختمان ایجاد نمود در اطراف این باغچه داخلی پلان ساختمان می‌تواند آزاد باشد بدین ترتیب پلان کلی ساختمان در این مناطق بطرف داخل معطوف می‌گردد. آنچه بدین ترتیب برای مناطق گرم و خشک پیشنهاد می‌گردد همان فرم زیبا و مشهور خانه‌های سنتی ایران است که از دوران ماقبل تاریخ تاکنون نه تنها در مناطق داخلی ایران بلکه در نواحی خشک خاورمیانه نیز تکرار شده است.

ساختمانهای حیاط دار قدیمی بهترین فرم و ترکیب ممکن اجزاء یک ساختمان برای تعدیل اقلیم بشمار می‌روند. اطاقهای اینگونه منازل که فقط به داخل حیاط باز می‌شوند در برابر سرمای زمستان باد و طوفان شن که معمولاً در مناطق کویری در جریان است حفاظت می‌شوند. در زمستان اطاقهای رو به جنوب و در تابستان اطاقهای رو به شمال این مجموعه مورد استفاده قرار گرفته و بدین ترتیب محل زندگی نیز با اقلیم هماهنگ می‌گردد حیاطهای داخلی که شامل درخت، حوض و سطوح سبز گیاهان هستند یکی از مؤثرترین عوامل ایجاد رطوبت در هوای خشک اینگونه مناطق به شمار می‌روند. در شب هوای سرد مجاور پشت بام بطرف پائین حرکت کرده و در داخل حیاط و جسم دیوارها می‌ماند و به این ترتیب باعث افت حداکثر دمای هوای داخل حیاط در روز می‌شود در نتیجه در روز هنگامیکه دمای هوای خارجی و شدت تابش آفتاب به حداکثر می‌رسند هوای داخل ساختمان نسبتاً معتدل خواهد ماند.

تهویه موردنیاز اقلیم گرم و خشک در مناطق گرم و خشک باید میزان تهویه طبیعی در روز را به حداقل ممکن رساند، چون در اثر ورود هوای گرم خارج بداخل، دمای هوا و سطوح داخلی نیز افزایش می‌یابد. به خصوص در طول روز که سرعت باد زیاد و در نتیجه میزان تهویه طبیعی نیز زیاد است، تغییرات دمای هوای داخلی در سطحی نزدیک به دمای هوای خارج تغییر می‌نماید. از طرف دیگر ، چون رطوبت هوای اینگونه مناطق کم است. حتی با جریان هوایی با سرعت کم امکان سرد شدن بدن از طریق تبخیر عرق بدن وجود داشته و در نتیجه احتیاج به سرعت زیاد هوا برای خنک سازی از راه تبخیر لازم نمی‌باشد. سرعت هوا برای ایجاد چنین وضعیتی می‌تواند cm 15 در ثانیه باشد و این سرعتی است که در نتیجه اختلاف دمای سطوح و همچنین در نتیجه نفوذ هوای خارج بداخل از طریق درز پنجره‌ها ، در هوای اطاق بوجود می‌آید و بدین ترتیب نیازی به باز بودن پنجره‌ها نخواهد بود. در عصر و شب ، بدلیل پایین بودن دمای هوای خارج نسبت به دمای هوا و سطوح داخلی تهویه طبیعی امکان سریع خنک شدن هوای داخلی را بوجود می‌آورد.

نیاز به کوران در عصر و شب وجود دارد. وجود پنجره‌های باز شو را ضروری می‌سازد اما باید به این نکته توجه داشت که راندمان تهویه به اندازه پنجره‌ها متناسب نیست. با هماهنگ ساختن محل ، شکل و نحوه باز شدن پنجره‌ها، می‌توان اندازه آنها را بقدری کوچک انتخاب نمود که حرارت کسب شده از طریق آنها را به حداقل رسانده و در عین حال امکان تهویه بطور مفید را بوجود آورد. ضمناً باید به مشکل ورود گرد و غبار بداخل ساختمان نیز توجه داشت. در مناطقی که همیشه طوفان شن و گرد و غبار وجود دارد ساختمانهایی که بر روی پیلوتی قرار گرفته‌اند مقدار بسیار کمی از گرد و غبار و شن موجود در هوا را دریافت می‌نمایند ، چون معمولاً در ارتفاع بیش از m 10میزان شن وجود در هوا بشدت افت می‌نماید. چندی پیرامون اقلیم گرم و خشک دومین گروه بزرگ اقلیمی کشور است. محدوده جغرافیایی این پهنه اقلیمی عمدتاً در بخشهای مرکزی کشور و به صورت نوار باریکی در جنوب غربی کشور (دامنه‌های جنوب غربی رشته‌ کوههای زاگرس) گسترش یافته است. تنوع عرض جغرافیایی و ارتفاع نقاط مختلف واقع در این پهنه اقلیمی بسیار زیاد است در این اقلیم در شمالی‌ترین و جنوبی‌ترین نقطه کشور شرایط آب و هوایی مشابهی ایجاد شده، به طور مثال (در گز) که در شمالی‌ترین نقطه این پهنه اقلیمی قرار گرفته است (در عرض جغرافیایی º۳۷ شمالی) با ارتفاع ۵۰۰ متر از سطح دریا، پایین‌ترین (نی‌ریز) که در جنوبی‌ترین محدوده این پهنه قرار گرفته (در عرض جغرافیایی º۲۹ شمالی) با ارتفاع ۲۱۰۰ متر از سطح دریا، مرتفع ترین نقطه این گروه را تشکیل می‌دهند.

شرایط آب و هوایی کلیه زیرگروههای اقلیمی این گروه در زمستان نسبتاً سرد و در تابستان نیمه گرم و خشک است. شرایط حرارتی هوا در فصل زمستان امکان بسیار زیادی را جهت استفاده از انرژی خورشیدی در گرمایش ساختمان بوجود می‌آورد و به همین دلیل تقریباً در کلیه زیرگروههای واقع در این پهنه اقلیمی درصد سالانه امکان بهره‌گیری از انرژی خورشیدی بالاتر از درصد نیازهای دیگر است. در این گروه بدلیل پایین بودن رطوبت نسبی هوا بخصوص در فصل گرم در کلیه زیرگروههای اقلیمی می‌توان با بهره‌گیری از عملکرد مصالح ساختمانی سنگین در بخشی از فصل گرم سال شرایط حرارتی فضاهای داخلی را کنترل نمود. اما شدت گرمای هوا در گرمترین ماههای سال درحدی است که سرمایش مکانیکی را ضروری ‌می‌سازد. نوع سیستم مکانیکی مورد نیاز بدلیل بالا بودن رطوبت هوا و بدلیل گرمای شدید و هوا کولر گازی یا سیستم تهویه مطبوع و در سایر زیر گروههای این پهنه اقلیمی کولر آبی است.در هر صورت بهره‌گیری از انرژی خورشیدی ، کاهش اتلاف حرارت ساختمان و جلوگیری از تاثیر هوای گرم خارج و تابش شدید آفتاب بر ساختمان از اهداف عمده طراحی اقلیمی در این پهنه اقلیمی است.

دو اصل کلی برای طراحی اقلیمی در مناطق گرم و خشک

۱- جلو گیری از تاثیر هوای گرم در فضاهای داخلی مجموعه

الف. طراحی مناطق نیمه محافظت شده در خارج بنا

ب. استفاده از پوشش گیاهی برای خنک کردن محوطه

ج. استفاده از گیاهان در کنار دیوارهای خارجی ساختمان

د. استفاده از بام و دیوار دو جداره جهت تهویه در داخل پوسته ساختمان

ه. استفاده از پوسته‌های دو جداره جهت جابجایی حرارت

۲- محافظت ساختمان در برابر تابش آفتاب در مواقع گرم سال

الف. طراحی محوطه

ب. ایجاد سایه برای پنجره‌های رو به آفتاب تابستان

ج. شکل و جهت دادن به بدنة ساختمان به منظور کاهش اثر آفتاب تابستان

د. کاهش انعکاس زمین و سطوح بیرون از پنجره‌های رو به آفتاب تابستان

ه. تأمین سایه برای دیوارهایی که رو به آفتاب تابستانی هستند.

ی. ایجاد سایه برای پنجره‌های رو به آفتاب تابستان

هنر معماری در کویر

در استان یزد آثار و بناهای بسیاری وجود دارد که نظر پژوهشگران به آنان معطوف می گردد. نظیر (مساجد ، مدارس ، آب انبارها ، و حسینیه ها ) ولی بناهای یخچالهای قدیمی ، غریب ترین عناصری معماری هستند که با ایجاد یخچالهای برقی تقریبا به بوته فراموشی سپرده شده اند . در وجود یخچالها که روزگاری در قلب تابستانهای داغ وسوزان ، خنکای آب گوارا را به درون خانه می کشاند ، رمز و رازی وجود دارد که حکایت از معجزه فروتنانه خشت خام و دستهای پرتوان معمار فرزانه ای می کند تا عشق خدمت به خلق را در شاهکار معماری کویر به عرصه ظهور برساند . در حال حاضر تعداد معدودی از این یخچالها باقی مانده است که در اینجا سعی شده تا به ویژگی معماری و عملکرد خاص آن در ناحیه کویری پرداخته شود .از پیشینه تاریخی یخچالها تا دوره صفویه اطلاعاتی در دست نیست . تنها در سفرنامه دکتر جان فرایر در قرن یازدهم اشاره می کند که « در این زمان ذخیره ساختن یخ ؛رسمی متداول و دیرین سال شمرده می شود و امکان آن می رود که همراه با مغولان وارد ایران گردیده است . همچنین شاردن، دورنمایی از شهر کاشان را درسفرنامه خود به تصویر می کشد و یخچالهای این شهر را در بیرون از قلعه و برج وباروی شهر نشان داده است . و به معماری یخچالها در اصفهان اشاراتی کرده است .استان یزد نیز با توجه به کویری بودنش از این معماری بی بهره نبوده است و هنوز درجای جای آن از جمله به شهرستان میبد و ابرکوه نیز می توان آثاراین شاهکار معماری را مشاهده کرد . ولی قبل از هر چیز شایان ذکر است که فن ساختمانی و شیوه معماری در ساختمانهای یخچالها به گونه ای است که دقت و نکته سنجی سازندگان و معماران این واحدها را به نکات عمده ومهمی چون عایق کاری بنا ، حفظ برودت مناسب جهت نگهداری یخ ، مصالح ساختمانی و چگونگی تهیه یخ پرداخته شود.یخچالها بطور عمده از سه قسمت تشکیل شده اند ، دیوار طویل سایه انداز ، مخزن یخ و حوضچه های تولید یخ .۱- دیوار سایه انداز بسیار طویل و بلند می باشد ارتفاع این دیوارها که گاهی تا ۱۰ متر می رسد در طول روز از تابش آفتاب بر روی آبهای منجمد شده در حوضچه ها جلوگیری می کند . گاه جهت استحکام بیشتر دیوار سایه انداز اقدام به احداث پشت بندهای بزرگ در قسمت جنوبی دیوار می کردند . دیوارهای سایه انداز در پایین دارای ضخامتی زیاد بوده و به تدریج در بخشهای فوقانی از قطر آنها کاسته میشود .۲- حوضچه های تهیه یخ : گودال مستطیل شکل است که به موازات دیوار سایه انداز و در بخش شمالی آن حفرشده و طول آن اندکی کمتر از طول دیوار وعمق آن ۳۰ الی ۵۰ سانتیمتر و گاه بیشتر بوده است . این گودال محل تهیه نخ در شبهای سرد زمستان بود .۳- مخزن یخ: این مخازن معمولا در پشت دیوار سایه انداز و در بخش جنوبی آن و در بعضی موارد بوسیله یک یا چند مدخل ورودی به بخش شمالی راه می یابد . انبار یخ نیز گودالهای عمیق و بزرگی هستند که در وسط مخزن یخ حفرشده اند .شکل این گودالها در یخچالهای گنبد دار بصورت دایره با شعاعی تا حدود ۴ متر و گاه بیشتر می باشد. دیوار این گودالها از سنگ یا آجر یا اندود کاهگل ساخته می شد .و پشت آن با مصالح عایقی چون خاکه زغال و یا مصالح دیگر پر می گردد .جهت دستیابی به کف این گودالها از پله های کوچکی که در دیوار آن تعبیه می شد استفاده می گردید همچنین چاهی در بیرون از یخچال حفر کرده و بوسیله مجاری باریکی که درکف گودالهای یخ تعبیه می نمودند تا آب حاصل از ذوب یخ را به این چاهها هدایت می کردند .میبد یکی از نمونه های نادر شهرهای باستانی ایران به شمار میرود که راههای باستانی این دیار پیر را سواران مادی و پارسی ، اشکانی و ساسانی در نوردیده اند و در دوره های بعد نیز کاروانهایی که از چهار سوی ایران بیابانهای مرکزی را می بریدند و در این پایگاه امن از تشویش بیابان می آسودند یکی از این راههای باستانی شاهراه ری –کرمان می باشد که مجموعه کاروانی رباط که متشکل از کاروانسرا ،چاپارخانه ، آب انبار و یخچال می باشد.در قسمتی از راه باستانی قرار دارد . ساختمان عظیم خشت و گلی یخچال میبد روبروی کاروانسرا واقع گردیده و با ایجاد خیابان کشی از این مجموعه مجزا گردیده است . این یخچال روزگاری عطش مسافران کویر را سیراب می نموده است .محوطه یخبند میبد حوض گلی کم عمقی به مساحت تقریبی ۸۰۰ متر مربع و به عمق تقریبی نیم متر است دیوارهای بلند سایه انداز به ضخامت ۲ متر و به بلندی ۸ متر است که به چند طاق نما و ستون تقسیم شده است طول دیوار جنوبی ۴۲ متر و دیوارهای شرقی و غربی هر یک ۲۰ متر می باشد، یک درگاه اصلی به پهنای ۲و۲۰ و بلندی ۲ متر درمیان دیوارجنوبی به مخزن و گنبد راه دارد و تقریبا تمام رفت و آمدها وانبار کردن و تخلیه یخ از این درگاه صورت می گرفته است درگاه دیگری به قرینه آن در سمت شمال گنبد تعبیه شده که نقش چندانی نداشته و غالبا آنرا می بسته اند .درگاه اصلی نیز فقط در هنگام رفت و آمد باز می کرده اند مخزن قیفی یخچال را در زمین رسی سختی کنده اند ، قطردهانه این مخزن ۱۳ متر و گودی آن ۶ متراست . ارتفاع گنبد حدود ۱۵ متر می باشد پهنای دیوار خشتی جدار گنبد از پایین به بالا به طراز ماهرانه ای کاهش می یابد به گونه ای که پهنای خشت درنوک گنبد از ۲و۴۰ متر به ۲۰ سانتیمترمی رسد .شهرباستانی ابرکوه نیز که پیشینه آن را به کیکاووس دومین پادشاه کیانیان می رسانند ازمعماری کویری نیز بهره جسته و درجای جای این خطه هنر و معماری کویری نظاره گر هر رهگذر می باشد . یخچال بزرگ ابرکوه که به یخچال آقایی معروف است در سمت غربی جاده آسفالته دیده می شود این بنا با پلانی مدور و حجمی مخروطی شکل یادگاری از دوران قاجاریه در ورودی شهر واقع شده است. در بعضی از یخچالهای مناطق کویری مانند ابرکوه علاوه بر دیواراصلی ، دیوارهای دیگری به موازات دیواراصلی ساخته می گردید ، به همان میزان تعداد حوضچه های تولید یخ بیشتر می شد بخصوص اینکه مخزن یخ نسبت به یخچالهای مشابه از حجم و فضای بیشتری برخوردار می باشد . مصالح بکار رفته در بنا سنگ وخشت و چوب و آهک می باشد که ابتدا حدود ۵۰ سانتیمتر را با سنگ و ملات ماسه وآهک بنا کرده اند و مابقی را با خشت و گل ساخته اند در شرق بنا سه دیوار چینه ای با فاصله ای معین ایجاد شده است تنها راه ورود به به یخچال دریچه کوچکی در پایین است که پس از وارد کردن یخ به درون یخچال از همین دریچه مقداری گیاه خشکیده بنام « ییزر» و علوفه مخصوص دیگری روی یخها می ریختند و بلافاصله دریچه را مسدود می کردند تا تابستان باقی بماند این یخچال در سالهای اخیر مرمت گردیده و سطح بیرونی آن با آجر و اندود کاهگل بازسازی شده است .بطورکلی در معماری کویر ، کمتر راه حلی است که منحصرا یه یک مساله تعلق داشته باشدمعمار یزدی همیشه بایک تیر چند نشان را می زند . این مفهوم اساس تولید ، نشانه نبوغ و استعداد سازندگان یزدی است که در دیگر عرصه های تولید نیز به ظهور می رسد .در خاتمه می توان افزود که اصول حاکم بر طرح افکنی تمامی یخچالها یکسان است و یخ باید عایقبندی شده و خشک بماند ولی علیرغم وجود مصالح مقاوم ومتناسب ، شرایط اقلیمی ، توسعه صنعت مدرن یخ سازی از منزلت فرهنگی این بناها کاسته است و جا دارد که ضمن بازسازی یخچالها ، آنان را به کاربری شایسته تبدیل نماید تا این شاهکار معماری از یاد رفته بار دیگر در کویر بدرخشد.

آشنایی با پایگاه های اقلیمی CRU، NCEP CFSR و اسفزاری

در مقاله گذشته به ⁣⁣کاربرد پایگاه های بازتحلیل شده اقلیمی ⁣پرداختیم و به ویژگی های کلیدی آن اشاره کردیم و گفتیم که ⁣اگر در منطقه ای ایستگاه باران سنجی و سینوپتیک وجود نداشته باشد، چه راهی برای ⁣شبیه سازی های هیدرولوژیکی که مبنای آن داده های اقلیمی بخصوص داده های ⁣بارش هستند، وجود دارد. در این نوشته، با تعداد زیادی از پایگاه های اقلیمی CRU، NCEP CFSR و اسفزاری آشنا خواهیم شد. پایگاه های بازتحلیل شده اقلیمی با دقت و خروجی های مختلفی در اختیار پژوهشگران قرار گرفته اند. در این مطلب به پایگاه های اقلیمی CRU، NCEP CFSR و اسفزاری اشاره شده است.

پایگاه بازتحلیل شده اقلیمی CRU

مدل CRU یک شبیه سازی دینامیکی است و از حداکثر داده های هواشناسی زمینی ثبت شده در سطح جهان بهره می برد. شمار ایستگاه های مورد استفاده در آن متغییر بوده بطوریکه برای سال های اولیه این داده ها یعنی سال 1901 شمار ایستگاه هایی که در تولیداین پایگاه داده به کار رفته اند 4957 ایستگاه و در سال 1981 به 14572 ایستگاه افزایش یافته است. پایگاه بازتحلیلی شده اقلیمی CRU علاوه بر قدرت مکانی بالا، دوره زمانی بلند مدت تری را نسبت به سایر داده های جهانی پوشش می دهد. این داده ها توسط دانشگاه East Anglia در انگلستان تهیه شده و در دسترس است.

این پایگاه دارای نسخه های مختلفی است، در این پایگاه می توان بارش، تعداد روزهای مرطوب، میانگین حداقل دما، میانگین حداکثر دما، پوشش ابر، پتانسیل تبخیر تعرق و فشار بخار هوا وجود دارد. در ادامه به ویژگی های نسخه 4 که آخرین نسخه از این پایگاه است اشاره شده است.

نسخه CRU TS V.4.00 در 13 مارس 2017 میلادی انتشار یافته است. این نسخه از سال 1901 تا 2015 میلادی را پوشش می دهد. همچنین این نسخه در مقیاس مکانی 0.5 درجه به جز قطب شمال تمام سطح زمین را پوشش می دهد.

برای کسب اطلاعات بیشتر از این پایگاه می توانید به آدرس و مقاله مرجع آن که در زیر آمده است، مراجعه کنید.

http://dx.doi.org/10.1002/joc.3711

https://crudata.uea.ac.uk/cru/data/hrg

پایگاه بازتحلیل شده اقلیمی NCEP CFSR

این پایگاه توسط یکی از زیرشاخه های ناسا توسعه یافته است. این پایگاه از سال 1984 تا به سال 2014 را در خود جای داده است. این پایگاه اطلاعات مختلفی نظیر دما، بارش، فشار، رطوبت نسبی، سرعت باد و… را در اختیار قرار می دهد. داده های این پایگاه به دو صورت روزانه و ماهانه ارائه میشوند. این پایگاه با دقت 5/2 در 5/2 درجه اطلاعات را در اختیار قرار می دهد. فرمت این داده ها به صورت پیش فرض NetCDF است که با استفاده از نرم افزارهای مختلف نظیر ArcGIS قابل استخراج کردن داده هستند.

برای دانلود این پایگاه می توان به صورت مستقیم به پایگاه اطلاعات مراجعه کرد و یا اینکه از سایت مدل SWAT در وبسایت دانشگاه تگزاس به صورت آنلاین در اختیار سایرین قرار گرفته است. اگر از این پایگاه برای حوضه های کوچک استفاده شود بایستی برای کوچکتر شدن موقعیت مکانی بایستی از روش های درونیابی برای موقعیت های کوچکتر استفاده شود.

https://www.esrl.noaa.gov/psd/data/composites/day/

https://www.esrl.noaa.gov/psd/data/gridded/data.ncep.reanalysis.html

موقعیت مکانی سه پایگاه CRU، NCEP CFSR و اسفزاری در حوضه دریاچه مهارلو

پایگاه باز تحلیل شده اقلیمی اسفزاری

این پایگاه اقلیمی توسط مسعودیان و همکاران در دانشگاه اصفهان توسعه یافته است. این داده ها از سال 1961 تا 2013 (طبق اطلاعات در دسترس نویسنده، البته در برخی از پژوهش ها 1961 تا 2004 ذکر شده است. داده های شبکه ای این پایگاه بر اساس 1437 پایگاه مشاهداتی باران سنجی، اقلیمی و سینوپتیک تهیه شده است و روش درونیابی آن کریجینگ بوده است و فقط برای ایران در دسترس است. این پایگاه برای پارامترهای دما، بارش، رطوبت جوی و برخی دیگر از پارامتر های اقلیمی توسط مسعودیان آماده شده است.

برای دسترسی به وبسایت این پایگاه جست و جوهای نویسنده به نتیجه نرسیده است و احتمالا بایستی با دانشگاه اصفهان و یا گروه مربوطه یا به افرادی که با این پایگاه پژوهش انجام داده اند، مکاتبه انجام شود.

پایگاه های اقلیمی دیگری نظیر APHRODITE، GISS، PERSIANN-CDR، GPCC، TRMM نیز برای سرتاسر جهان توسعه یافته اند. در نوشته بعدی نحوه دانلود و استفاده از این پایگاه های اقلیمی بیان خواهد شد.

تغییراقلیم (آب و هوا) از دیدگاه اقتصادی

این گزارش باهدف آشنایی متخصصین و مسئولین، در حوزه های مختلف تصمیم گیری، با مؤلفه های مرتبط با موضوع تغییر اقلیم(آب وهوا)، روابط این مؤلفه ها و روابط متقابل آنها با یکدیگر، ارائه می شود. هیچ گونه دخل و تصرف و یا تفسیری از سوی نویسنده، در خصوص مؤلفه ها و یا روابط آنها اعمال نشده است. درک هر یکاز مؤلفه ها منوط به دانستن دقیق تعریفی است که از سوی مجمع جهانی اقتصاد و بر اساس یافته ها و تئوری های علمی در همه حوزه ها اعماز: اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، محیطزیست، فنآوری اطلاعات، حقوقی و… صورت گرفته است.

بیان تعاریف موردنظر مجمع جهانی اقتصاد، از هر یک از مؤلفه ها اگرچه امکانپذیر است، ولی کاری زمانبر است، که نه در این مرحله ضرورت دارد و مهمتر اینکه در حوصله خواننده محترم نمی باشد. لذا توصیه میشود که هیچگونه قضاوتی، سریعاً و براساس تجربیات موردی، در مورد روابط (و روابط متقابل) مؤلفه ها با یکدیگر صورت نگیرد. اظهارنظر در مورد این روابط (و روابط متقابل) منوط به داشتن آمار و اطلاعات کافی در هر مورد و به ویژه، در سطح داخلی(کشور) است، که متاسفانه خلاء و کاستی جدی در این زمینه وجود دارد.

از سوی دیگر، و به ویژه این که مجمع جهانی اقتصاد، تلاش کرده است در یک بستر کامل و جامع، بر اساس پشتوانه غنی از آمار و اطلاعات، اخذشده از بانک جهانی، صندوق بین المللی پول، کمیته های تخصصی سازمان ملل متحد، سازمان جهانی هواشناسی و… و با کمک بیش از ۱۵۰۰ نفر متخصص در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، محیط-زیست، فنآوری اطالعات، حقوقی و… در سراسر جهان، دست به تهیه و تدوین چنین کار عظیمی بزند.

اجمالا یادآور میشود که این اولین گزارش، از سلسله گزارشات در زمینه روابط(و روابط متقابل)، مؤلفه های مطرح و شناخته شده در حوزه مباحث مرتبط با “تغییراقلیم (آب و هوا)” است. انشاا… و در ادامه، دو گزارش دیگر در زمینه مؤلفه های مؤثر بر ” شاخصهای اقلیمی”- مبتنی بر تعاریف سازمان جهانی هواشناسی(WMO)و” اقدام های مرتبط با اقلیم”- سند شماره ۱۳ ،اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد(SDGs) نیز بزودی تهیه و ارائه خواهد شد.

پس از آن، و با همراهی و همکاری متخصصین هواشناسی، اقلیم شناسی و سایر حوزه ها، ضمائم مرتبط با مؤلفه های ذکرشده در این گزارشات ارائه خواهد شد. امید که این تلاشی باشد در جهت برداشتن گامی درست برای آنچه که از آن به عنوان فاجعه زیست محیطی در آینده نه چندان دور، یاد میشود.

هواشناسی و اقلیم شناسی

به مجموعه پدیده های اتمسفری نظیر ابر، مه، باران، باد و توفان، رعدوبرق، نورقطبی و غیره متئورا گفته می شود (این کلمه در یونان باستان به آسمان اطلاق می شده است). بررسی خصوصیات فیزیکی و فرآیندهای تشکیل این پدیده ها اساس علم هواشناسی است.

به عبارت دیگر، هواشناسی در مقیاس جهانی، ترکیبی از مطالعات فیزیکی اتمسفر و پدیده های آنهاست و خود به دو بخش اصلی تقسیم می شود. در هواشناسی داینامیک به وسیله قوانین مکانیک و ترمودینامیک حالات اتمسفری مطالعه می شود و در هواشناسی سینوپتیک از طریق تجربی و تهیه نقشه هایی سینوپتیک که در ساعات معینی تهیه می شود، اوضاع هوا مورد بررسی قرار می گیرد و یکی از کارهای عمده آن پیش بینی هوای آینده می باشد. به طور کلی هواشناسی حوادث جوی را بطور کامل بررسی و تحقیق کرده و نتایج حاصل را به صورت ارقام و فرمول هایی عرضه می دارد.

اقلیم شناسی با استفاده از نتایج این ارقام و داده ها، شرایط محیط جغرافیایی و زیستی را مورد مطالعه قرار می دهد. در حقیقت اقلیم شناسی روابط بین حیات و حوادث دیگر طبیعی را با حوادث اتمسفری بررسی می نماید و اثررات پدیده های جوی را در حیاط موجودات زنده از جمله انسان معین می کند.

در اقلیم شناسی بیش از خصوصیات فیزیکی هر پدیده اتمسفری، اثرات فیزیکی آن به عنوان یک عنصر و یا یک عامل اقلیمی دارای اهمیت می باشد، ولی برای درک این اثرات بررسی خصوصیات و شکل پذیری پدیده ها نیز ضروری است. بدین ترتیب برخلاف هواشناسی که پدیده های جوی را به طور تحلیلی مورد بررسی قرار می دهد. اقلیم شناسی دانشی است ترکیبی که هوای یک ناحیه خاص را در فواصل مخصوصی از زمان که معمولا جند دهه را در بر می گیرد، مورد بررسی قرار می دهد.

مجموعه پدیده های اتمسفری، چه از نظر هواشناسی و چه از نظر اقلیم شناسی، سیستم پیچیده ای دارد که در آن پدیده های جوی به نسبت های مختلف ترکیب می شوند و شرایط اقلیمی منطقه ای را مشخص می کنند.

پدیده هایی نظیر حرارت، فشار و بادها، بارندگی و غیره عناصری اقلیمی هستند که تحت تاثیر عوامل اقلیمی نظیر عرض جغرافیایی، دوری و نزدیکی به دریاها، ارتفاع، ناهمواری ها و جهت آنها، زنجیره های پرفشار و کم فشار و اشکال گوناگون جغرافیای می باشند.

تفکیک عناصر و عوامل اقلیمی در هر زمان امکان پذیر نیست. مثلا باد به عنوان عنصر اقلیمی، زمانی که از دریا به سوی ساحل می وزد و شرایط اقلیمی مطبوعی را فراهم آورد، یک عامل شمرده می شود. هدف اصلی اقلیم شناسی، بررسی شرایط اتمسفری حاصل از ترکیب عناصر و عوامل مختلف است که سبب پیدایش مناطق مختلف اقلیمی گردیده اند.

به عقیده برت با وجود پیوستگی علمی بسیار نزدیک اقلیم شناسی و هواشناسی، تمایز این دو رشته با توجه بیشتر اقلیم شناسی به نتایج فرآیندهای عامل در اتمسفر مشخص می شود تا پدیده های زود گذر درون اتمسفر، همچنین تمایز اقلیم شناسی از جغرافیا نیز به دلیل تمرکز در مطالعه فقط قسمتی از مجموعه محیط طبیعی و انسان است. با این مقدمه محقق است که اقلیم شناسی با هواشناسی و جغرافیا وابستگی دارد.

تاریخچه علم هیدرولوژی

هیدرولوژی به معنای خاص کلمه علم جدیدی است و شاید گفت که قدمتی بیش از ۱۰۰ سال ندارد. هرچند تاریخچه آب به زمان پیدایش زمین باز می گردد، ولی تاریخچه آشنایی انسان اولیه با آب مسائل مربوط به آن دقیق مشخص نیست.

در دوره رنسانس و بعد از آن به تدریج مفاهیم فلسفی هیدرولوژی جای خود را به مشاهدات علمی دادند. مثلا در این دوره لئوناردو داوینچی سیکل هیدرولوژی را به طور صحیحی تشریح کرده و مفاهیم نسبتا دقیقی از نحوه نفوذ و حرکت آب در زیر زمین ارائه نمود.

همچنین موضوع نفوذ آِب باران در زمین و ظهور مجدد آن به صورت چشمه توسط برنارد پالیسی تشریح گردید. به عنوان مثال در این دوره پرالت توانست مقدار بارندگی، تبخیر و صعود موئینه ای را در حوضه آبخیز رودخانه سن اندازه گیری کند و یا ماریوت با اندازه گیری سرعت و سطح مقطع جریان، دبی رودخانه سن را در پاریس اندازه گیری کرد. با این اندازه گیری ها دانشمندان توانستند از مشاهده پدیده های هیدرولوژی نتایج صحیحی را استنتاج کرده و بر اساس این نتایج به برخی روابط هیدرولوژیکی پی ببرند.

بر اساس کاوش های موجود از آثار باستانی و کتیبه های به جای مانده از حدود ۵۵۰۰ سال قبل، انسان از این زمان به اهمیت آب در زندگی خود پی برده و از این زمان با توجه به اندازه گیری های انجام داده روی داغاب رودخانه ها، زمان پایین و بالا رفتن آب در آن ها، اقدام به ساخت کانال های آبیاری و بند های انحرافی نموده است.

هواشناسی و اقلیم شناسی

به مجموعه پدیده های اتمسفری نظیر ابر، مه، باران، باد و توفان، رعدوبرق، نورقطبی و غیره متئورا گفته می شود (این کلمه در یونان باستان به آسمان اطلاق می شده است). بررسی خصوصیات فیزیکی و فرآیندهای تشکیل این پدیده ها اساس علم هواشناسی است.

به عبارت دیگر، هواشناسی در مقیاس جهانی، ترکیبی از مطالعات فیزیکی اتمسفر و پدیده های آنهاست و خود به دو بخش اصلی تقسیم می شود. در هواشناسی داینامیک به وسیله قوانین مکانیک و ترمودینامیک حالات اتمسفری مطالعه می شود و در هواشناسی سینوپتیک از طریق تجربی و تهیه نقشه هایی سینوپتیک که در ساعات معینی تهیه می شود، اوضاع هوا مورد بررسی قرار می گیرد و یکی از کارهای عمده آن پیش بینی هوای آینده می باشد. به طور کلی هواشناسی حوادث جوی را بطور کامل بررسی و تحقیق کرده و نتایج حاصل را به صورت ارقام و فرمول هایی عرضه می دارد.

اقلیم شناسی با استفاده از نتایج این ارقام و داده ها، شرایط محیط جغرافیایی و زیستی را مورد مطالعه قرار می دهد. در حقیقت اقلیم شناسی روابط بین حیات و حوادث دیگر طبیعی را با حوادث اتمسفری بررسی می نماید و اثررات پدیده های جوی را در حیاط موجودات زنده از جمله انسان معین می کند.

در اقلیم شناسی بیش از خصوصیات فیزیکی هر پدیده اتمسفری، اثرات فیزیکی آن به عنوان یک عنصر و یا یک عامل اقلیمی دارای اهمیت می باشد، ولی برای درک این اثرات بررسی خصوصیات و شکل پذیری پدیده ها نیز ضروری است. بدین ترتیب برخلاف هواشناسی که پدیده های جوی را به طور تحلیلی مورد بررسی قرار می دهد. اقلیم شناسی دانشی است ترکیبی که هوای یک ناحیه خاص را در فواصل مخصوصی از زمان که معمولا جند دهه را در بر می گیرد، مورد بررسی قرار می دهد.

مجموعه پدیده های اتمسفری، چه از نظر هواشناسی و چه از نظر اقلیم شناسی، سیستم پیچیده ای دارد که در آن پدیده های جوی به نسبت های مختلف ترکیب می شوند و شرایط اقلیمی منطقه ای را مشخص می کنند.

پدیده هایی نظیر حرارت، فشار و بادها، بارندگی و غیره عناصری اقلیمی هستند که تحت تاثیر عوامل اقلیمی نظیر عرض جغرافیایی، دوری و نزدیکی به دریاها، ارتفاع، ناهمواری ها و جهت آنها، زنجیره های پرفشار و کم فشار و اشکال گوناگون جغرافیای می باشند.

تفکیک عناصر و عوامل اقلیمی در هر زمان امکان پذیر نیست. مثلا باد به عنوان عنصر اقلیمی، زمانی که از دریا به سوی ساحل می وزد و شرایط اقلیمی مطبوعی را فراهم آورد، یک عامل شمرده می شود. هدف اصلی اقلیم شناسی، بررسی شرایط اتمسفری حاصل از ترکیب عناصر و عوامل مختلف است که سبب پیدایش مناطق مختلف اقلیمی گردیده اند.

به عقیده برت با وجود پیوستگی علمی بسیار نزدیک اقلیم شناسی و هواشناسی، تمایز این دو رشته با توجه بیشتر اقلیم شناسی به نتایج فرآیندهای عامل در اتمسفر مشخص می شود تا پدیده های زود گذر درون اتمسفر، همچنین تمایز اقلیم شناسی از جغرافیا نیز به دلیل تمرکز در مطالعه فقط قسمتی از مجموعه محیط طبیعی و انسان است. با این مقدمه محقق است که اقلیم شناسی با هواشناسی و جغرافیا وابستگی دارد.

تاثیر اقلیم و آلودگی هوای تهران بر بیماری سکته قلبی

تاثیر اقلیم و آلودگی هوای تهران بر بیماری سکته قلبی (دوره 5 ساله 1994-1990) بیگدلی آتوسا* * دانشگاه آزاد اسلامی- واحد رشت آب و هواشناسی کاربردی، داشته های اقلیمی را، در اجرای هدف های علمی، اقتصادی، و صنعتی به ویژه در سال های اخیر بسیار به کار می گیرد. همچنین تاثیرهای اقلیمی محیط در زمینه پزشکی نیز بسیار اهمیت دارد. اما جنبه های جغرافیایی بررسی های اقلیم، کاربرد متداول تری یافته و توسعه اقلیم شناسی کاربردی زمینه ای اساسا جغرافیایی دارد. در بررسی انجام شده رابطه عامل های اقلیم و آلودگی هوا و تعداد مراجعه کنندگان بیماری سکته قلبی در تهران در دوره آماری 94-1990با روش های آماری توصیفی، همچنین استفاده از ضریب همبستگی بین متغیرها سنجیده شده، و فرضیه ها با استفاده از آزمون t استیودنت آزمایش شده و نتایج زیر حاصل گردیده است. هر جا با افزایش تعداد مراجعه کنندگان به بیمارستان ها رو به رو هستیم میزان برخی از عامل های آلودگی هوا به ویژه منواکسیدکربن (CO)، دی اسیدنیتروژن (NO2) و دی اکسیدگوگرد (SO2) به میزان قابل ملاحظه ای افزایش داشته است. همچنین تعداد مراجعه کنندگان در فصل زمستان به دلیل فراوانی و تنوع اینورژن، طولانی بودن شب ها و افزایش میزان آلودگی هوا بیشتر است. بروز بیماری سکته قلبی به عامل های گوناگون بستگی دارد، از جمله آن ها آلودگی هوا است و پژوهش حاضر موید آن است.

Machine summary:

"آتوسا بیگدلی عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی-واحد رشت شمارهء مقاله:522تأثیر اقلیم و آلودگی هوای تهران بر بیماری سکتهء قلبی‌ (دورهء 5 سالهء 1994-1990) (به تصویر صفحه مراجعه شود) خلاصه آب و هواشناسی کاربردی،داشته‌های اقلیمی را،در اجرای هدف‌های علمی،اقتصادی،و صنعتی به‌ویژه در سال‌های اخیر بسیار به‌کار می‌گیرد. در بررسی انجام شده رابطهء عامل‌های اقلیم و آلودگی هوا و تعداد مراجعه‌کنندگان بیماری‌ سکتهء قلبی در تهران در دورهء آماری 94-1990 با روش‌های آماری توصیفی،همچنین استفاده‌ از ضریب همبستگی بین متغیرها سنجیده شده،و فرضیه‌ها با استفاده از آزمون t استیودنت‌ آزمایش شده و نتایج زیر حاصل گردیده است. چون هدف پیدا کردن‌ رابطهء عناصر آب‌وهوایی و آلودگی هوا بر بیماری سکتهء قلبی با توجه به آمارهای موجود،بوده‌ است،روش دوم(میدانی)بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است. اطلاعات‌ آلودگی هوا در همان سال‌ها از سازمان حفاظت محیطزیست تهیه گردیده و اطلاعات مورد نیاز تعداد مراجعه‌کنندگان بیماری سکتهء قلبی به بیمارستان‌های نمونهء(شمال،جنوب، غرب،شرق و مرکز)تهران از کارت‌های کدگذاری شدهء بایگانی بیمارستان‌ها گردآوری شده‌ است. جدول 3 بارندگی (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 4 درجهء حرارت (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 5 رطوبت‌نسبی (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 6 تعداد مراجعه‌کنندگان بیماری سکتهء قلبی (به تصویر صفحه مراجعه شود) پیشنهادها به‌طور کلی پتانسیل آلودگی شامل سه مرحلهء زیر است: -منابع آلودگی،که عبارتست از آزادشدن مواد به درون جو از طریق منابع آلوده‌کننده؛ -انتقال و پراکندگی که توسط جو به وسیلهء فرآیند پخش و نشر انجام می‌گیرد؛ -دریافت مواد،به صورت کاهش تراکم در نقطه‌ای دور از منبع."

تغییرات اقلیمی چیست؟ تاثیر تغییرات اقلیمی بر ایران

زیستگاه ما زمین همچون خانه‌ای است که ما را در خود جای داده و نعمت‌هایش را بی دریغ به ما می‌بخشد، اما در معرض آسیب‌هایی است که از طرف ما ساکنانش به آن وارد می‌شود. ما انسان‌ها با استفاده‌ی بی رویه‌ی خود از قسمت‌های مختلف زمین و از بین بردن بخش‌هایی از آن، زمینه را برای تخریب این کره‌ی خاکی و ایجاد بحران در آن آماده کرده‌ایم، در این مقاله قصد داریم در مورد بزرگ‌ترین بحران بشریت یعنی تغییرات اقلیمی صحبت کرده و اطلاعاتی در این زمینه در اختیارتان قرار دهیم، اگر به محیط زیست و حفظ آن علاقه دارید تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

تغییرات اقلیمی چیست؟

اقلیم یعنی وضعیت متداولِ آب و هوایِ یک منطقه، مثلا اقلیم شمال ایران مرطوب است، از این نظر اقلیم با آب و هوا تفاوت دارد، زیرا آب و هوا، نشانگرِ وضعیت هوای یک منطقه در چند روز آینده می‌باشد. اگر به هر دلیلی اقلیم یک منطقه دستخوش تغییر شود، به این پدیده تغییرات اقلیمی گفته می‌شود، برای مثال کاهش بارش باران در یک منطقه‌ی مرطوب، تغییر اقلیم به شمار می‌رود. از دیدگاه پژوهشگران تغییرات اقلیمی بزرگ‌ترین بحران بشریت در طول تاریخ می‌باشد که بیشترین تاثیر را بر الگوهای آب و هواییِ کره‌ی زمین داشته است.

عوامل موثر بر تغییرات اقلیمی

• عوامل طبیعی: برخی پدیده‌های طبیعی مانند گردش وضعیِ کره‌ی زمین، نوسان در تابش خورشیدی و... باعث ایجاد تغییر در اقلیم مناطق مختلف می‌شود، این عوامل به طور طبیعی اتفاق افتاده و اوضاع را خیلی خطرناک نمی‌کنند.
• عوامل انسانی: پیشرفت تکنولوژی، استفاده‌ی هرچه بیشترِ انسان‌ها از سوخت‌های فسیلی، از بین بردن جنگل‌ها، ساخت و سازهای غیر اصولی، دستکاری در بخش‌های مختلف طبیعت و... مواردی هستند که به وسیله‌ی انسان‌ها اتفاق افتاده و باعث ایجاد تغییرات اقلیمی شده‌اند.

نشانه‌های تغییرات اقلیمی

هنگامی که اقلیم یک منطقه تغییر کند، شرایط جویِ حاکم بر آن منطقه نیز تغییر خواهد کرد، این تغییرِ اقلیم، خود را با پدیده‌هایی مثل افزایش دمای منطقه، زمین لرزه‌های شدید، فرو نشست زمین، وقوع سیلاب‌های پی درپی، طوفان‌های مکرر، آتش سوزی‌های وسیع در جنگل‌ها، بالا آمدن سطح آب‌ها و... نشان می‌دهد.

پیامدهای تغییرات اقلیمی

همانطور که گفتیم تغییرات اقلیمی بزرگ‌ترین بحران بشری است، این بحران با نشانه‌هایی که در قسمت قبل گفتیم ظاهر می‌شود، این نشانه‌ها پس از مدتی پیامدهای بد بسیاری برای منطقه به بار می‌آورند، از جمله‌ی این پیامدها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش مهاجرت از مناطق تحت تاثیر به نقاط دیگر
• ضربه‌های اقتصادی
• آب شدن یخ‌ها و یخچال‌های طبیعی
• زیر آب رفتن مناطق ساحلی
• از بین رفتن پوشش گیاهی و انقراض گونه‌های جانوری
• و...

تاثیر تغییرات اقلیمی بر نقاط مختلف جهان

تغییرات اقلیمی بر نقاط مختلف جهان تاثیرات متفاوتی می‌گذارد:

• کشورهای جزیره‌ای در حاشیه‌ی اقیانوس آرام، به دلیل بالا رفتن سطح آب، به زیر آب‌ها رفته و ناپدید می‌شوند
• کشورهای خاور میانه دچار گرمای بسیار شدید شده و زمین‌های کشاورزی‌اشان از بین می‌رود
• کشورهای اروپایی با بارش‌های سهمگین مواجه خواهند شد
• گرمای فراوان و خشکسالی گریبان استرالیا را خواهد گرفت
• غرب ایالات متحده به خشکسالی و طوفان‌های شدید گرفتار خواهد شد
• کشورهای آفریقایی با خشکسالی، کمبود غذا و فقر بیشتر روبرو می‌شوند

تاثیرات تغییرات اقلیمی بر ایران

نشانه‌های تغییرات اقلیمی در ایران سال‌هاست که بروز کرده و خود را نشان داده‌اند، این تغییرات باعث افزایش دمای هوا، کاهش بارندگی، فرو نشست زمین، کاهش بارش برف در مناطق کوهستانی، وقوع سیلاب‌های زیاد و... شده است.

روش‌های مقابله با تغییرات اقلیمی

دولت‌ها:

دولت‌های مختلف همگی به اهمیت مقابله با تغییرات اقلیمی واقف‌اند، به همی منظور چندین کشور جلسات متعددی تشکیل داده و توافق نامه‌های مهمی در این باره با هم تنظیم نموده‌اند. هر یک از این کشورها راهکارهایی ارائه داده و برنامه‌های خود را برای مقابله با این بحران مطرح کرده‌اند، از میان این راهکارها می‌توان برنامه‌هایی برای جلوگیری از افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای، حفاظت از جنگل‌ها (جلوگیری از جنگل زدایی و بازسازیِ جنگل‌های آسیب دیده)، جایگزین کردن انرژی‌های پاک به جای سوخت‌های فسیلی و... را نام برد.

مردم عادی:

مردم عادی نیز می‌توانند با اقداماتی کوچک اما تاثیر گذار، با تغییرات اقلیمی مقابله کنند، آن‌ها می‌توانند با کارهایی مانند این، نقش خود را در تقابل با تغییرات اقلیمی به بهترین شکل ایفا نمایند: اقداماتی همچون صرفه جویی کردن در مصرف برق و آب، استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر، استفاده از خودروهای برقی، استفاده از محصولات کم مصرف، عایق بندیِ منازل، کاشت درخت و گل و گیاه، تفکیک زباله‌ها و بازیافت آن، عدم استفاده از پلاستیک و... .

در این مقاله در مورد اقلیم، تغییرات اقلیمی و تاثیرات آن بر ایران و جهان صحبت کردیم، با پیشرفت تکنولوژی تغییرات محسوسی در آب و هوای کره‌ی زمین ایجاد شد که تنها با مسئولیت پذیریِ تک تکِ انسان‌ها می‌توان با آن مقابله کرد.

تغییرات اقلیمی چیست؟

درپی، طوفان‌های مکرر، آتش سوزی‌های وسیع در جنگل‌ها، بالا آمدن سطح آب‌ها و... نشان می‌دهد.

پیامدهای تغییرات اقلیمی

همانطور که گفتیم تغییرات اقلیمی بزرگ‌ترین بحران بشری است، این بحران با نشانه‌هایی که در قسمت قبل گفتیم ظاهر می‌شود، این نشانه‌ها پس از مدتی پیامدهای بد بسیاری برای منطقه به بار می‌آورند، از جمله‌ی این پیامدها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش مهاجرت از مناطق تحت تاثیر به نقاط دیگر
• ضربه‌های اقتصادی
• آب شدن یخ‌ها و یخچال‌های طبیعی
• زیر آب رفتن مناطق ساحلی
• از بین رفتن پوشش گیاهی و انقراض گونه‌های جانوری
• و...

تاثیر تغییرات اقلیمی بر نقاط مختلف جهان

تغییرات اقلیمی بر نقاط مختلف جهان تاثیرات متفاوتی می‌گذارد:

• کشورهای جزیره‌ای در حاشیه‌ی اقیانوس آرام، به دلیل بالا رفتن سطح آب، به زیر آب‌ها رفته و ناپدید می‌شوند
• کشورهای خاور میانه دچار گرمای بسیار شدید شده و زمین‌های کشاورزی‌اشان از بین می‌رود
• کشورهای اروپایی با بارش‌های سهمگین مواجه خواهند شد
• گرمای فراوان و خشکسالی گریبان استرالیا را خواهد گرفت
• غرب ایالات متحده به خشکسالی و طوفان‌های شدید گرفتار خواهد شد
• کشورهای آفریقایی با خشکسالی، کمبود غذا و فقر بیشتر روبرو می‌شوند

تاثیرات تغییرات اقلیمی بر ایران

نشانه‌های تغییرات اقلیمی در ایران سال‌هاست که بروز کرده و خود را نشان داده‌اند، این تغییرات باعث افزایش دمای هوا، کاهش بارندگی، فرو نشست زمین، کاهش بارش برف در مناطق کوهستانی، وقوع سیلاب‌های زیاد و... شده است.

روش‌های مقابله با تغییرات اقلیمی

دولت‌ها:

دولت‌های مختلف همگی به اهمیت مقابله با تغییرات اقلیمی واقف‌اند، به همی منظور چندین کشور جلسات متعددی تشکیل داده و توافق نامه‌های مهمی در این باره با هم تنظیم نموده‌اند. هر یک از این کشورها راهکارهایی ارائه داده و برنامه‌های خود را برای مقابله با این بحران مطرح کرده‌اند، از میان این راهکارها می‌توان برنامه‌هایی برای جلوگیری از افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای، حفاظت از جنگل‌ها (جلوگیری از جنگل زدایی و بازسازیِ جنگل‌های آسیب دیده)، جایگزین کردن انرژی‌های پاک به جای سوخت‌های فسیلی و... را نام برد.

مردم عادی:

مردم عادی نیز می‌توانند با اقداماتی کوچک اما تاثیر گذار، با تغییرات اقلیمی مقابله کنند، آن‌ها می‌توانند با کارهایی مانند این، نقش خود را در تقابل با تغییرات اقلیمی به بهترین شکل ایفا نمایند: اقداماتی همچون صرفه جویی کردن در مصرف برق و آب، استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر، استفاده از خودروهای برقی، استفاده از محصولات کم مصرف، عایق بندیِ منازل، کاشت درخت و گل و گیاه، تفکیک زباله‌ها و بازیافت آن، عدم استفاده از پلاستیک و... .

در این مقاله در مورد اقلیم، تغییرات اقلیمی و تاثیرات آن بر ایران و جهان صحبت کردیم، با پیشرفت تکنولوژی تغییرات محسوسی در آب و هوای کره‌ی زمین ایجاد شد که تنها با مسئولیت پذیریِ تک تکِ انسان‌ها می‌توان با آن مقابله کرد.

تغییرپذیری و دگرگونی اقلیم

تغییرپذیری اقلیم (به انگلیسی: Climate variability)، شامل هر گونه دگرگونی در آب و هوا است که طولانی‌تر از رخدادهای منفرد آب و هوایی باقی بماند. دگرگونی اقلیم (به انگلیسی: climate change) ممکن است برای دوره‌های زمانی طولانی‌تر، نوعاً چند دهه یا طولانی‌تر باقی بماند. علاوه بر معنای عمومی که «دگرگونی اقلیم» در هر دوره از تاریخ زمان ممکن است داشته باشد، استفاده از این لفظ بیشتر در اشاره به دگرگونی اقلیم کنونی که در جریان است رایج است. از زمان انقلاب صنعتی به بعد، اقلیم به طرز فزاینده‌ای تحت تأثیر فعالیت‌های انسانی بوده که گرمایش جهانی و دگرگونی اقلیم را باعث شده‌اند.[۱]

اصطلاح اقلیم به متوسط بلندمدت آب و هوای یک منطقه اطلاق می‌شود.[۲] آب و هوا می‌تواند گرم‌تر یا سردتر شود یا میانگین هر یک از اجزای آن با گذشت زمان افزایش یا کاهش می‌یابد، اما دگرگونی اقلیم یک تغییر برگشت‌ناپذیر در میانگین شرایط آب و هوایی است که در یک منطقه اتفاق می‌افتد.[۳] اقلیم زمین از چهار جزء تشکیل شده‌است: جو، یخ‌کره، آب‌کره و زیست‌کره. اقلیم‌شناسی وضعیت آب و هوای یک منطقه خاص را در فواصل زمانی معین و معمولاً در طول چند دهه مورد مطالعه قرار می‌دهد.[۴] دگرگونی اقلیم می‌تواند شامل تغییرات غیرعادی بلند مدت و غیرقابل بازگشت در اقلیم درون جو زمین و پیامدهای ناشی از آن در قسمت‌های مختلف کرهٔ زمین می‌باشد. برای مثال در یخ‌های قطبی، مدت این تغییرات از ده سال تا چند میلیون سال تغییر می‌کند. به‌خصوص در کاربرد اخیر، در مقوله سیاست زیست‌محیطی، اصطلاح «دگرگونی اقلیم» اغلب به تغییراتی که در اقلیم کنونی رخ می‌دهد اطلاق می‌گردد. در برخی موارد، این عبارت با فرض رابطه علت و معلولی بشری نیز بکار می‌رود، همچنان که در کنوانسیون چارچوب دگرگونی اقلیمی سازمان ملل UNFCCC مورد استفاده قرار گرفت.[۵] کنوانسیون UNFCCC اصطلاح «دگرگونی اقلیمی» را برای تغییراتی به کار می‌برد که منشأ غیرانسانی داشته باشند. دگرگونی اقلیم پدیده‌ای است که در نتیجه فاکتورهایی همچون فرایندهای دینامیکی زمین یا عوامل بیرونی همچون تغییرات در شدت تابش آفتاب یا فعالیت‌های انسانی رخ می‌دهد. عوامل خارجی اثرگذار بر اقلیم را اغلب نیروهای اقلیمی می‌نامند و شامل فرایندهایی همچون نوسانات در شدت نور خورشید، انحراف در مسیر حرکت زمین و افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای می‌شود. بازخوردهای ناشی از دگرگونی اقلیم متغیر می‌باشد و ممکن است سبب افزایش یا کاهش این عوامل درونی شوند. بسیاری از تغییرات درونی در سیستم‌های اقلیمی با تأخیر رخ می‌دهند؛ زیرا سیستم اقلیمی کرهٔ زمین بسیار بزرگ است و به کندی حرکت می‌کند و به ورودی‌ها با تأخیر پاسخ می‌دهد. برای مثال یک سال خشکسالی تنها سبب کاهش آرام سطح دریاچه‌ها یا خشک شدن حاشیه زمین‌های هموار می‌گردد. در سال‌های بعدی این شرایط ممکن است سبب کاهش بارش شود که احتمالاً به یک سال خشک‌تر دیگر منجر می‌گردد. وقتی که نقطهٔ بحرانی بعد از x سال فرا می‌رسد، کل سیستم ممکن است به صورت دیگر تغییر کند و این حالت در هر صورت به توقف بارش منجر می‌شود. این نمونه از دگرگونی اقلیم سریع و برگشت‌پذیر است که به صورت تأخیری رخ می‌دهد

اصطلاحات

تنوع آب و هوا اصطلاحی است برای توصیف تغییرات در وضعیت متوسط و دیگر ویژگی‌ها و احتمالات در همه مقیاس‌های مکانی و زمانی فراتر از وقایع منفرد اقلیمی. برخی از تغییرات، سیستماتیک نیست و به‌طور تصادفی رخ می‌دهد، به چنین تنوعی تنوع تصادفی یا نویز گفته می‌شود. اما تغییرات اقلیمی به‌طور سیستماتیک نسبتاً به‌طور منظم صورت می‌گیرد.

اصطلاح دگرگونی اقلیم، اغلب به‌طور خاص به تغییرات اقلیمی انسانی که به آن «گرم‌شدن کره زمین» نیز گفته می‌شود اطلاق می‌گردد. تغییرات آب و هوایی انسانی ناشی از فعالیت انسان است، در حالیکه تغییر در آب و هوا ممکن است به عنوان بخشی از فرایندهای طبیعی زمین ایجاد گردد.[۷] از این روی، اصطلاح دگرگونی اقلیم، مترادف با گرم‌شدن کره زمین ناشی از فعالیت انسان است. در مجلات علمی، گرم‌شدن کره زمین به افزایش درجه حرارت سطح اشاره دارد، در حالی که تغییرات آب و هوایی شامل گرم‌شدن کره زمین و هر عامل دیگری است که افزایش سطح گازهای گلخانه‌ای بر آن تأثیر می‌گذارد.[۸]

اصطلاح دگرگونی اقلیم، توسط سازمان جهانی هواشناسی در ۱۹۶۶ پیشنهاد شد تا همه اشکال تنوع آب و هوایی را در مقیاس‌های زمانی بیش از ۱۰ سال، بدون در نظر گرفتن علت آنها، دربرگیرد.

عوامل دگرگونی اقلیمی

تغییرات اقلیمی به نوسانات درون محیط زمین، فرایندهای طبیعی موجود در اطراف آن، و تأثیر فعالیت بشر بر آن برمی‌گردد. عوامل خارجی که می‌تواند اقلیم را شکل دهد اغلب نیروهای اقلیمی نامیده می‌شوند شامل فرایندهایی همچون نوسانات در تابش خورشیدی، گردش (وضعی) زمین، و مقادیر (تمرکز) گاز گلخانه‌ای می‌باشند

نوسانات درون اقلیم زمین

آب‌وهوا در آن و به خودی خود، یک سیستم پویای غیرخطی نامنظم و بی نظم است، اما در بسیاری از موارد، مشاهده می‌شود که اقلیم یعنی وضعیت میانگین آب و هوا، به درستی ثابت و قابل پیش‌بینی است. این مسئله شامل دمای متوسط، میزان بارش، روزهای آفتابی و بسیاری متغیرهای دیگری می‌شود که در هر مکانی می‌توان آن را سنجش نمود. اما، تغییراتی نیز درون محیط زمین وجود دارند که می‌تواند بر اقلیم آن تأثیر بگذارد.

یخبندان

درصد افزایش توده‌های یخی در کوه‌های آلپ طی ۸۰ سال اخیر

توده‌های یخی به عنوان یکی از حساس‌ترین شاخصهای دگرگونی اقلیمی شناخته می‌شوند، که عمدتاً طی دوره سرد شدن اقلیم افزایش می‌یابند (مانند دوره کوتاه یخبندان) و در طول گرم‌شدن آب و هوا در مقیاسهای متوسط زمانی شروع به پسرفت می‌کنند. افزایش و فروپاشی توده‌های یخی، هر دو به نوسان پذیری طبیعی و عمدتاً نیروهای تشدیدکننده خارجی کمک می‌کنند. اما، طی قرن گذشته، توده‌های یخی نتوانسته‌اند به حدکافی لایه‌های یخی را مجدداً تولید کنند تا جبرانی برای یخ‌های از دست رفته طی ماه‌های تابستانی باشند. (نگاه به پسرفت توده‌های یخی از سال۱۸۵۰ به بعد| پسرفت توده یخی)

مهم‌ترین فرایندهای اقلیمی چند میلیون سال اخیر چرخه‌های یخبندان و درون یخبندان در دوره یخبندان کنونی می‌باشد. اما واکنش‌های داخلی شکل گرفته در چرخه‌های میلانکوویچ| نوسانات گردشی، شامل صفحات یخی قاره‌ای و m۱۳۰ تغییر سطح دریا است که قطعاً نقش کلیدی را دربارهٔ تصمیم‌گیری پیرامون این مسئله ایفا می‌کند که چه واکنش اقلیمی در بیشتر مناطق مشاهده خواهد شد. تغییرات دیگر، از جمله وقایع هاینریش، حوادث دانسگار اوشگر و داغ‌گلی نورس نشانگر توان بالقوه نوسانات یخبندان است که حتی در غیاب تغییرات گردشی خاص بر اقلیم تأثیر می‌گذارد.

نوسان‌پذیری اقیانوس

نمایی از گردش جدید ترموهالاین

تقریباً در مقیاس چند دهه، تغییرات اقلیمی نیز می‌تواند از تغییرات درون سیستم‌های اقیانوسی/ جوی حاصل شود. بسیاری از شرایط اقلیمی، مشهود تر از همه ENSO| نوسان جنوبی ال نینو، بلکه شامل نوسان دهه‌ای پاسیفیک، نوسانان اقیانوس اطلس شمالی، و نوسان اقیانوس منجمد جنوبی بوده که به عنوان شرایطی خاص درون سیستم اقلیمی شناخته شده‌اند، که دستِ‌کم در اثر وجود آن‌ها تا حدودی با روش‌های گوناگون گرما توانسته در اقیانوسها ذخیره و بین منابع مختلف جابجا شود. در مقیاس‌های زمانی طولانی‌تر، فرایندهای اقیانوسی همچون گردش ترموهالاین نقش کلیدی را در توزیع مجدد گرما ایفا می‌نماید، و در صورت تغییر توانسته به شدت بر اقلیم تأثیر بگذارد.

ادامه نوشته

تغییر اقلیم

تغییر اقلیم، یعنی‌‌ هر گونه تغییر واضح و مشخص در الگوهای مورد انتظار برای وضعیت آب و هوایی که در طولانی مدت برای یک اقلیم‌ رخ بدهد.

تغییرات آب و هوایی‌ از چالش‌های اصلی‌ است که بشر امروزی را تحت تاثیر خود قرار داده است. در مواجه با این تغییرات، کنوانسیون تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد (UNFCCC) در سال ۱۹۹۲ به تصویب رسید و به دنبال آن پروتکل کیوتو تشکیل شده است. با این حال، پیمان کیوتو موفقیت چشمگیری در مقابله با این مشکلات نداشته است. شکست ظاهری در تلاش‌های بین‌المللی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای تا­کنون با توجه به گستره توجهات جلب شده به این موضوع نشان دهنده این است که مساله تغییر اقلیم از لحاظ سیاسی پیچیده است.

تغییر اقلیم به معنی‌ هر گونه تغییر واضح و مشخص در الگوهای مورد انتظار برای وضعیت آب و هوایی، که در طولانی مدت در یک منطقه خاص یا برای کل اقلیم جهانی، رخ بدهد می‌باشد. این تغییرات به دلیل اتفاقات رخ داده غیر عادی در آب و هوای زمین است. اخیرا تغییرات آب و هوایی‌ با فرض رابطه علت و معلولی انسانی‌ بکار می‌رود. این فرض در کنوانسیون چارچوب تغییر اقلیمی سازمان ملل (UNFCCC) مورد استفاده قرار گرفت.

شواهد روشنی برای تغییر اقلیم و اثرات آن در سطح کره زمین موجود است. هر چقدر که این تغییرات بیشتر شوند، اثرات آن نیز شدت می­یابند. چالش بزرگ برای سیاستمداران و مسئولین این است که بدانند در چه زمان، به چه اندازه و در چه مقیاسی اثرات تغییر اقلیم رخ می­دهند. با این وجود هنوز روش اصولی برای شناخت آسیب پذیری عواملی که باعث تشدید اثرات تغییر اقلیم می­شوند وجود ندارد.

اثرات تغییرات اقلیم

از اثرات تغییرات اقلیم می‌توان به تاثیر آن در چرخه آب اشاره نمود. چرخه آب تعادل حساسی از بارش، تبخیر، و همه مراحل بینابینی است. افزایش دما میزان تبخیر آب را در اتمسفر افزایش میدهد که نتیجه آن افزایش ظرفیت جو برای نگاه داشتن آب خواهد بود. افزایش تبخیر ممکن است در بعضی‌ مناطق خشکسالی و در مناطق دیگر منجر به افزایش بارندگی شود. با افزایش دما، انسانها و حیوانات نیاز بیشتری به آب برای سلامتی‌ و حفظ بقا خود پیدا میکنند.

بسیاری از فعالیت‌های مهم اقتصادی، مانند تولید انرژی در نیروگاه‌ها، پرورش دام و افزایش محصولات غذایی‌ نیز نیازمند آب است. مقدار آب موجود برای این فعالیت‌ها ممکن است با گرم شدن زمین کاهش یابد. اوضاع هنگامی که رقابت برای منابع آب افزایش می‌یابد، وخیم­ تر می­شود. کیفیت آب همچنین در مناطقی که بارندگی افزایش یافته است، تغییر می‌کند. به عبارتی، افزایش بارش سنگین می تواند مشکلاتی را برای زیرساخت های آب به دلیل حجم آب زیاد در سیستم‌های فاضلاب و تصفیه آب به وجود آورد. منابع آب شیرین در سواحل در معرض خطر بالا آمدن سطح آب دریا قرار دارند. هنگامی که سطح آب دریا افزایش می‌یابد، آب شور به مناطق آب شیرین حرکت می کند. این امر باعث افزایش نیاز آب به منابع آب شیرین ( و یا حذف نمک از آب) می­شود.

تحقیقات بر روی مقوله تغییرات اقلیمی بیشتر در کشور‌های توسعه یافته انجام شده است. با این وجود کشور‌های در حال توسعه تنوع اقتصادی کمتری نسبت به کشور‌های توسعه یافته دارند. این امر باعث آسیب پذیری بیشتری می­شود. در کشور‌های توسعه یافته کمتر تحقیقاتی‌ در زمینه اثرات احتمالی‌ تغییرات اقلیم بر تقاضای انرژی صورت پذیرفته است. تحقیقات گسترده­ تر توسط سناریو‌های مختلف تغییرات اقلیمی با در نظر گرفتن طیف کامل تری از متغیرها در سطوح منطقه ای صورت گرفته است. نیاز برای فعالیت‌ها بیشتر در زمینه تغییرات اقلیم، مانند صنایع وابسته به خاک، در کشورهای در حال توسعه وجود دارد. مطالعات مرتبط با فعالیت‌های اقتصادی و ارتباط آن‌ها با این پدیده نیز مفید خواهد بود.

نقش IPCC

هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی (IPCC) مهم‌ترین هیئت بین‌المللی برای ارزیابی پدیده تغییرات اقلیم است. این هیئت توسط سازمان “برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد ” (UNEP) و سازمان جهانی هواشناسی (WMO) در سال ۱۹۸۸ به منظور افزایش آگاهی‌ عمومی‌ در مقوله تغیرات اقلیم و اثرات بلقوه زیست محیطی‌، اجتماعی و اقتصادی، تاسیس شده است. در همان سال، مجمع عمومی‌ سازمان ملل اقدامات WMO و UNEP را در رابطه با تاسیس IPCC پیش نویس کرد.

این هیئت به بررسی‌ و ارزیابی اکثر اطلاعات علمی‌، تکنیکی‌ و اجتماعی- اقتصادی که در دنیا مرتبط با تغیرات اقلیم است می­پردازد. لیکن، هیچگونه تحقیق و پایشی در مورد داده‌ها و پارامتر‌های تغیرات اقلیم نمی‌پردازد. هدف اصلی‌ هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی، بازتاب نظرات متخصصین است. همچنین گزارشاتی در راستای تقویت کنوانسیون چارچوب تغییر اقلیمی سازمان ملل (UNFCCC) که اصلی‌ترین پیمان بین المللی است، تهیه می‌کند. لازم به ذکر است که هدف اصلی‌ UNFCCC تثبیت گاز گلخانه‌ای در اتمسفر در سطحی است که تداخل فعالیت‌های انسانی‌ با تغیرات آب و هوایی‌ خطرناک نباشد.

در حال حاضر ۱۹۵ کشور من جمله ایران عضو IPCC هستند. فعالیت این سازمان در نهایت کمک به ایجاد یا تغییر خط مشی کشور‌های عضو شده است که از شدت گرفتن تاثیرات تغیرات آب و هوایی جلوگیری می‌کند. در نتیجه کاهش گاز‌های گلخانه‌ای امری ضروری محسوب می­شود.

تغییرات اقلیمی‌ یکی‌ از بزرگترین مشکلات زیست محیطی‌ است که بشر طی دهه آینده با آن روبرو خواهد شد. بدین منظور برای کاهش انتشار با توجه به تعریف هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی از آسیب پذیری، دو راهکار کاهش دگرگونی‌های آب‌وهوایی (Mitigation) و سازگاری با تغییر اقلیم (Adaptation)، شناسایی شده است.

چرا تغییر اقلیم مساله‌ای پیچیده است؟

سه دلیل عمده این پیچیدگی‌ را نشان می­دهد:

(۱) مشکل جهانی‌ که راه حل آن از طریق تلاش‌های یک کشور یا گروهی از کشور نمی­باشد.

(۲) اثرات سو تغییرات آب و هوایی‌ در بازه زمانی‌ طولانی‌ مدت وجود دارد. بنابراین به آسانی‌ در حال حاضر قابل درک نخواهد بود. در نتیجه، نسل حاضر باید برای سودمندی نسل‌های آتی تحت عنوان سیاست‌های کاهش دگرگونی‌های آب‌وهوایی تلاش کند.

(۳) سیاست‌های کاهش انتشار نیازمند تغییر رفتار در مقیاس بزرگ هستند. اما در بسیاری از موارد دولت‌ها فاقد انگیزه و یا توانایی هستند.

اقدامات جمعی‌ برای مقابله با تغییرات اقلیم لازم است. همه کشور‌ها باید انگیزه کافی‌ برای چنین اقداماتی که به گرم شدن زمین کمک می‌کند به وجود آورند. از این طریق از هزینه‌های زیست محیطی‌ که در آینده خواهند داشت کاسته شود. با این حال، راه حل “اقدام همه کشورها” تنها ارائه کننده توضیح جزئی از مساله سیاست‌های اقلیمی می‌باشد. چرا که در عمل برخی‌ کشور‌ها تمایل بیشتری به این اقدامات دارند. چنین اختلافاتی در زمینه اجرای سیاست ها نیز دیده می­شود. در نتیجه، توضیح و پیش­بینی‌ اقداماتی که توسط کشور‌های مختلف انجام می­شود، پیچیده خواهد بود.

برای مقابله با تغییرات اقلیمی باید درک مناسبی از عواملی که باعث گرمایش جهانی‌ در هر کشور میشود داشت. یکی‌ از عواملی که تا حدی در مطالعات سابق سیاست‌های کاهش انتشار در نظر گرفته نشده است، آسیب پذیری کشور­ها به تغییرات اقلیمی است. این نکته جای تعجب ندارد زیرا دلیل نگرانی اصلی‌ که توسط هیات بین دولتی تغییر اقلیم (IPCC) ذکر شده است صرفاً ارتباط آسیب پذیری کشور‌ها می‌باشد که قاعدتا بر انگیزه‌های سیاسی کاهش انتشار تاثیر گذار خواهد بود. تا­کنون، آسیب پذیری بیشتر برای تحلیل خط مشی‌های سازگاری با تغییر اقلیم مورد استفاده قرار گرفته است.

آسیب پذیری به تغییرات اقلیمی (Vulnerability)

آسیب پذیری یعنی‌ میزان حساسیت یک سیستم طبیعی یا اجتماعی در برابر آسیب‌های ناشی از تغییرات آب و هوایی. آسیب پذیری تابعی از حساسیت یک سیستم به تغییرات آب و هوا است. در واقع به درجه‌ای که یک سیستم به تغییر در اقلیم پاسخ میدهد از جمله اثرات مفید و مضر اطلاق میشود. آسیب پذیری آب و هوایی‌ میتواند شامل طیف گسترده‌ای از معانی، موقعیت‌ها و زمینه‌های مختلف در تحقیقات تغییرات اقلیمی باشد. اما از سال ۲۰۰۵ به عنوان یک مفهوم اصلی در تحقیقات دانشگاهی مطرح شده است. آسیب پذیری را می توان به طور عمده به دو دسته عمده تقسیم کرد:

دسته اول) آسیب پذیری اقتصادی که بر اساس براساس عوامل اقتصادی اجتماعی است.

دسته دوم) که آسیب پذیری جغرافیایی نام دارد.

مطابق با رویکرد سطحی- سیستمی‌ آسیب پذیری در هیات بین دولتی تغییر اقلیم (IPCC)، بیشتر تحقیقات از آسیب پذیری اقلیمی برای توصیف جوامع، سیستم‌های اقتصادی یا جغرافیایی استفاده میکنند. با این حال، تأثیرات گسترده تغییرات اقلیمی باعث شد که مفهوم آسیب پذیری اقلیمی بیشتر برای توصیف مشکلاتی که کمتر سیستماتیک میباشند، مورد استفاده قرار گیرد. مانند آسیب پذیری بهداشت فردی، شرایط آسیب پذیر یا توصیف آسیب پذیری گونه‌های حیوانات. در حال حاضر چندین سازمان و ابزار وجود دارد که توسط جامعه جهانی و دانشمندان برای ارزیابی آسیب پذیری اقلیمی استفاده می شود.

کاهش دگرگونی‌های آب‌ و هوایی (Mitigation)

کاهش دگرگونی‌های آب‌وهوایی (Mitigation)، شامل فعالیت‌هایی‌ است که اندازه و یا میزان تغییرات آب و هوایی در دراز مدت را محدود می‌کند. این راهکار معمولا کاهش تداخل فعالیت‌های انسانی‌ با پدیده تغییرات آب و هوایی‌ است. کاهش مستمر ممکن است با افزایش ظرفیت چاهک‌های کربن (مخزن طبیعی‌ یا مصنوعی است که برخی‌ از ترکیبات شیمیایی کربن دار را برای یک دوره نامحدود در خود نگاه می­دارد.) نیز همراه باشد، مانند احیای جنگل. در عوض، تطابق با پدیده گرمایش جهانی‌ اقدامات انجام شده برای مدیریت اثرات احتمالی (و یا غیر قابل اجتناب) از گرم شدن کره زمین است. ساختن خاکریز‌ها در مقابل افزایش سطح دریا از جمله مثال‌های نامبرده خواهد بود.

از دیگر مثال‌های راهکار کاهش مستمر می‌توان به مورد زیر اشاره کرد:

• تعویض به منابع انرژی کم کربن، مانند انرژی‌های تجدیدپذیر (انرژی خورشیدی، انرژی جزر و مد، انرژی اقیانوسی و انرژی زمین گرمایی) و هسته­ ای
• گسترش جنگل‌ها و چاهک‌های کربن به منظور حذف مقادیر بیشتری دی اکسید کربن را از جو
• بالا بردن راندمان انرژی از طریق بهبود عایق ساختمان‌ها

حدود ۱/۴ میلیارد نفر در سراسر جهان برای تأمین نیازهای اساسی خود به به سوخت‌های فسیلی مانند زغال سنگ و چوب تکیه میکنند. هنگامی که سوخت فسیلی میسوزد، خاکستر وارد جو میکند. انتشار اولیه سوخت‌های فسیلی شامل گوگرد، نیتروژن و کربن است که می تواند برای محیط زیست، انسان و اکوسیستم مضر باشد. پیش بینی می شود تا سال ۲۰۳۵ تقاضای انرژی جهانی بیش از ۵۰ درصد شود. این رقم برای کشورهای در حال توسعه حتی بیشتر خواهد بود. متقاضیان انرژی به انرژی پاک نیاز دارند که به سلامت آنها و محیط زیست آسیب نرساند. گزارش ویژه هیات بین دولتی تغییر اقلیم (IPCC) در سال ۲۰۱۸ فوریت در اقدامات آب و هوایی مورد نیاز را امری جدی تلقی‌ می‌کند.

سازگاری با تغییرات آب‌ و هوایی (Adaptation)

سازگاری با تغییر اقلیم (Adaptation)، به معنی‌ تطابق با محرک‌ها یا اثرات اقلیمی است طوری که نه تنها خسارتی وارد نکند بلکه منجر به فرصت نیز شود. حتی اگر تولید گازهای گلخانه­ای در آینده این نزدیک تثبیت شود، باز هم تغییر آب و هوا و اثرات آن تا چندین سال باقی‌ خواهد ماند. بنابراین نیاز به راهکار تطابق با پدیده تغییرات اقلیم الزامی خواهد بود.

سازگاری با تغییرات آب و هوایی به ویژه در کشورهای در حال توسعه از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا که پیش ­بینی‌ شده است که این کشور‌ها نسبتا تغیرات آب و هوایی‌ را بیشتر تحمل می­کنند. به عبارت دیگر، ظرفیت و پتانسیل تطابق برای انسان ( به نام ظرفیت تطبیقی) به طور یکنواخت در سراسر منطق مختلف و جمعیت‌ها توزیع شده است. این در حالی‌ است که کشور‌های در حال توسعه، ظرفیت انطباقی کمتری در مقایسه با کشور‌های توسعه یافته دارند. طبق تعریف IPCC، ظرفیت تطبیقی ارتباط نزدیکی‌ با توسعه اجتماعی و اقتصادی دارد. برای ظرفیت تطبیقی عواملی چون سطح رفاه و سلامتی‌، تکنولوژی، تحصیلات، دسترسی به منابع، مدیریت و مسائل سیاسی- اجتماعی، تاثیر به سزایی دارد. همچنین، مسائلی‌ چون گسترش جمعیت، کاهش منابع و فقر باعث افزایش فشار برای بسیاری از جوامعی هستند که می­خواهند با این امر مقابله کنند.

هزینه های اقتصادی برای تطابق با پدیده تغییرات اقلیم به احتمال زیاد میلیون‌ها دلار سالانه در چند دهه آینده خواهد بود. هرچند که مقدار دقیق آن نامعلوم است. کشور‌های کمک کننده سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۰ از طریق صندوق آب و هوای سبز به کشور‌های در حال توسعه برای تطابق با پدیده تغییرات اقلیم اهدا می­کنند.

تغییرات جهانی به دلیل افزایش تراکم جمعیت، رقابت بیشتر برای منابع، تخریب محیط زیست و از دست رفتن تنوع زیستی باعث شده که میلیون‌ها نفر از مردم نسبت به پدیده تغییرات اقلیمی آسیب پذیر شوند. به منظور توسعه استراتژی برای انطباق با این تغییرات جهانی، لازم است به عنوان اولین گام ارزیابی صحیحی از آسیب پذیری انجام شود. برای این کار نیاز به داده های جامع، در مقیاس مناسب و به استفاده از طیف گسترده‌ای از عوامل مرتبط با آن احساس می­شود. اکثر شاخص های بین المللی از داده های جمع آوری شده ملی در دسترس است مشتق شده است.

ظرفیت تطبیقی

ظرفیت تطبیقی ​​یک عامل مهم در تشخیص آسیب پذیری است. در مباحث تغییرات اقلیمی، ظرفیت تطبیقی بسیار نزدیک به مفاهیمی چون سازگاری، توانایی مقابله با استرس، ظرفیت مدیریت، ثبات، استحکام و انعطاف پذیری می‌باشد. ظرفیت تطبیق یک سیستم یا جامعه نشان دهنده توانایی آن در تغییر ویژگی یا رفتار خود در مقابله با تنش‌های خارجی موجود یا پیش بینی شده است. IPCC ظرفیت تطبیقی را پتانسیل یا توانایی یک سیستم، منطقه و یا جامعه برای وفق دادن با اثرات تغییرات آب و هوایی (از جمله تنوع آب و هوا و حوادث شدید اقلیمی) در نظر دارد. ظرفیت تطبیقی از کشوری به کشور دیگر و از جامعه‌ای به جامعه دیگر و بین گروه‌های اجتماعی و افراد مختلف، متفاوت است.

تجزیه و تحلیل آسیب پذیری شامل شناسایی تهدید‌ها در کنار “انعطاف پذیری” است. به عبارت دیگر نوعی پاسخ سیستم و توانایی آن برای شناسایی فرصت‌ها و مقاومت در برابر عوامل و اثرات منفی‌ تغییرات زیست محیطی‌ است. مفهوم مقاومت به این معنی‌ است که دارایی های فردی، حقوق افراد، خانواده ها و یا جوامع می­توانند در مواجه با مشکلات مدیریت شوند. این امر ارتباط نزدیک بین آسیب پذیری، معیشت و سرمایه­ داری را نشان می­دهد. هرچقدر میزان سرمایه مردم بیشتر، آسیب پذیری آن‌ها به مراتب کمتر خواهد بود. بر عکس این مساله نیز صادق است یعنی‌ هر چه میزان از بین رفتن سرمایه‌های مردم بیشتر شود، ناامنی‌ آن‌ها بیشتر خواهد شد.

تغییرات اقلیمی چیست؟

اقلیم میانگین آب و هوای یک مکان در طول سالیان متمادی است. تغییر اقلیم تغییر در آن شرایط متوسط است.

تغییرات آب و هوایی سریعی که اکنون شاهد آن هستیم ناشی از استفاده انسان از نفت، گاز و زغال سنگ برای خانه‌ها، کارخانه‎‌ها و حمل و نقل است.

وقتی این سوخت‌های فسیلی می‌سوزند، گازهای گلخانه‌ای آزاد می‌کنند، عمدتاً دی اکسید کربن. این گازها گرمای خورشید را به دام می‌اندازند و باعث افزایش دمای سیاره زمین می‌شوند.

اکنون جهان حدود ۱.۲ درجه سانتیگراد گرمتر از قرن نوزدهم است و مقدار دی اکسید کربن در جو ۵۰٪ افزایش یافته است.

ادامه نوشته